Co to jest oniryzm?

Oniryzm to w literaturze sposób prezentacji świata przedstawionego tak, aby przypominał sen. Oniryzm to typ obrazowania, który nadaje prezentowanej rzeczywistości cechy irracjonalności, nieprawdopodobieństwa, groteski, absurdu, a wydarzenia pozbawia logiki i związków przyczynowo-skutkowych. Oniryzm nadaje fabule utworu charakter tajemniczości, niejasności i wieloznaczności.

Pod pojęciem oniryzm można rozumieć także wykorzystywanie snu jako motywu literackiego. Tak pojmowany oniryzm jest zabiegiem kompozycyjnym, polegającym na wprowadzeniu swoistej dygresji w postaci snu bohatera. Zrelacjonowanie snu pozwala przedstawić wydarzenia irracjonalne, nie mieszczące się w mniej lub bardziej realistycznej rzeczywistości fabularnej.

Oniryzm - przykłady

Oniryzm jako technikę obrazowania świata wykorzystał Bruno Schulz w zbiorze opowiadań "Sklepy cynamonowe". Oniryzm polega tu na przedstawieniu rodzinnego miasteczka z perspektywy dziecka o dużej wrażliwości i wyobraźni. W jego oczach zwykłe miejsca i wydarzenia niczym we śnie nabierają charakteru baśniowego, niezwykłego, groteskowego.

W odmienny sposób oniryzm został zastosowany przez Franza Kafkę w surrealistycznej powieści "Proces", gdzie zaprezentowane wydarzenia są przerażająco absurdalne i przerysowane. Oniryzm przejawia się tu w zbudowaniu świata, który osacza bezbronnego bohatera i przypomina senny koszmar, z którego nie można się obudzić.

Oniryzm jako zasada kompozycyjna wprowadzająca wątki irracjonalne pojawia się w III części "Dziadów" Mickiewicza, gdzie obecne są takie fragmenty jak Sen Senatora, Sen Ewy oraz również mające charakter oniryczny Widzenie Księdza Piotra.