Powstały w XX wieku sposób pełnienia władzy w kraju, przez silną jednostkę- dyktatora, który kontroluje społeczeństwo własnego państwa, przez tajny aparat policyjny, posiada władzę nad prasą i mediami, nazywamy totalitaryzmem. Twórcą tego określenia jest Włoch Giovanni Gentile. Do systemu totalitarnego zalicza się rządy faszystowskie, nazistowskie, komunistyczne. Przykładem państw totalitarnych była III Rzesza Niemiecka, Związek Radziecki pod rządami Stalina, Republika Ludowa Chin. Do dziś system taki panuje w Korei Północnej.
Jako prototyp kraju rządzonego wg zasad totalitaryzmu, jego ideolodzy uważali Spartę. Twierdzili oni , że sprawujące tam władzę Zgromadzenie Ogólne, sprawowało dozór nad własnym społeczeństwem, począwszy od narodzin każdego człowieka. Objawiać się to miało w selekcji nowo narodzonych dzieci, kiedy to słabych bądź kalekich dzieci pozbywano się, zostawiając je na pastwę losu. Po siedmiu latach przebywania w domu pod opieką rodzicielki, mali chłopcy zabierani byli do koszar, gdzie odtąd nieustannie poddawani byli szkoleniu wojskowemu, i gdzie często zostawali do niemal 30 roku życia. Jako młodzieńcy brać już udział musieli w wyprawach wojennych wraz z dorosłymi wojownikami. Samej Sparcie przynosiło to niewątpliwie korzyści. Dysponowała bowiem doskonale zorganizowanych i wyszkolonym wojskiem. Patrząc jednak na postępowanie z niemowlętami, i małymi dziećmi z czysto ludzkiego punktu widzenia , wydaje się ono okrutne i bezlitosne.
W XX wieku Europa borykała się z licznymi sporami, zamieszkami i działaniami wojennymi. System demokratyczny, w jednych krajach wywołał rozczarowanie, w innych nie został zrealizowany w pełni. Tymczasem społeczeństwa wielu krajów domagały się stabilizacji i praworządności a także silnej pozycji pośród innych narodów Europy. Rządy "silnej ręki", dyktatura wydawały się dobrym rozwiązaniem. Tym sposobem do władzy doszedł np. włoski dyktator Benito Mussollini, w III Rzeczy Adolf Hitler, a w ZSRR Stalin. Na przykładzie Związku Radzieckiego widać wyraźnie jak idea komunistyczna przy odpowiednim nacisku i propagandzie totalitarnej władzy została zaaprobowana przez rosyjskie społeczeństwo. Specjalnie koloryzowane idee komunizmu, i oczerniana wcześniejsza władza monarsza, sprawiły że Rosjanie stopniowo przystawali i identyfikowali się z tymi hasłami. Z oczywistych kłamstw, z pomocą prasy i własnych głosicieli a także metodą zastraszania, wykuwali iluzję prawdy, która stała się powszechna dla tego narodu. Dodatkowo wzmacniali swoje hasła sowitymi i wręcz nieziemskimi obietnicami ogólnego szczęścia i dobrobytu, a nadto pokoju, tak wyczekiwanego przez społeczeństwo. Jednak wzniosłe hasła pozostały hasłami, a rzeczywistość okazała się brutalna i okrutna. Pognębienie jednostki na rzecz komuny, wspólnoty i kolektywu spowodowało w niektórych rejonach plagę głodową, gdzie indziej doprowadziły do ruiny całe mnóstwo prężnie działających gospodarstw. Efektem takich poczynań była wojna domowa.
Gospodarka totalitarna na przykładzie, Związku Radzieckiego, wstrzymuje i ogranicza ewolucję kraju. Za ubóstwem, obniżeniem handlu poszedł spadek produkcji. To zaś prowadziło do tego , że coraz więcej ludzi pozostało bez pracy a w konsekwencji żyło w wielkim ubóstwie. Państwo tymczasem skupiało się na kontroli i inwigilacji własnego społeczeństwa, pozostawiając bez kontroli kwestię stosunków zagranicznych i licznych zatargów wojennych, które pomijano zarówno w propagandzie jak i rzeczywistej działalności politycznej. To doprowadziło do ich nagłego nawarstwienia się i powrotu w momencie objęcie władzy przez partię komunistyczną.
Jeśli więc można doszukać się w totalitarnym systemie władzy jakichś pozytywnych cech, to są one niewspółmierne do zła jakie ten sposób rządzenia niesie ze sobą: terror, fałszywa propaganda, okrucieństwo, nieustanna kontrola. Spowodował , że na dłuższą metę żadne państwo w ten sposób rządzone nie wytrzymywało próby czasu.
