Nowy Testament obok dziejów Chrystusa zawiera w sobie wiele ponadczasowych w wymowie opowieści, które często są odzwierciedleniem uniwersalnych losów człowieka.
Przypowieści biblijne są gatunkiem, który na zasadzie parabolicznego porównania rzeczywistości dostępnej zmysłom i rzeczywistości abstrakcyjnej pokazują w jaki sposób powinien postępować człowiek.
Są skonstruowane w taki sposób, aby zrozumiał je każdy człowiek, aby nauki Chrystusa dotarły do wszystkich.
W przypowieściach nie jest najważniejszy dosłowny sens, najistotniejsza jest głęboko skrywana prawda, którą można odczytać obserwując prawa przedstawione w rzeczywistości przedstawionej historii.
Często przykłady są zestawione na zasadzie ; dobre postępowanie kontra złe postępowanie.
Niezaprzeczalny jest fakt, ze każda z takich opowieści jest głęboko edukacyjna, a więc i moralizatorska.
Jedną z najczęściej przytaczanych przypowieści jest ta mówiąca o Miłosiernym Samarytaninie.
Pewnego człowieka wracającego z Jerozolimy do Jerycha napadli zbójnicy .
Ograbili go z wszelkiej własności i porzucili ciężko rannego.
Leżał przy drodze umierający, jednak nikt nie chciał mu pomóc, nawet przechodzący obok kapłan i Lewita nie pochylili się nad jego cierpieniem.
Pomocy doczekał się od przechodzącego tamtędy Samarytanina.
Ten obmył jego rany , wsadził na swoje zwierzę i zawiózł do gospody, gdzie nakazał go troskliwie pielęgnować, wszystko z góry opłacając.
Chrystus swojemu słuchaczowi nakazuje postępować według wzoru Samarytanina, będącego symbolem bezgranicznego miłosierdzia wobec bliźniego.
Przypowieść ta ma ponadczasową wymowę, gdyż ideał bezinteresownej pomocy drugiemu człowiekowi jest zawsze aktualny , choć niestety dość zapomniany, dlatego warto sięgać do słów Chrystusa przypominających o miłosierdziu.
Kolejną obfitującą w ponadczasowe wartości opowieścią jest przypowieść mówiąca o Synu Marnotrawnym.
Opowiada ona o ojcu, który posiadał dwóch synów, pierwszy z nich był próżniakiem i hulaką, a drugi uczciwym i pracowitym człowiekiem.
Pewnego dnia pierwszy syn poprosił ojca , aby oddał mu jego część majątku, po czym wyjechał w dalekie kraje i tam wiódł hulaszcze życie, dlatego szybko roztrwonił cały majątek, do tego stopnia, że nie miał żadnych środków do życia. Wtedy pomyślał, że wróci do domu i będzie błagał ojca , aby ten go przyjął, jako swojego sługę. Wiedział, że zgrzeszył i czuł się niegodnym nazywania się synem swego czcigodnego ojca.
Ku jego zdziwieniu ojciec przywitał go z otwartymi ramionami, kazał przynieść najwspanialsze odzienie i urządzić ucztę , ,,Dlatego, że ten syn mój był umarły, a ożył, zginął, a odnalazł się."( Łk. 15, 24)
Zachowanie ojca rozgniewało starszego syna, który przez cały czas uczciwie pracował, czuł się oszukany i nie chciał uczestniczyć w uczcie , wtedy ojciec wytłumaczył mu: ,, Synu, ty zawsze jesteś ze mną i wszystko moje jest twoim. Należało zaś weselić się i radować, że ten brat twój był umarły, a ożył , zaginął , a odnalazł się."(Łk. 15, 31-32).
Ojciec symbolizuje Boga , który cieszy się z nawrócenia każdego grzesznika , jednocześnie strzegąc swoich wytrwałych w wierze dzieci.
Pokazuje ogromna miłość, która jest w stanie wszystko wybaczyć i zapomnieć wszelkie przewinienia.
Powrót każdego grzesznika na łono dobra i prawości jest tak wielkim szczęściem, że chce, aby uczestniczyli w nim wszyscy.
Syn marnotrawny dostrzegł swoje winy i zapragnął się poprawić, dlatego została mu dana kolejna szansa.
Jego żal i skrucha zostały wynagrodzone.
Przypowieść ta jest bardzo optymistyczna w swej wymowie , pokazuje bowiem, że każdy człowiek , bez względu na to, jakie błędy popełnił ma prawo do drugiej szansy i jeśli tego naprawdę pragnie może zacząć nowe życie wolne od grzechu. Najważniejszy jest prawdziwy żal za grzechy i silna obietnica poprawy swojego dotychczasowego zachowania.
Podobieństwo o drzewie figowym opowiada o człowieku, który przez trzy lata bezskutecznie szukał na swoim drzewie figowym owoców. Kiedy trzeciego roku nie znalazł na nim żadnej figi nakazał ogrodnikowi , aby ściął drzewo, nie chciał , aby na próżno zajmowało miejsce w jego winnicy.
Jednak ogrodnik poprosił go, aby dał mu jeszcze jeden rok, w czasie którego obłoży drzewo nawozem i zapewni lepsze warunki rozwoju. Jeśli za rok sytuacja się nie zmieni, wtedy je zetnie.
Opowieść ta pokazuje, że tak jak ogrodnik postanowił dać drzewu jeszcze jedną szansę, aby mogło zaowocować, tak Bóg daje kolejną szansę człowiekowi, aby mogła zaowocować w nim jego miłość do Boga i do innych ludzi.
Nie przekreśla go , gdy na początku nie spełnia swoich powinności, kocha człowieka , dlatego jest cierpliwy.
Opowieść ta ma także wymowę uniwersalną, można w niej dostrzec ostrzeżenie, aby nie przekreślać zbyt prędko drugiego człowieka, każdemu bowiem należy się druga szansa.
O tym, że istnieje sprawiedliwość mówi przypowieść o bogaczu i Łazarzu .
Opowiada o człowieku, który był niesamowicie bogaty, ubrany w piękne, drogocenne szaty trawił czas na codziennym biesiadowaniu.
Nie zauważał on cierpiącego biedaka Łazarza, który leżał pod jego stołem w nadziei , że dostana mu się odpadki ze stołu bogatego biesiadnika.
Nikt się nad nim nie litował , tylko psy przychodziły i wylizywały jego owrzodzone, cierpiące ciało.
W końcu żebrak umarł, umarła także bogacz.
Bogaty człowiek przez całe życie przebywający w luksusach , nie mógł się przyzwyczaić do okrutnego cierpienia, jakie go spotkało po śmierci. Tymczasem całe życie wzgardzony przez wszystkich, Łazarz przebywał szczęśliwy na ,,łonie Abrahama".
Bogacz poprosił Abrahama , aby wysłał Łazarza, by ten go napoił i choć na chwile uwolnił od okropnego cierpienia. Wtedy Abraham rzekł: ,, Synu pojmij , że dobro swoje otrzymałeś za swego życia, podobnie, jak Łazarz zło; teraz on tutaj doznaje pociechy, a ty męki cierpisz."( Łk. 16, 25).
Przypowieść ta pokazuje, że dobre uczynki i cierpienie będą wynagrodzone, jeśli nie w doczesnym to w wiecznym życiu.
A ci , którzy całe swoje życie poświęcają przyjemnościom , nie powinni oczekiwać, ze zaznają ich także po śmierci.
Przypowieść o siewcy pokazuje człowieka, który siał ziarno, jednak nie każde z nich trafiło na podatny teren. To które trafiło na drogę zostało rozdeptane, to które spadło na opokę uschło, to które wpadło pomiędzy ciernie wzrosło razem z nimi i w końcu zostało przez nie zaduszone, jednak ziarna, które spadły na podatny grunt ,, wydało plon stukrotny".
Ziarno symbolizuje Słowo Boże , które może wydać plony tylko wtedy kiedy będzie miało do tego odpowiednie warunki. Wzrośnie ono w sercach tych, którzy zechcą je przyjąć, być mu wiernym i je pielęgnować.
Przypowieści biblijne pokazują prawdy moralne, nie zawierają szczegółowych informacji, tak aby uzmysławiały, że dotyczą one każdego, są uniwersalnym wzorem postępowania.