W pierwszej połowie XIX w. ciągle jeszcze na ziemiach polskich poważnym problemem było dostarczenie żywności dla potrzebującej jej ludności. W tym okresie typowe były jeszcze przypadki masowego głodu lub niedożywienia. Oczywiście sytuacja wygląda różnie w różnych zaborach, najgorzej jednak stan rzeczy przedstawiał się w zaborze austriackim, w Galicji, gdzie dochodziło nawet do wypadków kanibalizmu. Urodzaj plonów w danym roku w zasadniczym stopniu warunkował przeżycie dużej części ludności w Galicji.
Proces uwłaszczenia chłopów rozpoczął się najwcześniej w zaborze pruskim. Były to lata dwudzieste XIX w. Ewidentnie wydarzenia Wiosny Ludów przyspieszyły ich praktyczna realizację i sprawiły, że ich postanowienia objęły swoim obowiązywaniem większą ilość gospodarstw rolnych. Uwłaszczenie chłopów zerwało z feudalnym przywiązaniem chłopa do ziemi. Nie każdego rolnika było jednak stać na zakup własnego gospodarstwa. W związku z tym, w wyniku uwłaszczenia powstała po pierwsze grupa wolnych bezrolnych chłopów, którzy stanowili rezerwuar siły roboczej, która mogła być wykorzystana w przemyśle. Ponadto bogatsi chłopi, których stać było na wykup użytkowanych dotychczas gospodarstw lub nawet zakup nowych ziem stali się chłonnym rynkiem zbytu dla rozwijającego się przemysłu. Ponadto w zaborze pruskim najszybciej rozwijały się nowe technologie przemysłowe. Przemysł ciężki rozwijał się dynamicznie na Górnym Śląsku. Ze względu na rosnące znaczenie przemysłu hutniczego i produkcji żelaza węgiel kamienny stawał się stopniowo jednym z podstawowych surowców, będących źródłem energii. Pewnego znaczenia nabrała tez ropa naftowa, której złoża odkryto w Galicji. Na terenie zaboru rosyjskiego największa koncentracja przemysłu znajdowała się w okręgu łódzkim, gdzie znajdował się przede wszystkim przemysł włókienniczy. Ważnym ośrodkiem była również Warszawa, gdzie zlokalizowano liczne fabryki, także huty oraz browary. Rozkwit przemysłu pociągał za sobą rozwój infrastruktury komunikacyjnej. Powstawały nowe linie kolejowe, a kolej stała się głównym środkiem komunikacja na większe dystanse.
