Epoka Młodej Polski trwała od 1890 roku do roku 1918. Na jej określenie stosowano wiele często używanych wymiennie określeń: modernizm, neoromantyzm, symbolizm, dekadentyzm. Większość tych nazw była bardzo trafnie stosowana w odniesieniu do epoki, chociaż wyrażały różnorodne jakości ideowe i artystyczne, które wzajemnie się przenikały i tworzyły złożoną kulturę.
Niektóre cechy symbolizmu były wykorzystywane jeszcze w starożytności, ale rozkwit tego kierunku przypada na schyłek wieku XIX, kiedy to stał się jednym z najważniejszych nurtów artystycznych Młodej Polski.
Europejski początek symbolizmu datuje się na rok 1886, kiedy francuski poeta Jan Moréas opublikował w piśmie "Le Figaro" artykuł "Le Symbolisme" określany jako manifest symbolizmu. Wtedy też wydano pismo "Le Symboliste". Za teoretyka symbolizmu uważa się Maurice'a Maeterlincka, belgijskiego autora. Według jego założeń rzeczywistość jest złożona z ducha i jego "cienia" czyli materii, którą można poznać dzięki zmysłom. Zadaniem sztuki jest przedstawianie metafizycznej istoty bytu, nie zaś koncentrowanie się na nieskomplikowanej i mało znaczącej powierzchni materialnej. Sztuka realistyczna powinna zatem ustąpić miejsca sztuce symbolicznej. Znakiem wskazującym na metafizyczne treści jest symbol. Jest to znak niedoskonały, ponieważ wszystkie środki wyrazu, których używa człowiek, nie są przystosowane do obrazowania metafizycznych przesłań. Dlatego symbol może być poddany wielu interpretacjom, a tylko niektóre z nich będą odpowiadać założeniom twórcy.
Symbolizm w Polsce propagował Zenon Przesmycki (Miriam). W wydanym w roku 1894 wstępie do dramatów Maeterlincka napisał: "[…] mając myśl daną i obraz przenośnię tłumaczący, notujemy, zaznaczamy tylko obraz, który sam już sugestywnie winien wywołać odpowiadającą mu myśl w mózgu czytelnika. Obraz taki zowiemy symbolem. [...] Sztuka wielka, sztuka istotna, sztuka nieśmiertelna była i jest zawsze symboliczna; ukrywa za zmysłowymi analogiami pierwiastki nieskończoności, odsłania bezgraniczne pozazmysłowe horyzonty." Zatem symbolizm postulował stworzenie nowego języka artystycznego wyrazu w celu zastąpienia nim dotychczas istniejącego konwencjonalnego języka podporządkowanego przekazywaniu treści mimetycznych. Nowy kierunek artystyczny był reakcją na dotychczasowy parnasizm i szczegółowe opisy naturalistyczne, sprzeciwiał się naśladującej rzeczywistość literaturze mimetycznej. Jednakże bardzo ceniono tworzenie poetyckich obrazów odrealnionego świata. Próbowano dotrzeć do niepoznawalnych rozumowo obszarów, a w tym celu stosowano symbole - znaki i motywy o treściach głębszych niż realne znaczenia, tajemnicze i niedookreślone.
Symbolizm nie był jedynie techniką twórczą, lecz również zasadą ideową. Zwolennicy symbolizmu twierdzili, że poezja ma służyć poznaniu idei i tajemnicy bytu. Zmysłowy świat miał być tylko odzwierciedleniem idealnej rzeczywistości. Według nich piękno miało stanowić obraz świata idei, dlatego twórcy mieli go przekazywać stosując symbole. Symboliści stosowali aluzje i skomplikowane metafory, aby unikać wypowiedzi bezpośrednich. Coraz większą popularnością zaczął się cieszyć wiersz wolny.
Symbol to motyw albo zespół motywów istniejących w dziele, który wskazuje na ukryte i niejasne treści, przyciąga ku nim uwagę czytelnika. Ten znak ma dwupoziomową konstrukcję: sens pierwszy - dany bezpośrednio - jest łatwo czytelny, ale drugi poziom zawiera trudniejszy do zinterpretowania sens głębszy. Ta dwustopniowość zbliża symbol do alegorii, jednakże w alegorii zależność między przedstawionym zjawiskiem a głębszym sensem jest konwencjonalnie ustalona, zaś w symbolu jest jednorazowa i nieokreślona. W przypadku alegorii możliwa jest tylko jedna interpretacja, którą może odczytać człowiek znający odpowiednie reguły i zasady. Natomiast odczytanie symbolu jest wielorakie. Z tego wynika wieloznaczność symbolu, który jedynie wskazuje czytelnikowi głębsze znaczenie, ale nigdy go nie ustala.
