1. Działania na froncie wschodnim

Plan niemieckiego ataku na Związek Radziecki określony kryptonimem "plan Barbarossa" został zatwierdzony przez Hitlera już w grudniu 1940 r. Po pokonaniu państw Europy Zachodniej Hitler chciał zwrócić się przeciwko Stalinowi, aby zdobyć dla aryjczyków przestrzeń życiową oraz rynki zbytu dla przemysłu niemieckiego. Plan zakładał, że w pierwszej części działań zbrojnych zostaną rozbite główne siły radzieckie stacjonujące na granicach państwa, a niemiecka ofensywa zostanie poprowadzona w trzech kierunkach: północnym na Leningrad, środkowym na Moskwę i południowym na Ukrainę. Następnie planowano zniszczenie głównych politycznych, militarnych i gospodarczych ośrodków ZSRR.

22 czerwca 1941 r. armia niemiecka wspierana przez sojusznicze wojska fińskie, rumuńskie, słowackie, węgierskie i włoskie zaatakowała ZSRR. Armia radziecka przetrzebione przez masowe czystki w końcu lat trzydziestych i nieprzygotowana do walki na skutek błędów Stalina nie była w stanie stawić czoła atakującej armii niemieckiej. Wermacht szybko posuwał się na wschód. Niemcy opanowali kraje bałtyckie i Ukrainę. W czerwcu dotarli do Lennigradu, gdzie rozpoczęło się trwające do stycznia 1944 r. oblężenie miasta. W listopadzie 1941 r. znaleźli się pod Moskwą. na przedpolach stolicy rozegrano bitwę, w wyniku której wojska niemieckie zostały odepchnięte na odległość około 200 km od Moskwy. Wiosną 1942 r. Niemcy podjęli kontrofensywę. Do zasadniczej próby sił doszło w bitwie pod Stalingradem, która toczyła się od września 1942 r. do lutego 1943 r. Zakończyła się ona totalna klęską wojsk niemieckich, liczących około 300 tys. żołnierzy, dowodzonych przez gen. Fridricha von Paulusa. Zostali oni okrążeni i rozbici. Był to punkt zwrotny w zmaganiach pomiędzy obydwoma państwami. Zwycięstwo radzieckie w wielkiej bitwie pancernej pod Kurskiem w lipcu 1943 r. spowodowało generalny odwrót wojsk niemieckich, które wycofywały się pod naporem Armii Czerwonej. W listopadzie 1943 Armia Czerwona zdobyła Kijów. W styczniu 1944 r. odblokowano Lennigrad, odzyskano Krym i Ukrainę naddnieprzańską. Ofensywa letnio - jesienna, zapoczątkowana w czerwcu 1944 r. pozwoliła Sowietom na zdobycie Litwy i Białorusi, a następnie zim polskich aż po linię Wisły, gdzie wstrzymano dalsze natarcie w związku z wybuchem Powstania Warszawskiego.

Na południu wojska radzieckie wkroczyły do Rumunii, Bułgarii, oraz do Jugosławii, gdzie walczyła z oddziałami partyzanckimi Josipa Broz Tito. W styczniu 1945 r. wojska radzieckie sforsowały Wisłę i opanowały resztę polskich ziem, a na południu Czechosłowację, Węgry i część Austrii z Wiedniem. Po przekroczeniu Odry, rozpoczęła się operacja berlińska, zakończona zdobyciem stolicy Niemiec.

2. Front południowy i zachodni

W lipcu 1943 r. oddziały aliantów zachodnich przeprowadziły desant na Sycylię. Sukcesy wojsk koalicji antyhitlerowskiej skłoniły króla Włoch Wiktora Emanuela III do odsunięcia od władzy Mussoliniego. Nowy rząd włoski podpisał 3 września 1943 układ o zawieszeniu broni. Niemcy odpowiedzieli na to okupacją Włoch i uwolnieniem więzionego Mussoliniego. Oddziały aliantów stopniowo wyzwalały Włochy spod niemieckiej okupacji. Do najcięższych walk doszło pod Monte Cassino, które stanowiło część umocnień niemieckiego pasa obronnego tzw. linii Gustawa. W maju 1944 r. w bitwie pod Monte Cassino zasłużyły się polskie oddziały dowodzone przez gen. Władysława Andersa. Pokonanie linii Gustawa pozwoliło aliantom posuwać się dalej na północ. 4 czerwca 1944 r. zajęli Rzym

6 czerwca 1944 r. doszło do lądowania oddziałów aliantów zachodnich w Normandii (północna Francja). Otworzono w ten sposób tzw. drugi front w działaniach wojennych. Operacja ta posiadała kryptonim "Overlord". Dowodził nią amerykański generał D. D Eisenhower. Na francuskim brzegu Niemcy dysponowali dobrze rozbudowanym i umocnionym systemem fortyfikacji, stanowisk ogniowych, zasieków oraz pól minowych - był to tzw. Wał Atlantycki. Dzięki ogromnemu wysiłkowi wojsk sojuszniczych desant zakończył się powodzeniem. W wyniku wspólnej akcji wojsk alianckich i francuskiego ruchu oporu 25 sierpnia 1944 r. Paryż został wyswobodzony spod okupacji niemieckiej. We wrześniu wojska aliantów dotarły do Belgii. Ostatnią próbę powstrzymania aliantów stanowiła kontrofensywa ardeńska przeprowadzona przez Niemców w grudniu 1944 r. Po jej załamaniu armie sojusznicze wkroczyły na obszar Niemiec.

3. Kapitulacja Niemiec

W maju 1945 r. Niemcy podpisały bezwarunkową kapitulację. W ten sposób zakończyły się działania wojenne w Europie. Postanowienia dotyczące przyszłości Niemiec zostały podjęte na konferencjach trzech najpotężniejszych państw koalicji antyhitlerowskiej - tzw. Wielkiej Trójki: USA, Wielkiej Brytanii i ZSRR. Konferencje te odbyły się w Jałcie i w Poczdamie.