Omówienie jednego z najstarszych zabytków literackich, religijnych i językowych - Biblii

Pismo Święte - Biblia

1. Jest Świętą Księgą dla ludzi wierzących

2. Zawiera opisy historii narodu izraelskiego

3. Zawiera kanon wartości moralnych

4. Wyjaśnia pojęcia takie jak: dobro, zło, wina, kara

W Biblii ma swój początek wiele gatunków literackich:

a) epickich:

kronika (Księga Kronik)

kazanie (Księga Koheleta)

przypowieść (Ewangelie)

biografia (Ewangelie)

poemat opisowy (Księga Rodzaju)

b) lirycznych

pieśń (Pieśń nad pieśniami)

psalm (Księga Psalmów)

hymn (Hymn do miłości)

tren (Treny Jeremiasza)

TREŚĆ BIBLII, UKŁAD STAREGO TESTAMENTU, JEGO TYPOWE CECHY

Biblia jest zbiorem pism religijnych uznanych za niepodważalne dla trzech olbrzymich religii: judaizmu, chrześcijaństwa i po części islamu. Całość świętej Księgi dzieli się na dwie części: Stary Testament (dzieje Izraela od stworzenia świata), Nowy Testament (opis życia Jezusa Chrystusa - Mesjasza, zbawiciela świata; dzieje apostołów - Jego uczniów, opis końca świata - Apokalipsa św. Jana). Biblia została zapisana w co najmniej trzech językach: hebrajskim, aramejskim i greckim. Jej księgo mają różny charakter: dydaktyczny, historyczny, profetyczny (prorocki).

JAK WEDŁUG BIBLII POWSTAŁ ŚWIAT, CZYLI O KOSMOGONII BIBLIJNEJ

Według badaczy biblijny opis stworzenia świata należy traktować jak wielki poemat. Jego kolejne części - dni, to jakby wspaniałe strofy podzielone refrenem, który brzmi: "I widział Bóg, że było dobre". Ten refren służy podkreśleniu, że świat był w zamyśle Boga dobry i powstał z miłości Boga do stworzenia. Najpierw oddzielone zostały światło i ciemność, potem lądy i morza. W końcu powstała piękna ziemia, z licznymi roślinami zwierzętami. Zwieńczeniem całego przedsięwzięcia był człowiek. Świat powstał w ciągu sześciu dni, dnia siódmego Bóg odpoczywał.

KSIĘGA KOHELETA I ZAWARTA W NIEJ WIZJA ŚWIATA I CZŁOWIEKA

Księga Koheleta jest zapisem pouczeń biblijnego kaznodziei na temat natury człowieka i świata. Wychodzi on z założenia, że wszystko, co człowiek ma do dyspozycji na ziemi jest niedoskonałe, bo ulotne i przemijające. Gonimy za majątkiem, urodą, sławą, bogactwem, pragniemy rozkoszy, radości, szczęścia, ale nawet jeśli to zdobywamy, mamy owe dobra tylko przez chwilę. Potem je tracimy. Nic na tej ziemi nie jest trwałe, "wszystko to marność i pogoń za wiatrem". Jedyne na co warto liczyć to miłość Boga do człowieka. Ludzie pobożni i posłuszni Bogu najlepiej inwestują swoją pokorą w przyszłe szczęście w wieczności.

TEMATYKA I KUNSZT ARTYSTYCZNY BIBLIJNEJ KSIĘGI PSALMÓW

Psalmy są utworami do wykonywania przy wtórze instrumentu i ze względu na charakter można je podzielić na psalmy pochwalne, dziękczynne, błagalne, mądrościowe, pokutne. Zgodnie z tradycją za twórcę biblijnych psalmów wypełniających Księgę Psalmów, uznaje się króla Dawida. Badanie potwierdziły, że było z pewnością kilku twórców tych utworów. Psalmy tworzyli Asaf, Mojżesz, Salomon i inni.

Psalmy dotyczą następujących zagadnień:

- miłości Boga do człowieka;

- kondycji człowieka w świecie

- o przemijaniu.

Biblijne psalmy maja charakter modlitewny, są wyrazem skruchy, pokory i miłości. Zawierają też liczne prośby o opiekę Boga nad ludźmi.

Psalmy mają też wartości artystyczne, zawierają liczne środki artystyczne, jak: porównania, epitety, piękne przenośnie. To z psalmów pochodzi określenie człowieka "korona stworzenia". Psalmy zawierają także wiedzę na temat natury człowieka i miłości boga do człowieka.

OPOWIEŚCI BIBLIJNE I ICH PRZESŁANIE MORALNE

"Kain i Abel"

Jest to opowieść o pierwszej zbrodni dokonanej przez człowieka. Adam i Ewa mieli dwóch synów: Abla, który został pasterzem, i Kaina, który był rolnikiem. Pewnego dnia obaj złożyli Bogu ofiarę, ale wejrzał on przychylnie jedynie na ofiarę Abla. wtedy Kain z zazdrości i gniewu zabił brata. Na pytanie Boga "Gdzie jest twój brat, Abel?" odpowiedział opryskliwie "Czyż jestem stróżem brata mego?". Już wkrótce jednak poczuł olbrzymie wyrzuty sumienia. Bóg oznaczył go piętnem i przestrzegł, by nikt nie ważył się go karać. Kara bowiem należy wyłącznie do Boga.

Opowieść zawiera wiele nauk i skłania do refleksji. Pokazuje mechanizmy zbrodni, u podstaw której zawsze jest chęć osiągnięcia czegoś, co posiada inny człowiek: pieniędzy, miłości, przychylności innych. zbrodniarz wkracza w inny świat - jest napiętnowany, bo ciąży na nim wyjątkowe doświadczenie. Inaczej patrzy na świat i inaczej patrzy na niego Bóg. Bóg zakazuje człowiekowi niewinnemu podnosić rękę na zbrodniarza, On sam ukarze go lub przebaczy, bo tylko On sam może takiego człowieka ocenić.

"Samson"

Jest to opowieść o słabości i sile. Samson był synem kobiety, która długo była bezpłodna. Kiedy go urodziła, chłopiec miał piękne długie, gęste włosy. W nich tkwiła jego siła. Zakochany w Dalili Samson stracił czujność i w czasie snu kochanka obcięła mu kosmyk włosów. Wtedy Samson został pojmany. Nadszedł jednak i dla niego czas zemsty. Ukarał swoich zdrajców.

Opowieść uczy, że nie warto kochać ludzi, których uczucia są fałszywe, zawsze trzeba umieć zdobyć się na dystans.

"Hiob"

"Księga Hioba" to opowieść o sensie cierpienia. Należy do najtrudniejszych ksiąg biblijnych. Hiob cierpi, bo Bóg założył się z Szatanem, że nawet jeśli doświadczy Hioba - człowieka niezwykle pobożnego i bogobojnego - cierpieniem, ten nie odwróci się od Niego. Hiob mężnie znosi cierpienie, ponieważ bezgranicznie ufa Bogu. wierzy, że wszystko pochodzi od Boga i we wszystkim tkwi głęboki sens. Sens zakładu Boga i Szatana tkwi w udowodnieniu potęgo człowieka. Okazuje się, że człowiek jest tak potężny, że jest godny zaufania samego Boga. Bóg zesłał cierpienie i ten sam Bóg cofnął je. Po tym doświadczeniu Hiob stał się innym człowiekiem, inaczej także spojrzał na otaczający go świat.

NOWY TESTAMENT - KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA

Nowy Testament jest złożony z 27 ksiąg, w których opisano życie i działalność Jezusa Chrystusa, Mesjasza (Ewangelie) oraz działalność jego uczniów (Dzieje Apostolskie, Listy Apostolskie). Najbardziej tajemniczą księgą Nowego Testamentu jest apokalipsa, która napisał św. Jan. Dotyczy ona końca świata i Sądu Ostatecznego. Najważniejszą myślą Nowego Testamentu jest ta: Bóg kocha wszystkich ludzi - wierzących i niewierzących, jest też dla wszystkich pełen miłosierdzia.

PRZYPOWIEŚCI O CHARAKTERZE UNIWERSALNYM

Cechy gatunkowe przypowieści

1. utwory epickie, narracyjne, posiadające fabułę, ale mające również treści naddane - przenośne

2. mają charakter alegoryczno-moralizatorski

3. służą przekazywaniu uniwersalnych ponadczasowych, aktualnych również dzisiaj prawd o życiu, człowieku i świecie

4. są zwykle złożone z dwóch części: w pierwszej mamy przykład (opis zajścia, sytuacji, rozmowy), w drugiej pouczenie, podsumowanie, wskazanie konkretnej prawdy.

"O siewcy"

Ta przypowieść dotyczy odbioru Słowa Bożego przez ludzi. Przykładem jest tu następująca sytuacja. Pewien człowiek wyszedł siać. Jedno ziarno padło na drogę i wydziobały je ptaki, drugie upadło na skałę i wypaliło je słońce, trzecie padło między ciernie i nie wzeszło, czwarte znalazło podatny grunt i wydało obfite owoce.

Podobnie jest z odbiorcami nauk Jezusa. Jedni przyjmują je chętnie i ze zrozumieniem, a inni są jak skała lub ciernie. Każdy człowiek powinien we własnym sumieniu odpowiedzieć sobie na pytanie, jak przyjmuje Słowo Boże i, jeśli nie jest na nie otwarty, powinien się zmienić.

"O synu marnotrawnym"

Ta przypowieść dotyczy jednej z najważniejszych spraw: grzechu i nawrócenia. Została ona ukazana na przykładzie człowieka, który na własne żądanie opuścił dom ojca, otrzymawszy od niego swoją część majątku. Niestety, postępował nieostrożnie i nierozsądnie - stracił pieniądze i popadł w biedę. Tymczasem kraj nawiedził głód. Człowiek ten został świniopasem i marzył o tym, by dostać do jedzenia karmę dla swoich podopiecznych. W końcu powiedział sobie, że spróbuje wrócić do ojca. Poprosi go, by mógł chociaż zostać sługą w jego domu, w którym nikt nigdy nie był głodny.

Wrócił, a ojciec przywitał go ze łzami radości w oczach i wydał na jego cześć wielką ucztę. Ta przypowieść uczy, że każdy, nawet największy grzesznik, może powrócić do Boga, jeśli tylko szczerze żałuje za grzechy. Bóg cieszy się z każdego nawróconego.

"O miłosiernym Samarytaninie"

Jedna z najważniejszych przypowieści mówi o realizacji przykazania miłości, danego ludziom przez Chrystusa. Na pytanie o to, kim jest bliźni, Chrystus opowiada tą przypowieścią. Pewien człowiek został napadnięty w lesie i zostawiony półżywy na poboczu. Minęli go kapłan i lewita, a pomógł mu Samarytanin, członek narodu, którym Żydzi pogardzali. Samarytanin spojrzał jednak na poszkodowanego jak na człowieka, brata, swojego bliźniego, odrzucił wszelkie uprzedzenia, by ratować życie. Jezus zakończył przypowieść słowami: "Idź i ty, i czyń podobnie". Są one aktualne również dziś.

EWANGELIE - ZAPIS ŻYCIA CHRYSTUSA I JEGO NAUKI

Nowy Testament zawiera 4 Ewangelie, autorstwa apostołów: Marka, Mateusza, Łukasza i Jana. Są one zapisem życia, nauk i cudów dokonanych przez Jezusa Chrystusa od Jego narodzin aż do śmierci na krzyżu. Najwięcej miejsca poświęcono w nich nauce Mesjasza oraz opisowi Jego męki i zmartwychwstania, które otworzyły ludzkości drogę do życia wiecznego.

APOKALIPSA ŚWIĘTEGO JANA - ZAPIS OSTATNICH CHWIL ŻYCIA NA ZIEMI

Słowo "apokalipsa" znaczy katastrofa, zagłada. Św. Jan napisał swoją Apokalipsę na wyspie Patmos, po widzeniu, jakie zesłał mu Bóg. Opisał w niej czas końca świata, Sąd Ostateczny. Księga obfituje w symbole. Pojawiają się tu czterej jeźdźcy apokalipsy, symbolizujące:

- jeździec na białym koniu z łukiem - mór

- jeździec na ognistym koniu z mieczem - wojnę

- jeździec na czarnym koniu z wagą - głód

- jeździec na bladym koniu - śmierć.

Ponadto pojawiają się cztery zwierzęta:

- lew jest symbolem zwycięstwa

- wół jest symbolem wojny

- orzeł jest symbolem głodu

- tajemnicze zwierzę z ludzką twarzą symbolizuje śmierć.

Ważną rolę pełnią też barwy, które również niosą ze sobą bogate znaczenia:

- biel - chwała, zwycięstwo, niewinność, czystość moralna (św. Jan opisał pochód męczenników odzianych w nieskazitelnie białe szaty)

- rudy, czerwony - wojna, cierpienie.

Osobną kategorię apokaliptycznych symboli stanowią przedmioty. W Księdze baranek otwiera siedem pieczęci, które są znakami bożych wyroków; księga symbolizuje boże plany wobec świata, łuk - symbol zwycięstwa, miecz - symbol wojny, zagłady, cierpienia, zniszczenia; waga - podział, odmierzanie, ogólnie: głód (trzyma ją jeździec symbolizujący głód).