Wśród drobnej szlachty, średniego mieszczaństwa i większości inteligencji dominowały po 1815 r. nastroje niechętne wobec związków z Rosja i współpracy z caratem. Nadzieje na zjednoczenie ziem dawnej Rzeczypospolitej, co obiecywał uczynić car pod swoim panowaniem zostały zawiedzione. Królestwo, pomimo nadanej mu konstytucji było narażone na arbitralne decyzje cara. Kłopoty gospodarcze oraz brak możliwości swobodnego wypowiadania własnych opinii - car zarządził cenzurę - dopełniły reszty. Wszystkie te okoliczności stworzyły podatny grunt dla zakładania tajnych, niepodległościowych i antyrosyjskich organizacji. Szczególnie aktywne w ich budowie była młodzież, środowiska studenckie oraz niższy korpus oficerski. Tajne związki pojawiały się powszechnie w ówczesnej Europie. Powstawały w krajach niemieckich, Austrii, a nawet w Rosji. Było to odpowiedzią na porządek polityczny, jaki zbudowały w Europie kraje Świętego Przymierza, porządek, który nie uwzględniał niepodległościowych i narodowych interesów poszczególnych narodów oraz sprzeciwiał się liberalnym dążeniom.

Do najwcześniejszych tajnych związków należała, założona w Warszawie w 1817 r. organizacja, którą jej założyciele nazywali Związkiem Przyjacielskim albo Panta Koina. Jej członkowie, których było około 20 spotykali się na zebraniach dyskusyjnych, na których kultywowano tradycje oświeceniowe, potępiając stosunki feudalne. W 1819 r. jeden z członków Panta Koina - Ludwik Mauersberger przeniósł się na Uniwersytet Berliński zakładając tam filię swej organizacji, która utrzymywała kontakt z Warszawą i innymi organizacjami studenckimi w Europie. Jednakże w 1822 r. filia została wykryta przez policje pruską, a jej członkowie uwięzieni.

Wyraźniejszy niepodległościowy charakter miał Związek Wolnych Polaków - organizacja założona przez Wiktora Heltmana, Tadeusza Krępowieckiego oraz Maurycego Mochnackiego.

Wiekszy zasięg miały organizacje zakładane wśród młodzieży wileńskiej. W 1816 r. powstało w Wilnie Towarzystwo Filomatów - miłośników, przyjaciół nauki, założone przez Józefa Jeżowskiego, Adama Mickiewicza oraz Tomasza Zana. Początkiem działalności Filomatów było udzielanie pomocy w nauce. Zajmowali się także kształtowaniem osobowości, siły woli oraz umiejętności intelektualnych i literackich. W następnej kolejności skupili się na zagadnieniach narodowych. Postanowili pracować na rzecz odpowiedniego wychowania społeczeństwa i przygotowania go do walki z caratem. Celem tych działań miała być niepodległość Polski i wyzwolenie chłopów z poddaństwa. Filomaci szybko rozszerzali swoją działalność tworząc organizacje filialne, które służyły pozyskaniu większej ilości uczestników. Jedną z nich była założone w 1820 r. Towarzystwo Przyjaciół Pożytecznej Zabawy, zwane także Towarzystwem Promienistych. W tym samym roku towarzystwo zostało rozwiązane. Wtedy zdecydowano się na utworzenie kolejnej organizacji. Był nią Związek Filaretów - tym razem przyjaciół cnoty i dzielności moralnej. W 1822 r. ukaz carski zakazał tworzenia jakichkolwiek tajnych związków. W rok później policja carska wpadła na trop tajnej organizacji działającej na Uniwersytecie Wileńskim. Do Wilna przyjechał Nowosilcow w celu przeprowadzenia śledztwa. Aresztowano stu kilkudziesięciu studentów. Przesłuchiwano także kadrę nauczycielską. Dwaj główni oskarżeni Tomasz Zan oraz Jan Czeczot zostali skazani na 12 i 6 miesięcy więzienia. Pozostałych dwudziestu oskarżonych zesłano w głąb Rosji. Wśród nich znajdował się Adam Mickiewicz. To jemu filareci i filomaci zawdzięczają rozgłos i tak znaczące miejsce w historii Polski. Kary dotknęły także wykładowców wileńskiej uczelni. Czterech spośród nich, w tym Joachima Lelewela odsunięto od zajęć akademickich.

W 1819 r. powstało Wolnomularstwo Narodowe - konspiracyjna organizacja wojskowa, tworzona przez oficerów polskich, z majorem Walerianem Łukasińskim na czele. Organizacja ta działał pod przykrywka masonerii, która była wtedy organizacją półjawną. Łukasiński próbował stworzyć jednak związek o celach narodowych. Zasadniczymi celami Wolnomularstwa było zjednoczenie i uniezależnienie się ziem polskich. Nie zakładano jednak doprowadzenia do szybkiego wybuchu narodowego powstania. Na razie czyniono starania o uzyskanie wpływu na opinię publiczną. Bardziej radykalne poglądy w otoczeniu Łukasińskiego prezentował adwokat Jakub Szreder. Postulował on oparcie powstania zbrojnego na potencjale chłopów i mieszczaństwa, w związku z tym wzywał do włączenie do programu Wolnomularstwa uwłaszczenia chłopów. Wolnomularstwo Narodowe objęło przede wszystkim tereny Królestwa Polskiego, ale miało też swoją filie w Wielkopolsce. Był nią Związek Kosynierów z Ignacym Prądzyńskim na czele. Zagrozenie wykrycia przez policję carską zmusiło Łukasińskiego do zawieszenia działalności Wolnomularstwa narodowego.

Jednakże już w 1821 r., opierając się na Związku Kosynierów i swych najbliższych współpracownikach Łukasiński stworzył nową organizację spiskową. Było nią Towarzystwo Patriotyczne. Tym razem porzucono formy masońskie. Towarzystwo Patriotyczne było pierwszą, polską stricte niepodległościową organizacją powstałą po 1815 r. W dalszym ciągu nie zakładano jednak szybkiego wybuchu powstania. Członkowie Towarzystwa patriotycznego upowszechniali idee niepodległościowe wśród żołnierz i oficerów oraz elit cywilnych polskiego społeczeństwa.

Niestety działalność tej organizacji została bardzo szybko wykryta przez policję carską. Już w 1822 r. aresztowano Łukasińskiego. W 1824 r. został on skazany na 9 lat twierdzy. Po ogłoszeniu wyroku odbyła się hańbiąca publiczna degradacja, podczas której Łukasińskiemu oderwano z munduru oficerskie szlify, złamano szpadę i przebrano w strój więzienny. W grudniu 1830 r. Właerian Łukasiński został wywieziony do Rosji i osadzony w Szlisselburgu. Wyłączony z amnestii był tam więziony do końca życia w 1868 r. Walerian Łukasiński stał się pierwszym wielkim bohaterem polskiego romantyzmu i ruchu niepodległościowego.

Po aresztowaniu Łukasińskiego kierownictwo w Towarzystwie Patriotycznym przejął pułkownik Seweryn Krzyżanowski, który reprezentował żywioły bardziej umiarkowane. Pod jego kierownictwem organizacja skupiał się na pracy organicznej.

Przedstawiciele Towarzystwa patriotycznego nawiązali kontakty z rosyjskimi spiskowcami, których określa się mianem dekabrystów. Prowadzono rokowania dotyczące wspólnej walki przeciwko caratowi. Jednakże dalsze wspólne plany przerwało nieudane powstanie dekabrystów w Moskwie. Prowadzone w jego następstwie śledztwo wykazało ścisłe związki dekabrystów i polskich spiskowców. W związku z czym przeprowadzono szereg aresztowań wśród członków Towarzystwa Patriotycznego. 128 z nich dostało się do niewoli, postawiono osiem zarzutów o zdradę stanu. Car przekazał sprawę sądowi sejmowemu. Wchodzili w jego skład członkowie senatu, a więc przedstawiciele polskiej arystokracji, którzy wydając wyrok skazujący mieli po raz kolejny poprzeć carat i udowodnić swoją uległość wobec Rosji. Jednakże pod naciskiem opinii publicznej sąd sejmowy w wyroku wydanym w 1828 r. odrzucił oskarżenia o zdradę stanu, skazując Krzyżanowskiego oraz jego towarzyszy na krótkie kary więzienia za należenie do tajnych organizacji. Wyrok ten wywołał ogromne niezadowoleni cara Mikołaja I. Krzyżanowski stanął ponownie przed sądem rosyjskim. Podstawa do tego był fakt, że urodził się on na Ukrainie, która nie należała do Królestwa Polskiego. Został skazany na zesłanie na Syberię. Zmarł tam po 10 latach.

W 1828 r. powstała kolejna organizacja spiskowa. W Szkole Podchorążych Piechoty, jeden z jej członków podporucznik Piotr Wysocki stworzył sprzysiężenie zwane od jego nazwiska Sprzysiężeniem Wysockiego. Organizacja ta przygotowywała się do szybkiego wybuchu powstania zbrojnego. Nie stworzono jednak, żadnego programu społeczno - politycznego, który należało wprowadzić w życie po ewentualnym zwycięstwie, spiskowcy nie zapewnili sobie kontaktów z mieszkańcami Warszawy, nie potrafili oddziaływać na opinię publiczną, nie zadbali również o organizacji władz powstańczych, spodziewając się, że jeśli rzucą hasło do walki, polskie elity wojskowe i polityczne przejmą inicjatywę w tej dziedzinie. Spiskowcy czuli, że carska policja jest na ich tropie. W tej sytuacji zdecydowali się na zbrojne wystąpienie, które miało miejsce 29 listopada 1830 r. i dało początek powstaniu listopadowemu.