Ok. 572 r. p. n e do ok. 497 r p.n.e
Dziś Pitagorasa znają już dzieci w szkole podstawowej, a dokładniej - znają twierdzenie Pitagorasa (a dokładniej - powinny znać). Kim był ów autor słynnego twierdzenia?
Na temat tej postaci wiemy raczej niewiele, w każdym razie pewne jest że Pitagoras był Greckim filozofem, urodził się około 572 r. p. n e. na wyspie Samos, a zmarł około 497 r p.n.e. w Metaponcie. Wywarł silny wpływ na kształt myśli matematycznej swojej epoki, był też założycielem szkoły i twórcą kierunku filozoficznego (pitagoreizmu), inicjatorem nurtu o orientacji religijnej w starożytnej filozofii greckiej.
Na Samos Pitagoras przebywał do około 532 roku p.n.e., później udał się do kolonii jońskich w Italii. Zamieszkał w Krotonie i tam rozpoczął swoją działalność, która wkrótce przyniosła mu rozgłos. W Krotonie właśnie powstał związek pitagorejski - szkoła gdzie rodziła się jego filozofia. Po jakimś czasie szkoła spłonęła, wtedy Pitagoras przeniósł się do Metapontu, tam też zmarł.
Dziś trudno ustalić, co w dorobku, jaki tradycja przypisuje Pitagorasowi, jest w istocie jego zasługą, a co wnieśli jego uczniowie, co zaś zostało przejęte od innych szkół. A ponieważ nie sposób tego ustalić, przyjmuje się, że był on twórcą zarówno idei religijno-etycznych i politycznych, jak i systemu naukowego. Ponadto przypisuje się mu przeniesienie na grunt grecki dorobku Egipcjan i Babilończyków w dziedzinie geometrii i astronomii. Niewątpliwie Pitagoras zapoczątkował nurt badań, wykształcił uczniów, z których wielu miało własne istotne dla rozwoju nauki osiągnięcia. Co z ich odkryć zalicza się dziś do dorobku pitagorasa, nie wiadomo, można wiec mówić tylko ogólnie o pitagorejczykach. Otóż pitagorejczycy dali początek teorii liczb, opracowali koncepcję harmonijności kosmosu, a także sformułowali twierdzenie nazywane dziś "twierdzeniem Pitagorasa". Owa zależność wypływająca z twierdzenia, była najprawdopodobniej znana już znacznie wcześniej Babilończykom, a zasługa pitagorejczyków polega tylko na przeprowadzeniu dowodu tego twierdzenia. Ponadto dążyli pitagorejczycy do rozwiązania trzech podstawowych kwestii, a mianowicie: podwojenie sześcianu, podział kąta na trzy równe części oraz kwadratury koła, a wszystko to przy użyciu najprostszych przyrządów geometrycznych - cyrkla i linijki bez podziałki.
Drugim, obok geometrii, nurtem działalności matematycznej pitagorejczyków była teoria liczb. Ich odkrycia dotyczą między innymi liczb k-kątnych (liczbami kątnymi określano liczby kolejnych wierzchołków , wielokątów foremnych), liczb doskonałych, czy par liczb zaprzyjaźnionych. Zasługą pitagorejczyków było odkrycie odcinków niewspółmiernych (np. bok i przekątna kwadratu), jednak ta wiedza kłóciła się z ich filozofią. Podważał harmonijność świata, która uznawali niemal za dogmat. W tej sytuacji postanowiono zataić treść odkrycia. Na tym tle doszło do rozłamu. Część pitagorejczyków żądała ujawnienia odkrycia i wymiany informacji, dali oni początek naukowemu kierunkowi pitagoreizmu. Część jednak pozostała przy poprzednich ustaleniach, uznając wyższość myśli filozoficznej nad matematycznymi obliczeniami. Kontynuowali oni pierwotny pitagoreizm, kładąc nacisk na religijno - mistyczny aspekt szkoły, nazwano ich później akuzmatykami.
Wpływ Pitagorasa na kształt współczesnej matematyki, choć trudny do wyodrębnienia, jest niewątpliwy. Cała współczesna kultura i nauka rodziła się na gruncie greckim. Także zainicjowany przez niego prąd filozoficzny, zaważył na europejskiej kulturze na ponad dwa wieki.
Aforyzmy autorstwa Pitagorasa za: "Aforyzmy Greków", Poznań 1989.
"We wszystkim musi być umiar".
"Umiar znaczy nie krzywdzić".
"Trzeba milczeć, albo mówić rzeczy lepsze od milczenia".
"Niełatwo iść przez życie kilkoma drogami jednocześnie"
