Dramat symboliczny to specyficzny rodzaj dramatyczny. Występuje w nim podwójna płaszczyzna, na której rozwija się akcja: oprócz zdarzeń realnych ważną rolę odgrywają elementy symboliczne. Takim utworem jest "Wesele", którego wystawienie stało się wydarzeniem teatralnym i literackim. Akcja tego narodowego dramatu opiera się na uroczystości weselnej poety-inteligenta z dziewczyną ze wsi, która ma miejsce w chłopskiej chacie. Jednak obok wydarzeń rzeczywistych rozgrywają się sceny wizyjne, w których biorą udział postaci fantastyczne. Tematem dramatu jest zryw narodowowyzwoleńczy i społeczna niemoc do jego podjęcia, charakterystyka inteligencji i chłopów, młodopolska chłopomania i dekadentyzm. Utwór jest przesycony aluzjami i niejednoznacznymi obrazami, licznymi symbolami i z tego powodu jego interpretacja jest utrudniona. Na rozbudowaną symbolikę składają się sceny wizyjne, postaci dramatu oraz symboliczne przedmioty.
Symbol to motyw albo zespół motywów umieszczonych w dziele, jest znakiem ukrytych i niejasnych treści, ma zwracać na nie uwagę czytelnika. Symbolika "Wesela" jest niezwykle rozbudowana i czyni z utworu dramat symboliczny. Niektóre przedmioty symboliczne:
* złoty róg - symbol wyzwolenia, miał być znakiem rozpoczęcia powstania, który obudzi w narodzie chęć walki;
* pawie pióra - są symbolem prywaty, własności i pozornych wartości;
* złota podkowa schowana do skrzyni - symbolizuje szczęście odłożone na później;
* dzwon Zygmunta - wykonany ze zdobycznych dział - symbolizuje wielkość i chwałę Polski: w dramacie dzwon "o pękniętym sercu" jest skojarzony z pogrzebem, ponieważ tylko wtedy można było usłyszeć jego dźwięk;
* kaduceusz - pokój, jedność i przymierze;
* chochoł - słomiana ochrona dla krzaków róży przed zimowymi mrozami; w "Weselu" jest symbolem problemów narodowych, które trudno rozwiązać; jego interpretacja jest złożona: z jednej strony jest symbolem marazmu ogarniającego Polaków czyniąc ich niezdolnych do walki, ale z drugiej symbolizuje odrodzenie - tak jak pod warstwami słomy skrywa się róża, która zakwitnie na wiosnę, tak polski naród w odpowiednim czasie wyzwoli się spod władzy zaborców i odzyska niepodległość.
W dramacie nie brakuje także scen symbolicznych:
* scena zasłuchania - oczekiwanie na dźwięk rogu, który będzie sygnałem rozpoczęcia walk;
* taniec chocholi - monotonny, usypiający, pogrążający zebranych gości w letargu i zapomnieniu; symbolizuje ogarniający ludzi marazm i zniewolenie.
W "Weselu" występują słowa i wyrażenia o symbolicznym znaczeniu:
* "Cóż tam, Panie, w polityce?" - tymi słowami Czepiec rozpoczyna rozmowę z Dziennikarzem, ponieważ interesują go kwestie polityczne, jednakże pochodzący z miasta redaktor ignoruje zainteresowanie chłopa i lekceważąco odnosi się do swojego rozmówcy; według niego chłopi powinni żyć w świecie własnej wsi i nie troszczyć się o inne sprawy;
* "Miałeś, Chamie, Złoty Róg
Miałeś, Chłopie, Czapkę z Piór (...)
Ostał Ci się jeno Sznur." - mimo szans na zorganizowanie powstania nie udało się zjednoczyć chłopów i inteligencji, ważniejsza okazała się prywata i egoizm (co symbolizuje złota podkowa i czapka z piórami); gdy Jasiek rozpacza po stracie złotego rogu, Chochoł przygrywa gościom do tańca i tak śpiewa Jaśkowi;
* "Ot, Pany się nudzą sami
To się pięknie bawią z Nami." - Dziad chce przypomnieć, jak w przeszłości istniała przepaść dzieląca dwa stany, która stała się przyczyną licznych konfliktów i zatargów; cytat zawiera słowa Ojca - nie chce on pamiętać o przeszłości.
W dramacie nie brak także postaci symbolicznych, które odzwierciedlają marzenia, lęki, niepokoje istniejące w psychice bohaterów rzeczywistych:
* Chochoł - pokazuje się Isi; jest symbolem idei niepodległościowych, możliwości otrząśnięcia się z niewoli i narodowego zmartwychwstania; ale Chochoł symbolizuje także marazm, upadek i marazm; Chochoł jest autorem pesymistycznej melodii hipnotyzującej zasłuchanych w niej gości weselnych;
* Widmo - zjawia się u narzeczonej; symbolizuje romantyczną miłość;
* Stańczyk - objawia się Dziennikarzowi; uosabia polityczną mądrość; krytykuje fałsz, zakłamanie i bierność Dziennikarza, poddaje krytyce jego działalność pisarską, która prowadzi do uśpienia narodu i odebrania mu nadziei, czego wynikiem jest pogodzenie się z narodową niewolą;
* Rycerz (czyli Zawisza Czarny) - symbolizuje potęgę, męstwo i chwałę dawnych polskich rycerzy; ukazuje się dekadentowi Poecie, który jest słaby psychicznie, bierny i pogrążony w pesymistycznych wizjach; pojawiając się Rycerz chce nakłonić go do działania, podsycić u niego wolę walki wyzwoleńczej;
* Upiór (czyli Jakub Szela) - pokazuje się Dziadowi; jest symbolem krwawych walk, które rozegrały się w trakcie rabacji galicyjskiej - chłopi wystąpili zbrojnie przeciwko swoim panom, co było powodem odwiecznych konfliktów między dwiema grupami; aby społeczeństwo mogło się porozumieć, obie warstwy społeczne muszą zapomnieć o przeszłości;
* Hetman (czyli Ksawery Branicki) - pokazuje się Panu Młodemu; symbolizuje prywatę, nadmierny kosmopolityzm i zdradę narodową; krytykuje chęć bratnia się inteligencji (potomków szlachty) z ludem; o narodzie mówi: "hołota";
* Wernyhora - pojawia się przed Gospodarzem; ten ukraiński wróżbita zapowiada wybuch powstania, którego przywódcą ma zostać Gospodarz.
Pozostałe cechy "Wesela" jako dramatu symbolicznego:
* Syntetyczne połączenie sztuk - synteza elementów muzyki i plastyki z poetyckim słowem:
- słowem poetyckim jest główny tekst dramatu (dialogi bohaterów) i tekst poboczny (didaskalia);
- plastyka wyraża się w nawiązywaniu do sławnych obrazów Matejki (portrety Wernyhory, Stańczyka, reprodukcja bitwy pod Racławicami i podniesienia dzwonu Zygmunta) oraz Malczewskiego ("Rycerz u studni"); w II akcie ważną rolę odgrywa kompozycyjna zasada zestawiania obrazów;
- muzyka - weselna, która stanowi tło w całym dramacie, oraz wykonywana na skrzypcach melodia Chochoła i jego śpiew, która jest istotnym elementem sceny finałowej;
* Zbiorowy bohater - reprezentanci inteligencji i chłopstwa;
* Rozbudowane didaskalia - z drobiazgową dokładnością oddają wygląd scenografii, ubiór i zachowanie bohaterów;
* Indywidualizacja języka bohaterów - reprezentanci warstw społecznych używają języka charakterystycznego dla swojej grupy - chłopi posługują się gwarą (Jasiek: "Kajsi mi się zbyła copka.") a inteligenci mówią językiem literackim;
* Satyryczne zobrazowaniu postaci (w akcie I);
* Ściśle określone miejsce i czas akcji (dworek w podkrakowskiej wsi Bronowice, 20 listopada 1900 roku);
* Kompozycja szopkowa - w akcie I jest 38 scen, w których postaci ukazują się parami i prowadzą dialogi, po czym znikają;
* Dekoracja - bardzo realistyczny wygląd chłopskiej chaty: "Izba wybielona siwo, prawie błękitna, jednym szarawym tonem półbłękitu obejmująca i sprzęty, i ludzi, którzy się przez nią przesuną. (...) Na drugiej bocznej ścianie izby: okienko przysłonione białą muślinową firaneczką; nad denem wieniec dożynkowy z kłosów.";
* Wyraźnie liryczny charakter niektórych fragmentów dramatu (wyznania bohaterów);
* Gradacja napięcia (zakrwawione widmo Szeli).
