Cywilizacja starożytnego Egiptu narodziła się ponad pięć tysięcy lat temu w dolinie Nilu. Początki Egiptu faraonów sięgają początku III tysiąclecia p.n.e. Mieszkańcy starożytnego Egiptu pozostawili po sobie imponujące budowle i fascynującą kulturę. Świadczą one o wysokim poziomie cywilizacyjnym mieszkańców delty Nilu i stanowią do dziś obiekt zachwytu zwiedzających. Rozwój tak potężnej cywilizacji nie byłby możliwy bez Nilu, rzeki, która swymi regularnymi wylewami dawała życie roślinom i zapewniała egzystencję ludziom. Nie bez przyczyny Egipt już w starożytności nazywano "darem Nilu". Co roku, kiedy topniały śniegi w górach Abisynii, wody Nilu wzbierały i wylewały się na pola, dostarczając im nie tylko wilgoci, ale także nanosząc na nie warstwę żyznego mułu.

Współcześnie dzieje Egiptu dzieli się na następujące epoki:

Okres Wczesnodynastyczny - ok. 3100-2675 p.n.e.

Stare Państwo - ok. 2675-2170 p.n.e. (około 2540 r. p.n.e. - powstanie wielkiej piramidy Cheopsa w Gizie).

I Okres Przejściowy - 2170-2000 p.n.e.

Średnie Państwo - 2000-1760 p.n.e.

II Okres Przejściowy - 1760-1565 p.n.e.

Nowe Państwo - 1565-1085 p.n.e.

Epoka Późna - 1085-332 p.n.e.

Wczesny okres dziejów Egiptu

Egipcjanie już w IV tysiącleciu p.n.e. uprawiali ziemię leżącą po obu stronach Nilu; już wtedy powstało w Egipcie wiele drobnych państewek. Jednak dopiero około 3000 r. p.n.e. rozpoczęła się w Egipcie epoka faraonów. Pierwszym faraonem został Menes, który zjednoczył wówczas północną i południową część Egiptu. Stolicą zjednoczonego państwa stało się Memfis.

W tym wczesnym okresie dziejów Egiptu największy rozkwit państwa przypadł na okres tzw. Starego Państwa. Największymi pomnikami tego okresu są wielkie grobowce faraonów, które zaczęto wówczas wznosić - piramidy. W Sakkarze ok. 2620 r. p.n.e. zbudowana została wielka piramida dla faraona Dżesera. Jej architektem był Imhotep. Około 2540 r. p.n.e. w Gizie wzniesiono największą z piramid egipskich przeznaczoną dla faraona Cheopsa (Chufu). Grecy zaliczyli tę piramidę do siedmiu cudów świata. Na piramidę tą złożyło się około 2,3 mln bloków kamiennych, a jej wysokość sięgała aż 147m. Jeśli wiemy, że każdy blok kamienny waży średnio około 2,5 tony, to można wyobrazić sobie ile wysiłku wymagało wzniesienie tak monumentalnej budowli. W przedsięwzięcie to zaangażowanych musiało być około 100 tys. ludzi. Była to praca trwająca długie lata. Najpierw należało przygotować bloki kamienne, które cięto z większych kawałków kamienia, a następnie przewożono je na miejsce budowy. Piramidę wznoszono warstwę po warstwie. Służyły do tego specjalne drewniane płozy, po których można było wciągać bloki po biegnącej wokół piramidy rampie. I tak pracowano aż do wierzchołka piramidy. Kiedy ukończono budowę rampę ściągano z budowli. Piramidy czasami ozdabiano jeszcze warstwą szlifowanego, lśniącego wapienia.

Oprócz piramidy Cheopsa w Gizie stoją jeszcze dwie piramidy innych faraonów. W Gizie znajduje się najbardziej znany zespół piramid egipskich.

W czasach Starego Państwa Egipt przezywał okres rozwoju. Przede wszystkim kwitł handel; Egipcjanie utrzymywali bardzo bliskie kontakty handlowe z wieloma sąsiednimi krajami, do których podróżowali egipscy kupcy. Był to dobry czas dla rozwoju rzemiosła. Powstawały piękne meble, biżuteria, tkaniny; do Egiptu sprowadzano towary luksusowe. Egipcjanie umieli już wytapiać miedź. Rozwijała się nauka, w tym szczególnie dwie dziedziny - matematyka i astronomia. Wielkie postępy zachodziły także w wiedzy medycznej Egipcjan.

Posługiwano się pismem, które w Egipcie wynaleziono już około 3500 r. p.n.e.

Egipt w okresie późnym.

W okresie Nowego Państwa Egipt przeżył wiele najazdów na swe terytorium oraz prowadził bardzo ożywioną ekspansję. Państwu egipskiemu poważnie zagrozili Hyksosi, lud pochodzący z Azji. Opanowali oni na jakiś czas Egipt. Król Kames oraz jego brat Jahmes wypędzili Hyksosów z Egiptu i przywrócili mu niezależność. Egipt dzięki swej armii wyposażonej w konne rydwany oraz oddziały łuczników rozpoczął wielkie podboje. Na okres Nowego Państwa przypada czas największej potęgi Egiptu. Mają także wówczas miejsce poważne przemiany religijne. Ich autorem był faraon Amenhotep IV, znany też jako Echnaton. Wsławił się on próbą reformy religii oraz władzy faraonów. Chciał wprowadzić w Egipcie monoteistyczny kult solarnego bóstwa Atona (przedstawianego jako dysk słoneczny). Przeniósł stolicę do miasta Achetaton nazwanego tak ku czci Atona oraz rozpoczął burzenie wielu egipskich świątyń. Próbował także zmienić dotychczasowe kanony w sztuce. Te gwałtowane i naruszające dotychczasowy porządek rzeczy zmiany nie zyskały akceptacji Egipcjan. Po śmierci Echnatona przywrócono dawne zwyczaje i porządki.

Także w czasach Nowego państwa żyła królowa egipska Hatszepsut. Nosiła tytuł "króla" oraz męskie stroje.

Do około 1200 r. p.n.e. Egipt pozostawał pod rządami władców pochodzących z Libii i Nubii.

W roku 332 r. p.n.e. Egipt bez walki przeszedł pod panowanie Aleksandra Wielkiego.

Władza w Egipcie.

Władza w Egipcie należała do faraonów i miała charakter absolutny. Najlepszym dowodem tego są piramidy.

Faraon uważany był za żyjącego boga, dlatego oddawano mu taką samą cześć jak bogom. Nie wypowiadano nawet jego imienia. Egipcjanie określali faraonów słowem "per-aa", co oznaczało "Wielki dom". Grecy zniekształcili to słowo i stąd nasze dzisiejsze faraon. Władza faraona była dziedziczna. Pojmowali oni za żony jedynie kobiety z własnej rodziny by nie skalać swej świętej, boskiej krwi. Sprawną administrację zapewniał rozbudowany i lojalny wobec faraona aparat urzędniczy. Na jego czele stali dwaj wezyrowie - jeden dla Górnego Egiptu (siedziba w Tebach) oraz drugi dla Dolnego Egiptu (siedziba w Memfis). Podstawową jednostkę administracyjną kraju stanowił nom, którym zarządzał monarcha.