Dzieciństwo

Mickiewicz urodził się w Zaosiu koło Nowogródka. Ojciec pracuje jako urzędnik sądowy, matka natomiast zajmuje się prowadzeniem domu. Mickiewicz uczęszcza do parafialnej szkoły prowadzonej przez ojców dominikanów, którą kończy w roku 1815.

Młodość w Rosji

W 1815 roku przyszły poeta wstępuje na Uniwersytet Wileński, aby tutaj studiować na wydziale historyczno - literackim. W 1817 roku zakłada wraz z przyjaciółmi tajną organizację - Towarzystwo Filomatów (stowarzyszenie skupiało studentów, początkowo miało charakter samokształceniowy, z czasem jednak ustawy zmieniały się i wysuwały coraz śmielsze hasła zarówno pod względem społecznym jak i politycznym). Od 1819 do 1823 roku pełni funkcję nauczyciela w Kownie (posada ta nie daje mu należytej satysfakcji, a przyjmuje ją tylko dlatego, aby spłacić dług wobec uniwersytetu, którego był stypendystą). Po odkryciu stowarzyszenia przez carskie władze Mickiewicz jest przetrzymywany w klasztorze Bazylianów w Wilnie, przerobionym na więzienie, a w roku 1824 wyrokiem sądu na zawsze opuszcza ojczyznę i udaje się na zesłanie do Rosji (śledztwem kierował senator Novosilcow, bliski współpracownik księcia Konstantego, nastąpiły liczne aresztowania. Do więzienia wtrącono wielu filomatów, a nieco później odbył się proces, w wyniku którego dwudziestu studentów skazano na zesłanie w głąb Rosji).

W Petersburgu zaprzyjaźnia się z tutejszymi literatami (przyszłymi dekabrystami), a następnie wyjeżdża do Odessy i w roku 1825 odbywa podróż na Półwysep Krymski (w towarzystwie małżeństwa Sobańskich, Henryka Rzewuskiego generała Witta i Boszniaka - przyrodnika i powieściopisarza), czego pamiątką są "Sonety krymskie".

1825 - 1828 - Mickiewicz przebywa w Moskwie pracując w kancelarii ks. Golicyna. Gubernator, który jest liberałem i miłośnikiem literatury pięknej, darzy poetę ogromną sympatią W 1828 roku wydany zostaje "Konrad Wallenrod" oraz I i II tom "Poezji".

Lata emigracji

Po opuszczeniu Rosji w 1829 roku Mickiewicz udaje się w podróż po Europie. Kiedy dowiaduje się o wybuchu powstania listopadowego próbuje przedostać się do ojczyzny, ale w końcu po jego upadku wraca do Paryża w roku 1832. Tutaj aktywnie działa na arenie naukowo - kulturalnej i patriotycznej. W 1834 roku zawiera małżeństwo z Celiną Szymanowską - córką sławnej wówczas pianistki.

Od 1839 roku obejmuje posadę profesora w Lozannie, gdzie prowadzi cykl wykładów z literatury łacińskiej. Rok później natomiast uczy w College de France (obejmuje tu nowo utworzoną katedrę literatury słowiańskiej), zostaje jednak zawieszony w 1844 roku za propagowanie idei towianistycznych.

W 1848 roku Mickiewicz przebywa w Rzymie. Ma wtedy miejsce Wiosna Ludów. Poeta tworzy legion polski, który istnieje do roku 1849 i ma swój własny program zakładający radykalne reformy demokratyczne w Polsce, m.in. nadanie chłopom ziemi i upowszechnienie praw obywatelskich.

Po powrocie do Paryża Mickiewicz redaguje "Trybunę Ludów" ("La Tribune des Peuples"), jednak po interwencji ambasady rosyjskiej i władz francuskich zmuszony jest wycofać się z tego przedsięwzięcia. W 1851 roku zostaje także zwolniony z pracy w College de France.

Cztery lata później wybucha wojna krymska. Mickiewicz udaje się wtedy do Konstantynopola, aby tutaj dodać otuchy żołnierzom przystępującym do walki z Rosją. Tutaj umiera najprawdopodobniej na cholerę. Jego zwłoki zostają przewiezione do Paryża i złożone na polskim cmentarzu w Montmorency. W 1890 roku przetransportowano je na Wawel.

Twórczość poetycka

Okres młodzieńczy to głównie utwory pisane pod wpływem Woltera, są to m.in. "Mieszko, książę Nowogródka" (całość wydana dopiero w 1948 roku), "Zima miejska" (pierwszy wydrukowany utwór, który pojawił się w Tygodniku Wileńskim w 1818 roku). W 1820 roku napisana została "Oda do młodości" - wiersz o charakterze programowym, szerzący idee młodego pokolenia romantyków.

Przełomowym utworem jednocześnie uznanym za manifest polskiego romantyzmu są "Ballady i romanse" wydane w roku 1822. Był to pierwszy tom Poezji. W tomie drugim pojawiły się utwory takie jak "Grażyna" oraz II i IV cz. "Dziadów". Głośnym echem odbiły się "Sonety krymskie" napisane po podróży na Półwysep Krymski i wydane w roku 1826.

Pod wpływem powstania listopadowego napisana została "Reduta Ordona" . W 1832 roku Mickiewicz stworzył "Dziady" cz. III oraz "Księgi narodu polskiego" i "Księgi pielgrzymstwa polskiego".

W 1834 roku twórczość poetycką Mickiewicza kończy w zasadzie "Pan Tadeusz" (epopeja narodowa).

"Liryki lozańskie" ( nie opublikowano ich za życia pisarza).

Dramaty:

"Konfederaci barscy" ( dramat wystawiony w Krakowie w 1872 roku, pierwotnie napisany w języku francuskim).

Wykłady z College de France - związane z literaturą słowiańską (tzw. prelekcje paryskie z lat 1840 - 1844, przekłady utworów Byrona.