Jan Andrzej Morsztyn urodził się w roku 1621, a zmarł w roku 1693. Początkowo był Arianinem, przeszedł jednak na katolicyzm. Był osobą niezwykle sprytną i zręczną. Umożliwiło mu to szybki awans zawodowy i polityczną karierę. Najwięcej czasu spędzał na dworze króla Jana Kazimierza.
Morsztyn należał do twórców salonowych, bowiem w swoich dziełach nie porusza zagadnień poważnych, nie dokonuje refleksji filozoficznych tylko opisuję atmosferę salonów, a także zamiłowanie do flirtów.
Mimo poruszania tematów błahych i prostych jego twórczość jest bardzo kunsztowna. Stosuje w wierszach Morsztyn następujące środki i gatunki literackie:
- przenośnia
- porównania
- wyliczenia
- powtórzenia
- stopniowanie
- kontrast
- paradoks
Utwory Jana Andrzeja Morsztyna zebrane zostały przez samego poetę w dwa zbiory. Pierwszy nosi tytuł "Kanikuła albo psia gwiazda". Drugi zatytułowany jest "Lutnia".
W zbiorach tych przeważa tematyka miłosna. Nie jest to tylko wyznawanie uczuć ale także naśladowanie dworskiego pełnego humoru i elegancji flirtu.
Przykłady wierszy:
- "Bierzmowanie"- jest to utwór opisujący wdzięk czar i urok pięknej Jagnieszki, podmiot liryczny to mężczyzna którego miłość aż spala, dlatego swoją ukochaną określa mianem ogniska.
- "Na kwiatki" - jest to piękny poetycki wiersz, uczuciem opisanym w nim jest zazdrość. Autor chciałby być zerwanym przez piękną ukochanym kwiatem. Kwiaty bowiem wplata ona we włosy, są za tym bliżej jej niż on.
- "Do trupa"- utwór ma bardzo kunsztowną formę sonetu. Jest on jednym z najbardziej znanych utworów Morsztyna. Utwór oparty na koncepcie. Zestawieniu uczuć i cechy dwóch przeciwstawnych postaci. Zestawia bowiem autor postać zakochanego do szaleństwa mężczyzny z trupem. Kontrast ten prowadzi do zaskakującego finału kiedy to nieszczęśliwie zakochany uznaje, że lepiej być trupem niż żyć i cierpieć. A cierpieniem jest dla niego wielka nieodwzajemniona miłość.
- "Niedostatek"- jest to utwór także o kobiecie. Tym razem przedmiotem rozważań jest niestałość uczuć i zachowania kobiety. Następuje tu wyliczenie niemożliwych zjawisk i finałowy wniosek że prawdopodobieństwo ich spełnienia jest o wiele większe niż "będzie stateczna która białogłowa".
- "Pieśń w obozie pod Żwańcem" jest to inna i odmienna tematyka. Dotyczy ona patriotyzmu. Jest to tematyka, którą rzadko poruszał Morsztyn jako typowy przedstawiciel salonów. Prawdopodobnie bierze się to z faktu, iż szlachty nie traktował poeta z szacunkiem lecz raczej z pogardą.
Oprócz dwóch zbiorów wierszy Morsztyn zajmował się także tłumaczeniem tragedii Corneille'a.
Dzieła Jan Morsztyna nie wniosły wiele do naprawy państwa. Mimo to są cenną zdobyczą i wartością literacką. Morsztyn bowiem udoskonalał swój warsztat poetycki i dbał o poetykę i tematykę salonową.
