- Mikołaj Rej w dziele zatytułowanym "Krótka rozprawa...", chce pokazać w jak złej sytuacji znajduje się Polska, za co obarcza odpowiedzialnością stan szlachecki, kler oraz ludzi będących u władzy. Najbardziej na tym wszystkim cierpią chłopi, którzy nie mają żadnych praw, są wykorzystywani i gnębieni i muszą utrzymywać z pracy własnych rąk szlachtę. Pisarz pragnie ukazać, iż złą sytuację, dyskryminowanie ich na tle innych stanów.
Andrzej Frycz Modrzewski natomiast potępił nierówność w traktowaniu ludzi w obliczu prawa. Uważa, ze każdy jest równy w obliczu Boga, dlatego nie powinno być takich dyskryminacji w kraju, który chce być sprawiedliwy i spokojny oraz bezpieczny dla wszystkich obywateli. Inny pisarz Szymonowic ukazuje w swych dziełach, m.in. w sielankach, np.: ("Żeńcy") ogromnie ciężką pracę i trud chłopski, dzięki któremu ten kraj wciąż funkcjonuje, bo to oni odrabiają dalej pańszczyznę. Ukazany został tu spór pomiędzy szlachcicem a chłopem. Został tu zestawiony kontrastowo obraz życia chłopów na szlacheckiej ziemi oraz sielankowy żywot ziemianina. Sielanki zawierają zwykle problematykę społeczną. Wbrew feudalizmowi, który jest sprzeczny z wszelkimi prawami natury, postacie sielanek żyją w zgodzie z prawami natury i są szczęśliwi, bo szanują prawa moralne.
