Epoka oświecenia to czas największego rozkwitu twórczości publicystycznej. Zaczynają wychodzić pierwsze gazety, takie jak "Monitor" (1765r.), "Gazeta Narodowa i Obca", "Zabawy przyjemne i pożyteczne". W "Monitorze" swoje dzieła publikował m.in. Ignacy Krasicki. W przeróżnych reportażach i felietonach pojawiała się krytyka tradycji sarmackiej, propagowane były filozofie europejskich filozofów. Starano się również podać wzór szlachcica oświeconego, krytykowano feudalizm, zwalczano nietolerancję religijna oraz poglądową, zabiegano o świeckość oświaty. Twórcy podejmowali również kwestie dotyczące teatru oraz literatury. Największymi przedstawicielami publicystów w Polsce byli: Stanisław Staszic, autor "Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego" oraz Hugo Kołłątaj, twórca dzieła "O przyszłym sejmie Anonima listów kilka".
Stanisław Staszic mówił o konieczności przejęcia przez państwo edukacji, chciał, aby przyjmowano ustawy większością głosów a o wyrokach decydował sąd. Domagał się także zlikwidowania wolnej elekcji. Natomiast Kołłątaj chciał uwłaszczenia chłopów oraz zamienić pańszczyznę na czynsz.
