Romus i Romulus - legendarni bracia bliźniacy i założyciele Rzymu, wrzuceni do Tybru przez swego stryja;

Remus zginął z ręki swego brata Romulusa

753 r. p.n.e. - założenie Rzymu

Tarkwiniusz Starszy, Serwiusz Tuliusz, Tarkwiniusz Pyszny - ostatni królowie Rzymu

Filary ustroju politycznego monarchii: król, senat (patrycjusze), zgromadzenie ludowe

509 r. p.n.e. - obalenie monarchii i początek republiki

Filary ustroju politycznego republiki:

1) konsulowie - wybierani w liczbie dwóch na jeden rok

2) pretorzy - wybierani w liczbie dwóch na jeden rok; obowiązki: sądownictwo w sprawach karnych i cywilnych

3) cenzorzy - wybierani w liczbie dwóch na pięć lat; obowiązki: ustalanie listy senatorów

4) kwestorzy - obowiązki: pobór podatków i organizacja igrzysk

5) senat - władza ustawodawcza

I wojna punicka (264-241 r. p.n.e.) - zdobycie przez Rzym Sycylii, Sardynii, Korsyki i osłabienie floty Kartaginy

II wojna punicka (218-201 r. p.n.e.) - odebranie Kartaginie jej posiadłości poza Afryką, miała tylko100 okrętów, duże odszkodowanie

III wojna punicka (149-146 r. p.n.e.) - zrównanie Kartaginy z ziemią; stworzenie w Afryce prowincji zależnych od Rzymu

Powstanie urzędu trybunów ludowych - ma to miejsce w wyniku walk między plebejuszami a patrycjuszami w latach 494-471 p.n.e.; obowiązki i prawa trybunów: ochrona interesów plebejuszy, prawo weta, nietykalność osobista

ekwici - średnia klasa rzymska, głównie bogaci plebejusze

proletariusze - (tj. tacy, którzy mają tylko potomstwo - proles) - warstwa najuboższych obywateli w starożytnym Rzymie

Tyberiusz Grakchus - przeprowadził reformy rolne; zamordowany w 133 r. p.n.e.

Gajusz Grakchus - brat Tyberiusza Grakchusa, którego reformy kontynuował; zamordowany w 122 r. p.n.e. Gajusz Mariusz - przeprowadził reformy wojskowe; zmarł w 86 r. p.n.e.

Powstania niewolników:

137-132 r. p.n.e. - na Sycylii, dowodził Eunus

132-129 r. p.n.e. - w Pergamonie, dowodził Arystopolles

73-71 r. p.n.e. - dowodził Spartakus

Kryzys republiki: II i I w. p.n.e.; 90-88 -bunt sprzymierzeńców

I triumwirat: 60r. p.n.e. - Juliusz Cezar, Marek Krassus, Pompejusz Wielki

52 r. p.n.e. - podbój Galii przez Juliusza Cezara

49 r. p.n.e. - zajęcie Rzymu przez Juliusza Cezara i wprowadzenie przez niego dyktatury

15.III.44 r. p.n.e. - zamordowanie Juliusza Cezara

53 r. p.n.e. - śmierć Marka Krassusa

podboje Pompejusza - stworzenie 3 prowincji: Syrii, Palestyny, Bitynii i Pontu

48 r. p.n.e. - zamordowanie Pompejusza

II triumwirat: 43 r. p.n.e. - Marek Antoniusz (wódz), Marek Lepidus, Oktawian

31 r. p.n.e. - bitwa pod Akcjum i zwycięstwo Oktawiana nad Markiem Aureliuszem

listy proskrypcyjne - listy skazanych na śmierć.

pryncypat - forma sprawowania władzy w starożytnym Rzymie przez princepsa, czyli pierwszego obywatela republiki (cesarza)

pretorianie - osobista ochrona cesarza

Literatura starożytnego Rzymu:

Wergiliusz - "Georgiki" (sielanki), "Eneida" (patriotyczna epopeja)

Horacy - liryka (ody, epody, satyry)

Owidiusz - "Sztuka kochania" (poezja miłosna); "Przemiany" (mity); "Żale" (pisane na wygnaniu)

Historiografia starożytnego Rzymu:

Katon Starszy - pisarz i mówca

Tytus Liwiusz - dzieje Rzymu od założenia miasta

Tacyt - dzieje dwóch pierwszych dynastii cesarskich