Humor to zdolność dostrzegania zabawnych stron życia, traktowanych zazwyczaj z wyrozumiałością i pobłażliwością; pogodny nastrój, wesołe usposobienie; przedstawienie czegoś w zabawny sposób; zabawne, komiczne sceny, sytuacje, dialogi itp. (według Słownika języka polskiego PWN). Niekiedy humor bywa centralną własnością stylu pisarskiego.
Humor to zabawne sceny, komiczne sytuacje i dialogi zawarte w dziele literackim, wyposażenie świata przedstawionego lub warstwy językowej dzieła literackiego we własności czyniące je zabawnymi; może przybrać postać beztroskiej wesołości, pobłażliwości lub złośliwej ironii, szyderstwa i sarkazmu. Rodzaje humoru:
- humor czarny - rodzaj komizmu zawierający elementy grozy, sytuacje makabry przedstawione są w humorystyczny sposób
2) humor sytuacyjny- rodzaj komizmu , który polega na nieoczekiwanym nawarstwieniu się niefortunnych sytuacji i zachowań bohaterów w dziele literackim.
Bolesław Prus zaprezentował w swojej prozie wiele postaci humorystycznych, najczęściej są to bohaterowie drugo i trzecioplanowi. Niekiedy są to karykatury. Humor odnajdujemy w narracji autorskiej i w "Pamiętnikach starego subiekta", który jest ironiczny i prezentuje swój stosunek do realnego świata. Prus ukazał w "Lalce" grupę społeczną, którą stanowią mieszkańcy kamienicy Łęckich, studenci. I ich postawami i zachowaniem Prus wprowadza humor sytuacyjny.
"Naprzód ci studenci, z trzeciego piętra od frontu, byli to istotnie ludzie niespokojnego ducha. Do godziny drugiej po północy śpiewali i krzyczeli, czasami nawet ryczeli i w ogóle starali się wydawać jak najwięcej głosów nieludzkich."
(Tom 2 Rozdz. 7 str. 410)
Studenci często naśmiewają się z ciekawości baronowej Krzeszowskiej, ona prowokuje ich do żartów. Krzeszowska często pada ofiarą studentów.
"W ciągu dnia, gdy choćby jeden z nich był w domu, a zawsze był któryś, jeżeli tylko pani baronowa Krzeszowska wychyliła głowę przez lufcik (robiła to po kilkanaście razy na dzień), zawsze jej ktoś usiłował wylać z góry wodę na głowę. Powiem nawet, że między nią a mieszkającymi nad nią studentami wytworzył się pewien rodzaj sportu; polegający na tym, że ona wyjrzawszy przez lufcik starała się jak najprędzej cofnąć głowę, a oni usiłowali wylewać na nią wodę jak najczęściej i w jak największych ilościach".
(Tom 2 Rozdz. 7 str. 413)
"Modliłem się nie na próżno. Kara boska już wisiała nad głową intrygantki, w postaci śledzia, który wysuwał się z lufcika na trzecim piętrze. Śledzia owego trzymała jakaś tajemnicza ręka, odziana w granatowy rękaw ze srebrnym galonem, spoza ręki zaś co kilka sekund wychylała się mizerna twarz ze złośliwym uśmiechem. Nie trzeba było mojej przenikliwości, ażeby zgadnąć, że był to jeden z nie płacących komornego studentów, który tylko czekał na ukazanie się baronowej w lufciku, ażeby na nią puścić śledzia."
(Tom 2 Rozdz. 9 str. 456-457)
Studenci żartują nawet wtedy, kiedy zostają eksmitowani, później wychodzą przez okno przy pomocy liny i straszą baronową Krzeszowską. Podczas rozmowy z Krzeszowską, student Patkiewicz udawał zmarłego. Przez całą rozmowę rozśmieszał tym wszystkich wokół. Robił tak, by zawstydzić Krzeszowską. Rozmowa poprzedzająca eksmisję jest więc nacechowana humorem. Bolesław Prus wykorzystał w swojej powieści elementy komizmu, uznał, że humor może być lekiem na narodowe bolączki.
"Lalka" to polska powieść realistyczna z 1890 roku. Przez wielu zaliczana do arcydzieł literatury polskiej i porównywana do najznakomitszych dzieł realistycznej powieści europejskiej. Lalka jest obok "Faraona" i "Emancypantek" jedną z najważniejszych powieści Prusa.
