Bohater romantyczny
Literatura romantyzmu zdecydowanie różni się od dzieł z epoki oświecenia. Istotną rolę w utworach tego okresu odgrywa fikcja literacka oraz irracjonalizm. Jest to czas rozkwitu twórczości wieszczów Polski, których charakteryzuje przede wszystkim patriotyzm oraz miłość. Bohater romantyczny przeszedł swego rodzaju przemianę i oto z oświeconej postaci zafascynowanej rolą rozumu i jego potęgą stał się pesymistycznym romantykiem, który doświadcza w swym marnym żywocie jedynie tragicznych miłości. To właśnie silne zaangażowanie w sferę uczuć czyni z bohaterów romantycznych indywidualistów, marzycieli a ich życie jest przepełnione poezją i fantazją. Głównym wątkiem jest miłość , która jako swoisty demon doprowadza bohaterów do obłędu i samobójczej śmierci.
Kolejną obok miłości najważniejszą cechą odróżniającą romantyków od postaci literackich z innych epok jest głębokie poczucie patriotyzmu. Najwyraźniej można zaobserwować omawiane aspekty na przykładzie dzieł Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.
Utwór poetycki Adama Mickiewicza "Konrad Wallenrod" kreuje wzorzec postawy patriotycznej. Dobro ojczyzny jest dla tytułowego bohatera głównym celem. Chcąc uratować kraj przed zakonem skazuje się na dobrowolną tułaczkę oraz zniesławienie. Jest to postać tragiczna, która przeżywa bardzo trudne dramaty moralne. Konrad jest rozdarty pomiędzy miłością do żony Aldony a poczuciem patriotyzmu i obowiązku wobec ojczyzny. Bohater znajduje się w konflikcie z sobą samym. Zestawienie miłości do kobiety z miłością do ojczyzny doprowadza do całkowitej destrukcji głównego bohatera. Natomiast "Kordian" Juliusza Słowackiego to postać będąca w stanie "jaskółczego niepokoju". Utwór ten składa się z III aktów, w każdym z nich tytułowy bohater podejmuje próbę samobójczą. W przeciwieństwie do Konrada Wallenroda Kordian przechodzi swego rodzaju kilka przemian, które w ostateczności budzą w nim poczucie patriotyzmu. Kordian również prowadzi walkę wewnętrzną. Pojawia się ona przede wszystkim podczas próby zabójstwa cara Mikołaja I.
Utwór Juliusza Słowackiego nie daje jednoznacznej odpowiedzi czy Kordian poniósł w ostateczności śmierć, mimo to można wysnuć wniosek, że sytuacja polityczna oraz miłosna ( odrzucenie przez Laurę miłości Kordiana) doprowadziły bohatera do klęski.
Zarówno Kordian jak i Konrad Wallenrod to postacie samotne, wyobcowane. Z głębokim zaangażowaniem i troską o losy Polski odrzucają miłość co w ostateczności doprowadza ich do śmierci. Bohaterowie romantyczni nie potrafią dokonać wyboru pomiędzy głównymi wartościami jakie wyznają i to w ostateczności czyni ich postaciami tragicznymi. Postacie z omawianego okresu wyróżniają się głęboko rozwiniętą sferą uczuć i poczuciem patriotyzmu co z całym przekonaniem stanowi odzwierciedlenie faktycznej postawy ówczesnych Polaków.
