Demeter należy do grona starszych bogów greckiej mitologii. Jej imię oznacza: "Ziemia-Matka"; inne jego wyjaśnienie to "Matka-Jęczmienia". Wskazuje to na związek Demeter z tą warstwą Ziemi, która daje ludziom plon. I słusznie - Demeter jest bowiem panią ziarna i zboża, czyli pierwszego - licząc od początków rolnictwa - pożywienia ludzi. Mitologia grecka wskazuje, że to właśnie ta bogini dała ludziom, razem z drzewem figowym oraz makiem, wszelkie zboża i stworzyła dla nich wodopoje oraz źródła. Według tych wierzeń Demeter jest również opiekunką rolników i ich dóbr. Cała przyroda pochodzi od niej i to ona wywołuje zmienność pór roku - ciągłe umieranie i odradzanie się Ziemi.
Postać Demeter jest nierozerwalnie połączona z jej córką, Persefoną (zwaną również Korą, czyli "Dziewczyną"). Pewnego dnia Demeter zostawiła córkę nad brzegiem morza, pod opieką nimf - okeanid. Jednak zanim odeszła, przestrzegła Persefonę przed zrywaniem narcyzów - były one bowiem poświęcone bóstwom podziemnym. Posłuszna matce dziewczyna zbierała róże, krokusy, fiołki… omijała jedynie narcyzy. Ziemia jednak na pokusę "(…) wydała kwiat, jakiego słońce nigdy nie widziało. Z jednego korzenia wyrastało sto głów, rozgorzałych złotem przykoronków, a karbowane brzegi białych płatków płonęły jasnym szkarłatem. Cudowna woń napełniła niebo, ziemię, przeniknęła do słonej głębiny morza, aż wszystkie nereidy podniosły się ze swych szmaragdowych łóżek i zawołały: Ach!". Dziewczyna w zachwycie wyciągnęła ręce i zerwała niesamowity kwiat i "(…)upiła się jego zapachem, oczy jej zaszły mgłą i ciemność ogarnęła duszę. Wtedy rozwarła się ziemia i Hades, bóg piekieł, porwał Persefonę na wozie zaprzężonym w czarne rumaki". Matka rozpoczęła poszukiwania - nikt jednak nie mógł jej pomóc. Wtedy Demeter pogrążyła się w żałobie, a razem z nią cały świat przyrody. Zmarniały plony, wyschły wody, ludziom zaczął doskwierać głód. Dzeus wysłał wtedy Hermesa, swojego gońca, do Demeter, a Hadesowi, który porwał dziewczynę, nakazał oddać ją matce. Hades musiał posłuchać władcy, mimo tego, że w podziemiach poślubił Persefonę i nie chciał się z nią rozstawać na zawsze. Uciekł się jednak do podstępu: podał dziewczynie do zjedzenia słodki owoc granatu. Ona zjadła owoc, nie wiedziała bowiem, że jeśli to zrobi, będzie musiała mieszkać w podziemiach przez trzecią część każdego roku. Od tamtej pory musi przebywać w królestwie Hadesa trzy miesiące w roku. Kiedy się tam znajduje, Demeter pogrąża się w smutku - na ziemi panują jesień i zima. Kiedy ziemia zakwita wszelkimi rodzajami wiosennych kwiatów - Persefona wraca na ziemię, by znów być z matką.
Czytając mitologię łatwo zauważyć, że bogowie, w których wierzyli starożytni, są personifikacjami cech ludzkich bądź zjawisk zachodzących w przyrodzie. Mit o Demeter i Persefonie to potwierdza. Dziewczyna jest uosobieniem lekkomyślności, zachłanności, typowych dla młodych osób cech - mimo przestróg matki zerwała zakazany kwiat, co spowodowało smutek i cierpienie nie tylko matki i córki, ale również ludzi, dotkniętych klęską nieurodzaju i głodu. A wszystko to z winy nieposłuszeństwa Persefony wobec Demeter.
Mit ten udowadnia, że każdy bóg spełniał jakieś określone zadanie. Demeter jest opiekunka przyrody i rolnictwa, jest odpowiedzialna za plony rolników - jej smutek wywołuje nędzę na Ziemi. Dzeus jednak nie z troski o ludzi prosi Hadesa o uwolnienie Persefony; panujący nieurodzaj spowodował, że ludzie przestali składać mu ofiary - bo nie mieli z czego. Wyróżniającą się w tym micie cechą Dzeusa jest więc egoizm. Hades również jest egoistą, dba tylko o własne dobro. Można się nawet pokusić o stwierdzenie, że jest postacią złą - porywa Persefonę, uciekając się do podstępu. Z kolei Hermes jest posłańcem bogów i gońcem Dzeusa, który go wysyła, gdy trzeba kogoś odnaleźć - w tym micie jest to Demeter, która po zaginięciu córki ukrywa się w najodleglejszym zakątku świata i postanawia nie wypuścić ziaren z ziemi, dopóki Persefona się nie odnajdzie.
W micie znaleźć możemy również wyjaśnienie cykliczności pór roku. Wiosna i lato to okres, kiedy Persefona przebywa na ziemi razem z matką, co wywołuje jej radość, a w związku z tym urodzaj panujący na Ziemi. Jesień i zima to czas żałoby Demeter, cierpiącej, ponieważ jej córka znajduje się w Tartarze. Zjawiska, których starożytni nie potrafili wyjaśnić, zostały ozdobione barwną fabułą, siły przyrody zostają upersonifikowane. W taki właśnie sposób tłumaczono sobie niewyjaśnione zjawiska.
Zarówno życie i śmierć, jak i cierpienie to nieodłączna część ludzkiego życia. I nie tylko ludzkiego - bogowie mitologiczni również cierpią, jak na przykład Demeter po zaginięciu ukochanej, jedynej córki, Persefony. Jedyne, co nie dotyka bogów bezpośrednio, to śmierć.
