MIT - " to opowieść narracyjna, wyjaśniająca w postaci alegorycznej lub symbolicznej zjawiska natury lub życia ludzkiego, zgodnie z wierzeniami zawartymi w dawnych religiach. Bohaterami mitów są postacie obdarzone nadprzyrodzonymi cechami".
Mity opowiadają o początku powstania świata. Wyjaśniają pochodzenie bóstw, przyrody i człowieka. Z mitu wywodzi się epos, - czyli "pisemny zapis mitycznego przekazu".
PODZIAŁ MITÓW
Teogoniczne - wyjaśniają pochodzenie bogów
Kosmogoniczne - obrazują powstanie świata
Antropogeniczne - wyjaśniają rodowód człowieka
Genealogiczne - zwierają opis genezy rodów, przykładem może być mit o rodzie Labdakidów
NEMESIS
Pojecie wywodzi się od imienia greckiej bogini, zemsty sprawiedliwości i przeznaczenia. Zsyłała na ludzi szczęście lub niepowodzenie. "Ścigała przestępców i decydowała o losie człowieka w zależności od jego zasług". Była symbolem gniewu bogów.
MIMESIS
Z grec. mimesis - "naśladownictwo, naśladowanie. Jedna z głównych kategorii antycznej estetyki, do dziś stanowiąca przedmiot teoretycznych dociekań: naśladowanie rzeczywistości (natury) w dziele sztuki. Rozwinięta i ugruntowana przez Arystotelesa, który do sztuk mimetycznych, mimetycznych, więc naśladujących to, co przyroda ukształtowała, w odróżnieniu od sztuk uzupełniających przyrodę nowymi formami, zaliczał malarstwo, rzeźbę, poezję i częściowo muzykę".
KATHARSIS
Oznacza oczyszczenie. Jest jednym z pojęć "Poetyki" Arystotelesa. W tragedii, był to wpływ dzieła na odbiorców. Dawało "oczyszczenie duchowe, jakie losy bohatera tragicznego wywołują u widza, wzbudzając w nim podziw i współodczuwanie, a zarazem uwalniając go od uczuć litości i trwogi, które towarzyszą odbiorowi widowiska".
FATUM
Inaczej jest to los, przeznaczenie. Starożytni wierzyli, że człowiek ma przypisany los, którego nie może zmienić. Nawet próby zmiany wydarzeń, nie powodują zmiany biegu zdarzeń. Przykładem może być życie Edypa, który za wszelka cenę próbował zmienić swoje przeznaczenie, jednak bezskutecznie. Za fatum odpowiadały bóstwa: Parki, Sybille, Mojry i rzymska bogini Fatum.
MIT ARKADYJSKI
Mit wiąże się z wyobrażeniem krainy wiecznego szczęścia - Arkadii. Dla starożytnych, była wyobrażeniem raju na ziemi. Istniała na Peloponezie. Umiejscowiono ja tam, dlatego, że był to teren odizolowany od innych. Arkadia wiązała się z życiem w zgodzie z naturą, bez trosk i zmartwień. Mit arkadyjski, został rozpowszechniony przez literaturę, szczególnie poezję sielankową. Do Arkadii nawiązują często twórcy różnych epok.
TOPOS
To zbiór motywów, powtarzających się w mitologii. "Powtarzający się motyw, który często występuje w obrębie literatury i sztuki danej kultury, cywilizacji. Wskazuje na jedność kulturową danego kontynentu, czy na istnienie pierwotnych wzorców myślenia człowieka".
Często powtarzającymi się toposami jest:
- cykliczność natury, mit o Demeter i Korze
- motyw szczęścia - Arkadia
- tułacz - Odyseusz
- topos tyrtejski, wywodzący się z wiersza " Rzecz to piękna" Tyrtajosa. Opowiada on o walce i śmierci w obronie ojczyzny. Hańbą okrywa się człowiek, który ucieka z oblężonego przez wroga kraju.
- nieśmiertelność sławy poety, przykładem może być wiersz Horacego "Exegi monumentum".
ARCHETYP
"prototyp, stały i niezmienny prawzorzec zachowań i postaw ludzkich, utrwalony w świadomości zbiorowej każdej społeczności (archetypem może być miłość matki do dziecka). Po raz pierwszy wzorce archetypiczne zostały zapisane i utrwalone w mitach". Do niego należy:
DEMETER - stała się archetypem idealnej matki, która walczy o swoją córkę. Wzorzec macierzyńskiej miłości.
Prometeusz - archetyp bezinteresownego dobroczyńcy, który poświęca własne życia dla dobra ludzkości. Ofiarował ludziom ogień, wykradając go z krainy bogów. Za to Zeus, ukarał go, przykuty do skały cierpiał męki. Codziennie sęp wydziobywał mu wątrobę, która ciągle odrastała.
HEFAJSTOS - to wzorzec uczciwości i uczciwej pracy.
DEDAL - archetyp człowieka rozważnego i doświadczonego. Uosabia tęsknotę za ojczyzną.
ORFEUSZ - archetyp tęsknoty i żalu, za utraconą bliska osobą.
ACHILLES I HEKTOR - bohaterowie mityczni, którzy uosabiają odwagę i waleczność.
IKAR - archetyp człowieka, który chce przekroczyć wszelkie granice, buntownik. Za chwilę uniesienia, jest gotów oddać swoje życie.
SYZYF - symbol ciężkiej i bezowocnej pracy, która nie przynosi oczekiwanych efektów.
HERA I AFRODYTA - symbolizują próżność.