Leopold Staff zapisał się w historii literatury polskiej jako poeta trzech pokoleń, gdyż jego życie i twórczość przypadły na czas trwania trzech kolejnych epok literackich: Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz lata następujące po drugiej wojnie światowej. Był poetą, który w swojej twórczości nigdy nie przejmował wszystkiego, co proponowała dana epoka literacka. Do swoich wierszy starał się wprowadzać także własne idee.
Młoda Polska:
Jego pierwszy tomik poezji zatytułowany "Sny o potędze" ukazał się w okresie Młodej Polski w 1901 roku. Pozwolił mu on już wtedy zająć miejsce wśród najwybitniejszych poetów polskich XX wieku.
"Kowal" - sonet pochodzący z debiutanckiego tomiku; próba przezwyciężenia młodopolskiego dekadentyzmu. Nawiązanie do filozofii Fryderyka Nietzschego. Pochwała człowieka mocnego, aktywnego i niestrudzenie kształtującego swą siłę duchową. Podmiot liryczny, tytułowy kowal, wykuwa swoje serce, chce być jednostką wybitną. Serce ma być hartowne, mężne, dumne i silne. Powinno być szlachetne jak materiał, z którego powstaje. Jeśli okaże się ono słabe, to będzie bezwartościowe i wtedy człowiek woli raczej zginąć niż żyć z niemocą i chorobą ducha. Kowal staje się symbolem człowieka pracującego nad własną osobowością. Znane przysłowie mówi: człowiek jest kowalem swojego losu.
"Deszcz jesienny" - wiersz pochodzi z wydanego w roku 1903 tomu "Dzień duszy". Przedstawia dekadencką wizję rzeczywistości. Świat opisany w wierszu widziany jest przez szyby zamazane padającym deszczem. Wszystko jest wyraźnie zdominowane przez nastrój smutku, melancholii i przygnębienia. Tłem nasuwających się refleksji jest przyroda, która współgra z nastrojem podmiotu lirycznego. Wszystko jest szare, ponure, zapłakane deszczem. Nastrój wiersza dobitnie podkreśla dźwięk jednostajnie uderzających o szyby spadających kropel deszczu. Przestawienie trzech kolejnych obrazów: korowodu mar odchodzących w bezkresną dal - symbol niewykorzystanych marzeń; obraz śmierci, pogrzebu i pożaru, w którym giną dzieci oraz obraz szatana, który niszczy ogród, ale zamiast cieszyć się z tego, czego dokonał, płacze nad tym dziełem zniszczenia. Wiersz stanowi przykład liryki nastrojowej. Jest to utwór sylabotoniczny. Powtarzający się refren, można czytać w rytm uderzającego monotonnie o szyby deszczu, co jest możliwe dzięki wprowadzeniu dźwiękonaśladownictwa (onomatopei).
"Przedśpiew" - zapowiada przełom klasyczny w twórczości poety. Mieści w sobie wszystkie wątki charakterystyczne dla pierwszego okresu jego twórczości. Leopold Staff przedstawia w nim swoją filozofię życia. Odwołuje się do filozofów antycznych. Parafrazuje słynne powiedzenie Terencjusza, pisząc: "Żyłem i z rzeczy ludzkich nic nie jest mi obce". Nawiązania do franciszkanizmu - pochwała natury i świata oraz miłość do wszystkiego, co żyje.
Dwudziestolecie międzywojenne:
Odejście od motywów podejmowanych we wcześniejszej epoce zapowiedziane w "Przedśpiewie". Głównie klasycyzm, czerpanie z filozofii klasycznej (horacjanizm, epikureizm, stoicyzm), wykorzystywanie klasycznych form, jak np. sonetu; prostota i jasność wypowiedzi; refleksje nad rolą poezji i poety.
"Wysokie drzewa" - wiersz jest wyrazem zachwytu nad pięknem przyrody. Opis wysokich drzew widzianych w promieniach zachodzącego słońca. Tytułowe drzewa są symbolem całej przyrody, są ogromne, monumentalne taj jak i ona. Wywiera ona duży wpływ na twórcę; podkreślenie jedności człowieka z naturą. Jego dusza napełnia się spokojem i poczuciem wolności. Nastrój wprowadzają także odpowiednio dobrane kolory. Klamra kompozycyjna: "O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa".
"Kartoflisko" - wiersz opisujący zbieranie kartofli. Banalna tematyka ujęta jest w klasyczną formę - sonet, a wszystko opisane jest wzniosłym językiem. Hołd oddany codziennym czynnościom oraz poetyckie pożegnanie jesieni.
"Ars Poetica" - wiersz programowy - określenie roli i zadań poezji. Poezja powinna mieć klasyczny kształt, oddawać chwilę (carpe diem) i nazywać to, co nieuchwytne. Nie chodzi o zaskakiwanie czytelnika, ale nawiązanie kontaktu z nim. Ważna jest prostota i jasność wypowiedzi. Program klasycyzmu i postawa afirmacji świata.
