Przez co odmieniamy poszczególne części mowy?:
- rzeczownik - przypadki, liczby;
- czasownik - osoby, liczby, rodzaje, tryby, strony (aspekty);
- przymiotnik - przypadki, liczby, rodzaje (stopniowanie);
- liczebnik:
- przypadki i rodzaje, brak form liczby (większość liczebników głównych);
- przypadki i liczby (niektóre liczebniki główne);
- przypadki, liczby i rodzaje (liczebniki: porządkowe, mnożne, wielorakie);
- przypadki, tylko jeden rodzaj gramatyczny i jedynie formy liczby pojedynczej (liczebniki zbiorowe);
- nieodmienne (liczebniki ułamkowe i nieokreślone);
- zaimek - tak jak części mowy, które zastępują;
- przyimek - nieodmienna część mowy;
- przysłówek - nieodmienna część mowy;
- partykuła - nieodmienna część mowy;
- spójnik - nieodmienna część mowy;
- wykrzyknik - nieodmienna część mowy;
11) imiesłowy:
a) przymiotnikowe -odmieniamy jak przymiotniki:
* czynne (-ący. -ąca, -ące)
* bierne (-any, -ana, -ane, -ty, -ta, -te)
b) przysłówkowe - nieodmienne części mowy:
* współczesne (-ąc)
* uprzednie(-wszy, -łszy).
Odmiana przez liczby i przypadki (deklinacja)
liczba poj. liczba mn.
Mianownik (kto? co?) piękna dziewczyna piękne dziewczyny
Dopełniacz (kogo? czego?) pięknej dziewczyny pięknych dziewczyn
Celownik (komu? czemu?) pięknej dziewczynie pięknym dziewczynom
Biernik (kogo? co?) piękną dziewczynę piękne dziewczyny
Narzędnik (z kim? z czym?) piękną dziewczyną pięknymi dziewczynami
Miejscownik (o kim? o czym?) pięknej dziewczynie pięknych dziewczynach
Wołacz (o!) piękna dziewczyno! piękne dziewczyny!
Odmiana przez liczby i osoby (koniugacja):
l. poj. l. mn.
1.os. ja (piszę) my (piszemy)
2.os ty (piszesz) wy (piszecie)
3.os on, ona, ono (pisze) oni, one (piszą)
Czasy:
- Przeszły - robił
- Teraźniejszy - robi
- Przyszły - będzie robił
Rodzaje:
W liczbie pojedynczej:
-męski
-żeński
-niejaki
W liczbie mnogiej:
-męskoosobowy
-niemęskoosobowy
Tryby:
- oznajmujący: słucham
- pytający; słuchasz?
- rozkazujący: słuchaj!
Strony:
- czynna: Mama czesze Agnieszkę.
- bierna: Agnieszka jest czesana przez mamę.
- zwrotna: Agnieszka czesze się.
Aspekty:
- dokonany: napisał
- niedokonany: pisze