Wiersz Adama Mickiewicza pod tytułem "Oda do młodości" powstał w zupełnie innych okolicznościach niż wiersz pod tytułem "Do młodych" Adama Asnyka. Mimo, iż oba utwory powstały w zupełnie innych epokach i dzieli jest szereg lat różnicy, to mają wiele wspólnych rzeczy. Po pierwsze oba wiersze są utworami programowymi dla swych czasów. W obu wierszach ukazane są ideały i wartości ważne dla nadchodzącej, przyszłej epoki. Oba wiersze poprzez fakt, iż podejmują ważne dla społeczeństwa problemy i są zwiastunami przemian społecznych można nazwać wierszami programowymi.
Wiersz Adama Mickiewicza jest wierszem programowym dla epoki romantyzmu. Romantyzm miał być kolejnym przełomem po epoce oświecenia. Zamiast oświeceniowej wiary w rozum i intelekt romantycy postulowali pryzmat serca i intuicji. Ukazywali nową wizję świata. Świata, w którym jest miejsce nie tylko na racjonalizm ale także na wiarę w to, co niezwykłe i magiczne. Taki właśnie świat budować mieli młodzi, nowe pokolenie, zupełnie inne niż stare pokolenie oświeceniowe. Wiersz Adam Asnyka także postulował nadejście nowej epoki. Adam Asnyk był poetą , który wychował się w romantyzmie sam brał także udział w postaniu styczniowym. Jednak w wiersz ukazuje nadchodzącą potrzebą zmian, nadejście nowej epoki, nowych rozwiązań. Romantyczne ideały, okazują się bowiem nie wystarczające dla potrzeb nowej rzeczywistości. Stąd miejsce dla nowych wartości, sposobów myślenia i ideałów, tym razem przewartościowanie nadchodzi na korzyść ideałów pozytywistycznych.
Oba utwory stanowią manifesty, krótkie przeciwstawienie poglądów, które postulują. Stąd wyraźny w obu wierszach emocjonalny ton i wspólne odwołanie do młodych. To właśnie młodzi stanowić mają grupę, która wcielać będzie w życie nowe ideały.
W wierszu "Oda do młodości" podmiot liryczny wprost kieruje swą apostrofę do młodości: jak czytamy ""Młodości! dodaj mi skrzydła!". "Starym" jest w wierszu ktoś, "kogo wiek zamroczy" ktoś kto nie chce wyrzec się dotychczasowych poglądów i nie daje szans temu co nowe:
"...jakiś płaz w skorupie.
Sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem
Nie lgnie do niego fala ani on do fali
Nikt nie znał jego życia nie zna jego zguby: To samoluby!"
"Stary, to ktoś, kto kurczowo trzyma się dotychczasowych poglądów, jak oisze poeta jest "płazem" i "samolubem".
Wiersz Adam Asnyka także dotyczy młodości. Jest wręcz skierowany "do młodych". Apeluje do ich serc i sumień, chce pobudzić ich do aktywności. Jak czytamy:
"Szukajcie prawdy jasnego promienia!
Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg."
Młodzi mają nie zgadzać się na to, co oferuje im rzeczywistość. Mają nie zgadzać się z dotychczasowymi prawami, które nią rządzą. Stąd apel podmiotu lirycznego aby "szukali nowych dróg", aby szukali dróg jeszcze "nieodkrytych", a przede wszystkim aby nie dali się zwieść tym co zastali i na własną rękę szukali "prawdy jasnego płomienia". Mimo, tego iż wiersz nawołuje do szukania nowych ideałów, to sam autor Adam Asnyk zdaje się nie w pełni utożsamiać z tymi, do których się zwraca. Ciągle widoczny jest w nim sentyment, jakim darzy epokę romantyzmu. Mimo, iż nawołuje do zmian, jednak nie utożsami się do końca z młodymi. Ma bowiem na uwadze zasługi romantyków, dlatego, też nawołuje by nie niszczyć tego co udało im się dokonać i nie deptać ich dzieła, jak czytamy:
"Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy
Choć macie sami doskonalsze wznieść",
Mimo, iż podmiot liryczny nawołuje do zmian i chce żeby budować nowy świat cały czas ma na uwadze dokonani romantyków, stąd jego wołanie o to aby nie deptać przeszłości i szanować to, co już zostało zrobione. Mimo pogardy jaką być może mają młodzi dla poprzedniego pokolenia, są to wciąż żywe ideały, jak czytamy w wierszu "Do młodych":
"Na nich się jeszcze święty ogień żarzy
I miłość ludzka stoi tam na straży
I wy winniście im cześć!"
Ważne jest to, aby mimo budowania lepsze, innego świata i nowej rzeczywistości nie robić tego na gruzach epoki poprzedniej.
Nawiązaniem do epoki romantyzmu jest także zapewne forma, której dla napisania swego manifestu użył Adam Asnyk. Jest to wiersz, a nowa czyli pozytywistyczna rzeczywistość nie chętnie sięgała po lirykę. Jeśli już pisano wiersze, to zazwyczaj miały on służyć czemuś i poruszały jakiś ważny społeczny problem, zgodnie z pozytywistycznym programem. Ty czasem Asnyk nie tylko sięga po lirykę, ale także używa licznych środków poetyckich. W wierszu widoczne są poetyckie metafory, takie jaki na przykład: "kwiaty barwnych mitów" czy w innym miejscu: "wiedzy pochodnię na czele". Używa także epitetów, na przykład "wczorajszych", czy "nieodkrytych". Tym samym znacznie odchodzi od reprezentowanej przez pozytywistów postawy, iż, proza i brak wielu poetyckich środków jest skuteczniejszym narzędziem pisarza. W wierszu widoczne są także apostrofy, jak na przykład "Szukajcie prawdy jasnego płomienia", czy wykrzyknienia, jak czytamy: "I wy winniście im cześć!". W poetycki sposób także Asnyk formułuje pointę swego utworu:
"I wasze gwiazdy, o zdobywcy młodzi,
W ciemnościach pogasną znów!"
I znów, po raz kolejny nawołuje do szacunku dla starszych i ich ideałów a także apeluje o rozsądek i pamięć. Pamięć o tym, że nawet to co nowe i świeże także kiedyś przeminie. Nawet czas młodych, którzy zdają się wierzyć w swoja siłę i niezłomność kiedyś minie bezpowrotnie. Stąd jeśli także chcą być pamiętani i szanowani przez pokolenia, które przyjdą po nich, to sami muszą darzyć szacunkiem odchodzących w cień.
W wierszu Adama Mickiewicza sytuacja młodych jest ukazana zupełnie inaczej. Mickiewicz wręcz nawołuje do tego, żeby zburzyć i zniszczyć zastany porządek świata. Jak czytamy:
"Dalej brył z posad świata!
Nowymi cię pchniemy tory
Oto miłość ogniem zionie,
Wyjdzie z zamętu świat ducha:
Młodość go pocznie na swym łonie"
To właśnie dzięki całkowitemu odrzuceniu starego świata i starych ideałów może nastąpić nowa rzeczywistość. Stare, oświeceniowe ideały powinny zostać odsunięte w cień, nie ma już dla nich miejsca. To młodość jest tym co będzie budowało nową rzeczywistość. Widać tutaj całkowite utożsamienie się podmiotu lirycznego z adresatami wiersza. On także należy do młodych, stąd jego siła, determinacja i nieugięta, niezłomna chęć niszczenia starego i budowania nowego świata.
Mimo, różnic to właśnie wiara w młodość i chęć naprawy zastanej rzeczywistości są tym, co łączy oba utwory najściślej.
