Potocznie zwykło się stwierdzać, że inna nazwa epoki Młodej Polski to neoromantyzm. Ale jest to zbyt szerokie spojrzenie na pojęcie, które już samą etymologią wyrazu sugeruje, co w nim będzie najistotniejsze.

Neoromantyzm - co znaczy to pojęcie?

Neoromantyzm to pojęcie upowszechnione przez Edwarda Porębowicza za sprawą szkicu Poezja polska nowego stulecia. Oznacza ono kierunek artystyczny drugiej połowy XIX i początku XX wieku, nawiązujący do estetyki i twórczości epoki romantyzmu. 

Nawiązanie to będzie miało odniesienia do tradycji zarówno europejskiego, jak i polskiego romantyzmu. Polski neoromantyzm, zwany też nowym romantyzmemprzejął zarówno idee wolnościowe, charakterystyczne dla romantyzmu polskiego, jak i zgodnie z tym, co uniwersalne, postawił na gloryfikację uczucia i emocji, głosząc ich prymat nad rozumem.

Zapatrzony był również w jednostkę wybitną, jednocześnie zaś wyalienowaną ze społeczeństwa. Ceniono też w duchu neoromantycznym indywidualizm, bunt przeciwko społecznym ograniczeniom, przejęto i (nad wyraz prędko) pesymistyczne nastawienie do rzeczywistości. Głoszono i romantyczne metody poznawcze bazujące na niechęci do materializmu.

Neoromantyzm - przejawy

W sztuce pisarskiej pożądanymi środkami ekspresji stały się idealizm, irracjonalizm, subiektywizm i mistycyzm oraz symbolizm. Inspirację ogólnoeuropejskim romantyzmem dało się łatwo odczytać w żądaniach wolności dla sztuki i konieczności przyznania poecie szczególnego miejsca w społeczeństwie, które to wysuwano w modernizmie. Tu wyróżnił się, np. Kazimierz Przerwa-Tetmajer. 

Jednocześnie jednak, w duchu powrotu do polskich romantycznych zrywów, po czasie pozytywistycznego wycofania odrodziła się problematyka niepodległościowa. Dowodzą tego najlepiej choćby Wyspiański i Żeromski, obydwaj postulujący i realizujący w praktyce zaangażowanie dzieła literackiego w walkę o wolność. 

W myśl idei neoromantycznych żądano przywrócenia czci powstaniom i ich uczestnikom, domagano się zerwania z polityką ugodową i ustępliwą wobec zaborców.