ROK 1918
-ośrodki władzy państwowej w odrodzonym państwie polskim :
a. Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (19 października);
b. Polska Komisja Likwidacyjna (28 października);
c. Rada Regencyjna (powstała z inicjatywy najeźdźcy);
d. Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej ( z dnia 6 na 7 listopada- wystosowano manifest, w którym proklamowano przymusowe wywłaszczenie, nacjonalizację kopalń, przemysłu, dróg, zabezpieczenia socjalne pracowników);
e. Rada Delegatów Robotniczych( powstała na terenie Zagłębia Dąbrowskiego);
f. Naczelna Rada Ludowa ( utworzona w dniu oficjalnego odzyskania niepodległości - 11 listopada);
g. Komitet Narodowy Polski ( powołany w Paryżu- przez Romana Dmowskiego- działacza Narodowej Demokracji)
-10 listopada
a) do Polski powraca Józef Piłsudski ( powstaje rząd lubelski i Rada Regencyjna, która podporządkowuje sobie funkcje i cele Komisji Likwidacyjnej);
b) zawarcie porozumienia z garnizonem państwa niemieckiego.
-18 listopada
a) powołany zostaje rząd Jędrzeja Moraczewskiego, który rozpoczyna intensywne działania zmierzające ku odbudowie wyniszczonego 123-letnim zniewoleniem kraju,
Rok 1919
-4/5 stycznia
a) ugrupowania orientacji prawicowej przeprowadzają zamach stanu (M. Januszajtis oraz E. Sapiecha)
- 16 stycznia
a) wotum zaufania udzielono rządowi Ignacego Paderewskiego
-26 stycznia
a) odbywają się wybory parlamentarne, z których zwycięsko wychodzi Narodowa Demokracja
-rozpoczęcie walki o kształt geopolityczny odrodzonej Polski w okresie między 1918 a 1921 rokiem
a) działania na granicy wschodniej
-31 października / 1 listopada - wybucha wojna między Polską a Ukrainą o Lwów oraz Galicję Wschodnią - rok 1918
-styczeń 1919 roku miejsce miała konferencja paryska we Francji
-17 lutego 1919 roku - dochodzi do starcia pod Maniewiczami
-kwiecień 1919 roku - oddziały wojskowe Polaków wkraczają na teren Litwy i ją zajmują
-koncepcja "federacyjna" i "inkorporacyjna"
a. 1 września 1919 roku - zawarty zostaje rozejm pomiędzy Polską i Ukrainą (linia demarkacyjna wyznaczona została na rzece Zbrucz);
b. kwiecień 1920 roku - zawarta zostaje umowa polityczna oraz konwencja wojskowa, na mocy której państwo polskie aprobuje prawo do niepodległości państwa ukraińskiego,
c. sierpień 1920 rok rozgrywa się bitwa warszawska; w której triumfują oddziały wojska polskiego Niemnem ( między 20 a 25 września 1920 rokiem)
-18 marca 1921 roku zawarto traktat w Rydze, na mocy którego polska granica wschodnia przebiegać miała od rzeki Dźwiny po linię Karpat [ linia Dzisna-Dokszyce-Słucz-Korzec-Ostróg-Zbrucz ];
Granica zachodnia:
a. przeprowadzono plebiscyt na Śląsku- w marcu 1921 roku, zbuntowani Polacy wszczynają tzw. powstania śląskie ( było ich trzy, kolejno : w sierpniu 1919 i 1920 roku, oraz w maju 1921 roku)
b. przeprowadzono plebiscyt na Warmii i Mazurach (w dniu 11 lipca 1920 roku- pojawiło się realne zagrożenie ze strony Armii Czerwonej)
Mała Konstytucja w 1919 roku
a. władzę ustawodawczą i autonomiczną złożono w ręce dwuizbowego Sejmu;
b. Naczelnik Państwa jest reprezentantem państwa polskiego na arenie międzynarodowej oraz pełni funkcje wykonawcze względem uchwał Sejmu;
c. Naczelnik Państwa wchodzi w porozumienie z Sejmem w celu wyłonienia rządu;
d. Naczelnik Państwa i poszczególni członkowie rządu odpowiedzialni są za swe decyzje i działania przed instytucją Sejmu;
Konstytucja marcowa
a. 26 stycznia 1919 roku - na obradach Sejmu podjęto ustawę, której celem było sformułowanie i uchwalenie ustawy zasadniczej;
b. rząd Jędrzeja Moraczewskiego wyszedł z inicjatywą utworzenia Biura Konstytucyjnego ( pojawiło się szereg projektów m.in. Buzka-konstytucja wzorowana na ustawie zasadniczej Stanów Zjednoczonych, Niedziałkowskiego i Wróblewskiego-na konstytucji francuskiej);
c. gabinet Ignacego Paderewskiego uformował tzw. Ankietę ( złożona z trzydziestu osób) - projekt był idealny pod względem prawnym; balans pomiędzy władzą wykonawczą, ustawodawczą a sądowniczą., prezydent wybierany by na drodze głosowania powszechnego- obowiązywało prawo weta, a także możliwość rozwiązywania izb;
d. 14 lutego 1919 roku Sejm powołał do życia Komisję Konstytucyjną, na czele której stał W.Seyda, powstała Komisja wyrażała postawę neutralną względem projektów Ankiety; żądała rządowego projektu sformułowania deklaracji konstytucyjnej ( zawierającej zbiór zasad etycznych i moralnych, którą zresztą w bardzo ostrych słowach skrytykował Sejm)
e. wpłynął szereg projektów konkretnych partii: PSL - Wyzwolenie - W. Wakara, PPS - M. Niedziałkowski, ZLN-S - Głąbiński oraz J. Buzka firmowany przez KPK;
f. 18 grudnia 1919 - roku prezes Rady Ministrów Skulski zaprezentował Sejmowi projekt (który zawierał wiele aluzji i odniesień do konstytucji francuskiej) E. Dubanowicza;
g. lipiec 1920 roku - projekt ustawy zasadniczej zaprezentowano na posiedzeniu plenarnym Sejmu
h. podjęto głośne debaty nad jej ratyfikowaniem we wrześniu, przebiegały one atmosferze antagonistycznej;
i. spory o senat ( ukształtował się blok senacki, złożony ze zwolenników prawicy i partii "centrum" -( który wnosił o stabilny i potężny senat z uprawnieniami oddziaływania na funkcjonowanie i zakres kompetencji Sejmu, składający się z senatorów obieralnych nie na drodze wyborów); blok antysenacki złożony z działaczy orientacji lewicowej oraz ugrupowań "centrum" (, którego zdaniem - jedynym przedstawicielem władzy jest Sejm, obieralny na drodze głosowania powszechnego, senat zaś znacznie ograniczał funkcjonowanie demokracji)
- z walki o senat zwycięsko wyszły ugrupowania prawicowe, które wprowadziły: dwuizbowy parlament, orientacja lewicowa znacznie ograniczała kompetencje senatu oraz wymusiła wybory o charakterze demokratycznym, Senat pozbawiono możliwości korzystania z prawa inicjatywy ustawodawczej oraz prawa wyrażania wotum nieufności względem rządu, jego zakres kompetencji ograniczał się do możliwości rozpatrywania projektów ustaw uchwalonych w czasie obrad sejmu;
- zaznaczył się wyraźnie konflikt wyboru i zakresu kompetencji "głowy państwa", orientacja prawicowa- wnosiła o wybór za pośrednictwem Zgromadzenia Narodowego ( dwuizbowy parlament : sejm i senat), kompetencje znacznie uszczuplone i zawężone- postulaty wzorowane na konstytucji francuskiej, nie sprawowano urzędu Naczelnego Dowódcy w okresie prowadzenia działań wojennych; orientacja lewicowa-wybór prezydenta przebiegać miał na drodze głosowania powszechnego, w zakresie jego kompetencji znaleźć się miała możliwość pełnienia funkcji Naczelnego Wodza;
-zwolennicy socjalizmu opowiadali się za rozdziałem Kościoła od organizmu państwowego, wykreślenie artykułów wyznaniowych, aktywiści prawicowi stanęli w obronie zapisów wyznaniowych;
-w dniu 17 marca 1921 roku, w ostatecznym rozrachunku - osiągnięto kompromis, ustawa zasadnicza stanowiła pewnego rodzaju kompromis pomiędzy zamiarami orientacji prawicowej a lewicą; jego następstwa okazały się minimalnie bardziej korzystne dla aktywistów prawicowych;
-sejm posiadał wyłączność w projektowaniu i podejmowaniu decyzji o ustawach, także nadzoru struktury administracyjnej, , inicjatywa ustawodawcza wchodziła w zakres kompetencji sejmu oraz rządu , senat miał uprawnienia wyłącznie wstrzymania albo wyjścia z propozycją jej odrzucenia, sejm akceptował albo odrzucał ustawy większością głosów w stosunku 11 do 20; wybory przeprowadzane w celu utworzenia dwóch izb były pięcioprzymiotnikowe, kadencja parlamentu trwała pięć lat; "głowę państwa" powoływało Zgromadzenie Narodowe na okresu siedmiu lat, każdy akt, wydany przez prezydenta wymagał kontrasygnaty prezesa Rady Ministrów oraz ministra odpowiedniego resortu; był gwarantem wszelkich praw przysługujących obywatelom; brak balansu i harmonii pomiędzy władzą ustawodawczą a władzą wykonawczą- absolutna dominacja sejmu
Przewrót majowy
a. geneza i przyczyny :
- niestabilna sytuacja w sferze polityki,
- częste powoływanie nowych gabinetów,
- partyjnictwo,
- zbyt wyraźna i silna przewaga parlamentu- tzw. sejmokracja
- , katastrofalna sytuacja w sferze gospodarczej, wzmaganie się społecznego przyzwolenia na oddanie władzy w silne i stanowcze rękę ( tzw. "rządy silnej ręki"), powołanie drugiego gabinetu "Chjeno-Piasta" z prezesem Rady Ministrów w osobie Wincentego Witosa;
b. następstwa:
- misję uformowania rządu powierzono Kazimierzowi Bartlowi,
- kwestie i interesy wojskowe przekazano kontroli Józefowi Piłsudskiemu,
- żadna partia nie skróciła samoistnie kadencji rządu, powołany gabinet sam powziął decyzję o ustąpieniu, sejmu,
- powołanie Józefa Piłsudskiego na prezydenta państwa polskiego ( godności jednak nie przyjął , powierzenie mu tego zaszczytnego urzędu postrzegał jako legalizację przeprowadzonego przez niego zamachu majowego),
- Ignacy Mościcki zostaje powołany na prezydenta,
- wprowadzenie noweli konstytucyjnej w dniu 2 sierpnia 1926 roku: prezydent miał prawo rozwiązywania izb na wniosek rządu, a także wydawania dekretów o mocy ustawy w okresie pomiędzy kolejnymi kadencjami sejmu, bądź też na podstawie wyjątkowej ustawy o pełnomocnictwach w okresie trwania kadencji do roku 1927;
- podjęto ustalenia co do terminu dla debaty o budżecie i stanie finansowym,:
- wystosowany został dekret głowy państwa o organizacji i strukturze naczelnych władz wojskowych- powołano urząd Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych ( w skrócie GISZ), na pierwszego Generalnego Inspektora - Józefa Piłsudskiego;
Konstytucja kwietniowa
-sprawa ustawy zasadniczej ciągnęła się niezmiernie długo; w związku z tym, już w 1928 roku Bepartyjny Blok Współpracy z Rządem złożył i przedstawił wniosek o niezwłoczne rozpoczęcie prac nad formułowaniem ustawy zasadniczej;
ROK 1929
a) sejm zgłasza potrzebę wprowadzenia pewnych modyfikacji w projekcie sformułowanej konstytucji;
b) w lutym 1929 roku - odbyła się debata nad złożonym przez Bepartyjny Blok Współpracy z Rządem wnioskiem konstytucyjnym (według którego zakres uprawnień prezydenckich znacznie się poszerzał), działacze lewicy spreparowała swój własny projekt- utworzone projekty zostały przekazane na ręce Komisji Konstytucyjnej (odbyły się w związku z tym obrady w styczniu 1930 roku, które niezwłocznie zakończono, bowiem żadna ze stron nie doszły do konsensusu i nie uzgodniła wspólnego stanowiska);
- w lutym 1931 roku Bepartyjny Blok Współpracy z Rządem w nowo utworzonym sejmie występuje z nowym projektem- przekazany zostaje on ponownie Komisji Konstytucyjnej- niemniej jednak opozycjoniści odmówili podjęcia działań kooperacyjnych;
- w dniu 26 stycznia 1934 roku, miejsce miała w sejmie debata nad sprawozdaniem Komisji Konstytucyjnej tyczącym się złożonego przez Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem wniosku w sprawie wprowadzenia poprawek do projektu ustawy zasadniczej; w charakterze referenta wystąpił Car, opozycjoniści odrzucili możliwość partycypacji w debacie nad tezami (Stronnictwo Narodowe, Stronnictwo Ludowe, Polska Partia Socjalistyczna) opuścili oni niezwłocznie salę, w której przebiegały obrady, na sali pozostała tylko blisko połowa posłów, którzy zasiadali w Bezpartyjnym Bloku Współpracy z Rządem; zatwierdzenie zmian wymagało większości 2/3 głosów przy obecności przynajmniej połowy posłów), Car zaprezentował w czasie obrad wniosek, aby tezy zatwierdzić jako projekt ustawy zasadniczej oraz w skróconym postępowaniu formalnym przegłosować, sejm w drugim i trzecim czytaniu zatwierdził projekt ustawy zasadniczej (nieobecność zgłoszonej na piętnaście dni przed debatą i brak stujedenastu podpisów złożonych pod wnioskiem)
- w styczniu 1935 roku ustawy zasadniczej pod obrady senatu, senat zatwierdził wnioski o poprawkę; Bepartyjny Blok Współpracy z Rządem zdobył konieczną przewagę 74 głosów w stosunku do 24 ratyfikował nową ustawy zasadniczej;
-23 kwietnia 1935 roku sygnowana przez "głowę państwa", o było jednoznaczne z tym, że zyskała statut powszechnie obowiązującej;
-jednolita, spoista i nie podlegająca podziałom władza należała do osoby prezydenta, odpowiedzialny był za swe decyzje i czyny względem państwa przed Bogiem i historią , to on mianował prezesa Rady Ministrów, a ten z kolei na jego wniosek przydzielał teki ministrom, sprawował władzę zwierzchnią nad siłami militarnymi i wojskiem, podejmował decyzję o wojnie i pokoju; zwoływał, odraczał oraz zamykał sesje sejmu i senatu, przysługiwało mu prawo odebrania im udzielonego wotum zaufania, dysponował prerogatywami osobistymi, które nie wymagające kontrasygnaty premiera: m.in. wytypowanie jednego z kandydatów na urząd "głowy państwa", zarządzenie przeprowadzenia głosowania powszechnego, wskazanie w czasie trwania wojny swojego następcy, mianowanie i odwoływanie prezesów;
-sejm posiadał prawo inicjatywy ustawodawczej, decydował o finansach i budżecie, sprawował nadzór nad gospodarką rządową
-sejm składał się z 208 posłów, których wybierano na drodze głosowania powszechnego;
-senat składał się 96 senatorów (2/3 z tej liczby wybierana była na drodze wyborów, do których uprawnienia posiadali wyłącznie niektórzy obywatele, zaś kolejna 1/3 składu izby mianowana była przez "głowę państwa";
Okres między 1939 a 1943 rokiem
- Niemcy przeprowadziły atak na państwo polskie;
- do dnia 3 września toczyła się bohaterska bitwa o obronę granic,
- w dniu 17września -agresja Armii Czerwonej na Polskę;
- oddziały Wojska Polskiego : "Karpaty" ( dowódca K. Fabrycy-osłona Korpusu Ochrony Pogranicza, domknięcie przełęczy w Karpat na drogach wiodących do Słowacji); "Kraków"(dowódca A. Szylling- obrona terenów Śląska i zachodniej ziem małopolskich); "Łódź ( dowódca J. Rómmel- walka w obronie miasta Łódź i linii komunikacyjnych łączących miasto z Warszawą i południowo-zachodnią częścią kraju), "Modlin" ( dowódca E. Przedrzymirski-Krukowicz- obrona miasta stołecznego Warszawa od strony północnej), "Pomorze" ( dowódca W. Bortnowski- obrona Pomorza od strony wschodniej i zachodniej granicy), "Poznań" (dowódca T. Kutrzeba- obrona Wielkopolski od strony północnej i zachodniej), "Prusy" (S. Dąb-Biernacki- działania ochronne w łuku rzeki Wisły, kierowanie kontratakiem wspierającym działaniami armii "Łódź" i "Kraków");
- w dniach : od 9 do 18 września- miejsce miała bitwa nad rzeką Bzurą ( bohaterska obrona Warszawy)
- w dniu 17 września toczyły się obrady gabinetowe w Kołomyji, zaś następne w Kutach, w nocy z 17 na 18 września "głowa państwa" oraz wódz naczelny sił zbrojnych przekroczyli granicę rumuńską (sygnowali odezwy do społeczeństwa polskiego i do armii polskiej, informujące o opuszczeniu terytorium kraju, w celu kontynuowania działań wojennych, owe dokumenty proklamowano i upubliczniono na neutralnym terytorium Rumunii w Czerniowcach, lecz figurowała na nich data "17 września" oraz miejsce wydania : Kuty, nie zaś - jak to było w rzeczywistości - Czerniowce; fakt ów został uznany za niezgodne z przydzielonym władzom polskim prawem do przejazdu przez teren nie wciągniętej w działania wojenne Rumunii, a tym samym stały się idealnym pretekstem do przeprowadzenia akcji internowania polskich przedstawicieli władzy państwowej)
-do dnia 27 września dzielnie walczyła w obronie stołeczna Warszawa, zaś Samodzielna Grupa Operacyjna "Polesie" jeszcze pomiędzy 2 a 5 październikiem stoczyła z wojskiem niemieckim bitwę pod Kockiem, z której wyszła zwycięsko ( wymuszona kapitulacja gen. Kleeberga, wywołana brakiem broni i amunicji)
-prezydent Ignacy Mościcki mianuje swego zastępcę Władysława Raczkiewicza ( dzieje się to w Paryżu), prezesem Rady Ministrów obwołano- generała Władysława Sikorskiego ; w dniu 27 września 1939 roku -powstaje Służba Zwycięstwu Polsce, 13 listopada 1939 roku- wcześniejsze SZP przekształca się w Związek Walki Zbrojnej; w 1940 roku- Delegat Rządu na Kraj( Cyryl Ratajski, Jan Piekałkiewicz, Jan Stanisław Jankowski), w grudniu 1939 roku utworzono Radę Narodową(Stronnictwo Narodowe, Stronnictwo Pracy, Stronictwo Ludowe, Polska Partia Socjalistyczna), w dniu 26 lutego 1940 roku uformowany został Polityczny Komitet Porozumiweawczy ( w skrócie PKP- później przemianowany na Krajową Reprezentację Polityczną-KRP- w 1943 roku) przy KG ZWZ;
- w dniu 30 lipca 1941 sygnowany zostaje tzw. "układ Sikorski-Majski"(władze radzieckie doszły do wniosku, że porozumienie radziecko-niemieckie z 1939 roku dotyczące modyfikacji terytorialnych w państwie polskim, nie posiada już swej dawnej mocy wiążącej, reaktywowane zostaną relacje polsko-radzieckie, dwa zjednoczone w sojuszu rządy będą się wzajemnie wspierać i udzielać sobie pomocy w razie potrzeby; uformowano armię polską na w ZSRR, proklamowano amnestię dla Polaków);
-Rząd radziecki wyraził swe poparcie dla polskiej "lewicy" społecznej (przystawała na proponowany kształt ustalonej granicy etnicznej na Wschodzie)
-ZWZ zostało przemianowane na Armię Krajowa( miało to miejsce w dniu 14 lutego 1942 roku, zjednoczenie i konsolidacja celów konspiracji militarnej), w sierpniu tegoż roku, KG AK powołała do życia organizację do prowadzenia walki bieżącej tzw. Kierownictwo Dywersji,
- toczyły się rozmowy Polskiej Partii Robotniczej z Janem Piekałkiewiczem-( z Jankowskim,- nie udało się osiągnąć porozumienia)
- w kwietniu 1943 roku -kwestia ofiar mordu katyńskiego
-Polska Partia Robotnicza na czele z Gomułką ( w roku 1943)- powołano do życia Armię Ludową.
- w 1943roku prezesem rady Ministrów został Stanisław Mikołajczyk;
- na przełomie listopada i grudnia 1943 roku odbyła się konferencja w Teheranie ( przyjęto, że linia demarkacyjna Polski w części wschodniej przebiegać będzie zgodnie z ustaleniami z dnia 28 września 1939 roku)
Lata między 1944 a 1947
- w dniu 9 stycznia 1944 roku utworzono Radę Jedności Narodowej ( w ramach Polskiego Państwa Podziemnego);
-w dniu 1 stycznia 1944 roku z inicjatywy Polskiej Partii Robotniczej- powołano do życia Krajową Radę Narodową- na czele z Bolesławem Bierutem;
- w dniu 21 lipca utworzono Poolski Komitet Wyzwolenia Narodowego ( na czele stał Edward Osóbka-Morawski)
- w dniu 22 lipca ogłoszono manifest PKWN ( stwierdzono w nim, że polski rząd emigracyjny w Londynie oraz jego delegatura nie jest władzą legalną, jedyną władzą o charakterze legalnym jest Krajowa Rada Narodowa, poczyniono nawiązania i aluzje do ustawy zasadniczej z dnia 17 marca 1921 roku, odnosi się do podjęcia walki z niemieckim agresorem w sojuszu z Armią Czerwoną, reforma rolna, prognozował rychłą inkorporację do Polski terenów Śląska, Pomorza, zaś w kwestii kształtu granicy wschodniej uznał konieczność przekazania ziem litewskich - państwu litewskiemu;, białoruskich- państwu białoruskiemu, ukraińskich-, państwu ukraińskiemu (akceptacja kształtu tzw. "lini Curzona") , nawoływanie do podjęcia kooperacji z ZSRR;
- w okresie między 1 sierpnia a 2 października toczyło się powstanie warszawskie 1944 roku, które zakończyło się klęską oraz doprowadziło do ostatecznego upadku Polskiego Państwa Podziemnego (PPP);
- w listopadzie do dymisji podał się Stanisław Mikołajczyk (Arciszewski)
- w dniu 31 grudnia 1944 roku Krajowa Rada Narodowa powołuje do życia Rządu Tymczasowy RP;
- w dniach od 4 do 11 lutego 1945 roku toczy się konferencja w Jałcie ( ustalono, ze wschodnia granica Polski przebiegać miała wzdłuż "lini Curzona", ogłoszono, że Rząd Tymczasowy RP winien być przeformowany w Rząd Tymczasowy Jedności Narodowej)-TRJN);
- toczył się proces przywódców państwa podziemnego; trwały przygotowania do konferencji, której celem było doprowadzenie do uformowania rządu TRJN złożonego z siedmiu przedstawicieli-PPR, sześciu reprezentantów-PPS, sześciu przedstawicieli - SL, dwóch działaczy-SD- utworzono go w dniu28 czerwca 1945)
- w okresie między 17lipca a 2 sierpnia 1945 roku przebiegała konferencja w 0 Poczdamie ( ustalono, że Gdańsk będzie należał do Polski, podobnie jak i część Śląska, , ziemi Lubuskiej, Pomorza Zachodniego., usytuowane na wschód od linii rzeki Nysy Łużyckiej i rzeki Odry wraz z miastem Szczecin i Świnoujście);
- przeprowadzono referendum ludowe w 1946 roku ( słynne hasło "3xTAK", wyniki zafałszowano);
- odbyły się wybory parlamentarne w dniu 19 stycznia 1947 roku ( utworzono Blok Stronnictw Demokratycznych- składający się z PPR, PPS, SL, SD; przy czym partie : PSL i SP nie weszły w skład bloku); w wyborach triumfował świeżo utworzony blok: na 444 posłów jego członkowie zdobyli 394 mandaty, zaś PSL jedynie 28 mandatów, SP-12 mandatów; prezesem Rady Ministrów został Józef Cyrankiewicz, uchwalono tzw. "Małą Konstytucję ( w ramach której - obok "głowy państwa" uformowano organ pomocniczy w postaci instytucji Rady Państwa- posiadającej prawo inicjatywy ustawodawczej, akceptowania dekretów, decydowania o wprowadzaniu stanu wyjątkowego i wojennego, ); korzeniem aparatu państwowego byli chłopi, robotnicy- siły ludowe (proletariat), urząd prezydencki objął BolesławBierut;
- w dniu 1948 roku nastąpiło zjednoczenie Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej pod nazwą Polska Zjednoczona Partia Robotnicza;
Okres między 1952 a 1956 rokiem
- w dniu 22 lipca uchwalono ustawę zasadniczą( w jej ramach : zniesie ono urząd prezydenta, funkcje i uprawnienia "głowy państwa" przejmuje Rada Państwa, rząd wybierany i mianowany jest przez sejm, );
- w 1954 roku następuje likwidacja Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, w jego miejsce zaś powołane zostaje do życia Ministerstwo Sspraw Wewnętrznych;
- w 1954 roku Władysław Gomułka zostaje wypuszczony z aresztu;
- w dniu 12 marca 1956 roku nastąpiła śmierć Bolesława Bieruta, I sekretarzem KC PZPR obrano Edwarda Ochaba; w łonie partii doszło do wyłonienia się dwóch frakcji tzw.: "Puławianie" (, którzy postulowali przeprowadzenie demokratyzacji stosunków) oraz "Natolińczycy"( którzy przeciwstawiali się jakimkolwiek procesom reformacyjnym, bowiem mogłyby one osłabić autorytet władzy ludowej); pociągnięto do odpowiedzialności część byłych szefów Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego; w kwietniu- nastąpiła amnestia względnie niesłusznie aresztowanych;
- w czerwcu 1956 roku w Poznaniu miejsce miały demonstracje proletariackie, doszło do opanowania gmachu więzienia, a także oswobodzenia więźniów, do akcji interwencyjnej wkroczyło wojsko, ofiary : blisko 70 zabitych i ponad 600 rannych;
- w październiku 1956 roku: toczyły się obrady z udziałem Wałdysława Gomułki, równocześnie do Warszawy przyjechała delegacja radziecka z Nikitą Chruszczowem na czele, w dniu 20 października reprezentanci PZPR z udziałem Władysława Gomułki odbyli rozmowę z przybyłą delegacją radziecką ( groźba wprowadzenia interwencji militarnej), WładysławGomułka objął funkcje I sekretarza KC PZPR;
Okres między 1964a 1968 / 1970 rokiem
- w 1964 roku - inteligencja polska wystosowała do władz tzw. "list trzydziestu czterech"
- w 1967 roku wystawiono dramat "Dziady" autorstwa Adama Mickiewicza w Teatrze Narodowym w Warszawie, władze komunistyczne zdjęły szybko sztukę z plakatów i ze sceny, powodem były antyradzieckie reakcje widowni, ostatni raz wystawiono tę sztukę w dniu 30 stycznia 1968 roku;
- w roku 1967 wybuchła wojna, z której Izrael wyszedł zwycięsko, pokonując Egipt (następstwa: w Polsce zerwano jakiekolwiek stosunki dyplomatyczne z państwem izraelskim)
-w dniu8 marca 1968 roku, opozycyjnie i buntowniczo nastawieni studenci Uniwersytetu Wwarszawskiego zorganizowali wiec protestacyjny; podobne inicjatywy sukcesywnie poczęły obejmować całe terytorium Polski- demonstracje likwidowano przy pomocy Milicji Obywatelskiej; (M. Moczar-hasła zagrożenie syjonizmu);
- w grudniu 1970 roku miały miejsce dramatyczne zdarzenia na Wybrzeżu; nastąpiły zmasowane wystąpienia proletariackie ( były one następstwem pogarszających się warunków życia, znaczne podwyżki cen produktów spożywczych);
- w dniu 14 grudnia, w Gdańsku, ( podjęto sprzeczne decyzje- Kliszko postulował zawieszenie prac ich bojkot, Kociołek natomiast wzywał do pracy - Gdynia);
- w dniu 20 grudnia 1970 roku usunięto z dotychczas pełnionej funkcji Władysława Gomułkę; nowym sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek, pogrudniowe kierownictwo partyjne anulowało wprowadzoną wcześniej podwyżkę cen;
