Napoleon Bonaparte urodził się 15 VIII 1769 r. w Ajaccio na Korsyce, która dopiero od kilku miesięcy należała do Francji. Napoleon wywodził się z rodu Buonaparte, który swoje korzenie miał we Włoszech. Mając 9 lat Napoleon został wysłany do szkoły wojskowej. Mając 21 lat otrzymał nominację na porucznika, a wkrótce awansuje na kapitana. Awansowi sprzyjała tocząca się wówczas rewolucja, po której stronie opowiedział się młody oficer. Napoleon Bonaparte odznaczył się w XII 1793 roku w czasie oblężenia Tulonu. W zamian za zasługi przy jego zdobyciu (portu bronili rojaliści) został awansowany na generała brygady. W wieku 26 lat (1796 r.) objął komendę nad Armią Italii. Właśnie w trakcie kampanii włoskiej z lat 1796 - 1797 zaczął się ujawniać talent przywódczy młodego generała. W ciągu kilku miesięcy zreorganizował powierzone sobie oddziały i poprowadził je do wielu wspaniałych zwycięstw nad Austriakami i Piemontczykami. Swój niezwykły talent militarny udowodnił w licznych bitwach (Lodi, Arcole), o których wieść szybko rozniosła się po Europie. Cieszył się ogromnym zaufaniem swoich żołnierzy (nazywali go "małym kapralem"). Potrafił świetnie motywować swoje wojska i podnosić na duchu słynnymi biuletynami i przemówieniami. Ponadto zaskarbił sobie, głodną sukcesów, francuską opinię społeczną. Dyrektoriat (francuski rząd) cieszył się z napływających do kraju łupów wojennych (m. in. dzieła sztuki). Wracający do Francji Napoleon witany był jak bohater. Silna pozycja młodego dowódcy zaniepokoiła jednak członków rządu i Napoleonowi podsunięto plan ekspedycji wojskowej do Egiptu. Dyrektoriat liczył na to, że w jej wyniku uda się zaszkodzić Anglikom (odciąć drogę do Indii) i przy okazji, że pozbędzie się zagrożenia (jakim dla rządu stał się Napoleon) z kraju. Wyprawa do Egiptu zakończyła się ostatecznie fiaskiem, a sam Bonaparte zmuszony został do powrotu do kraju, w którym panował polityczny kryzys. W 1799 roku Napoleon dokonał bezkrwawego zamach stanu i przejął władzę we Francji. Na mocy nowej konstytucji wprowadzono konsulat - na czele kraju stał rząd złożony z trzech konsuli. Napoleon, jako pierwszy konsul, sprawował faktycznie najwyższą władzę. W wyniku plebiscytów Napoleon został mianowany dożywotnim konsulem (początkowo miał pełnić ten urząd tylko przez 10 lat). W 1804 r. koronował się na cesarza Francuzów. We Francji wprowadził liczne reformy administracyjne, edukacyjne, a także zreformował prawodawstwo (Kodeks Cywilny). Doprowadził do zawarcia konkordatu ze Stolicą Apostolską. W wyniku wspaniałych zwycięstw (Austerlitz, Jena, Frydland) sprawiły, że w strefie francuskich wpływów znalazła się spora część Europy. Oznaczało to oczywiście wrogość ze strony innych państw pragnących utrzymać swoje znaczenie na starym kontynencie: Anglii, Rosji, Austrii i Prus. Po nieudanej kampanii rosyjskiej (1812 r.), w czasie której wojska francuskie i ich sprzymierzeńców poniosły olbrzymie straty w ludziach, Napoleon znalazł się w stanie wojny z większością państw europejskich. Klęską zakończyła się kampania 1813 - 1814. Po porażce w bitwie pod Lipskiem (1813 r.), zwanej też "bitwą narodów", wojna przeniosła się na terytorium cesarstwa francuskiego. Wojska koalicji antynapoleońskiej zajęły w roku 1814 Paryż, zmuszając tym samym Napoleona do abdykacji. W 1815 roku wrócił on jednak ze swego wygnania na Elbie i jeszcze raz próbował odzyskać władzę. W czasie tzw. "stu dni" wkroczył do Paryża i jeszcze raz zebrał wojska... 18 czerwca 1815 roku Napoleon poniósł ostateczną klęskę i jeszcze raz musiał abdykować. Tym razem został zesłany na odległą wysepkę na południowym Atlantyku - Wyspę Świętej Heleny. Wraz z nim na wygnanie udała się garstka towarzyszy. Tu 5 V 1821 r. Napoleon zmarł. Dopiero w 1840 r. jego ciało przewieziono do Francji.
Podsumowanie napoleońskiego panowania we Francji i w Europie nie jest rzeczą łatwą. Z jednej strony mamy do czynienia z szeregiem pożytecznych reform, sukcesami wojskowymi, z drugiej jednak strony mamy skutki wojen: problemy gospodarcze i zniszczenia wojenne. System napoleoński zmienił Europę i choć potem Kongres Wiedeński wprowadził nowy porządek, to jednak w świadomości społeczeństw i narodów nastąpiły pewne zmiany. Mimo, że osoba Napoleona do dnia dzisiejszego wzbudza wiele kontrowersji i wywołuje wiele sporów naukowych, to niewątpliwie nie ulega wątpliwości, że Napoleon był najwybitniejszym przedstawicielem swojej epoki.
