1. Polityczna organizacja państwa wczesnopiastowskiego

a) W Polsce wczesnopiastowskiej panowała monarchia patrymonialna - była to forma rządów, w której władca swobodnie rozporządzał podległym sobie krajem, uznając, że jest on jego prywatną własnością, ojcowizną, dziedzictwem jego rodu - (łac. patrimonium - ojcowizna). W związku z tym swobodnie nim dysponował, dzielił między synów, dawał ziemię w użytkowanie swym dostojnikom

b) władca (książę lub król) sprawował największa władzę w państwie

c) władcy doradzali najwyżsi dostojnicy dworscy: cześnik, komornik wojewoda,

d) władca nie posiadał stałej siedziby. Wraz z dworem oraz drużyną podróżował ciągle po kraju sprawując rządy tam gdzie właśnie przebywał

e) Organizacja terytorialna państwa polskiego opierała się na systemie grodów. Gród była warownią drewniano - ziemną i miał przede wszystkim znaczenie obronne. Był również siedzibą pana grodowego zwanego kasztelanem, który sprawował władzę administracyjną nad okręgiem przylegającym do grodu, sądził ludność, ściągał podatki, w razie napadu wrogów kierował obroną.

f) ramieniem zbrojnym władcy była drużyna. Umożliwiała ona egzekwowanie poleceń panującego i ściąganie świadczeń na jego rzecz. Znajdowała się na wyłącznym utrzymaniu panującego

g) Kazimierz Odnowiciel zmienił organizacje siły zbrojnej. Rozpoczął nadawanie ziemi na prawie rycerskim (w zamian za użytkowanie ziemi rycerz zobowiązany był do służby wojskowej na rzecz władcy oraz do samodzielnego sfinansowania swego uzbrojenia)

2. Struktura społeczna

a) wolna ludność wiejska

b) ludność niewolna - rekrutowała się z jeńców wojennych

c) możni

3. Dochody władcy

a) świadczenia na rzecz władcy czyli tzw. ciężary prawa książęcego dotyczyły całej wolnej ludności. Można je podzielić na

- daniny czyli świadczenia na rzecz panującego czynione w naturze - oddawanie określonej ilości plonów

- posługi, czyli prace na rzecz państwa (dostarczenie transportu dla księcia, budowa i reparacja grodów oraz dróg, )

b) tzw. ludność służebna zwolniona była ze zwykłych danin na rzecz realizacji zadań specjalnych. Na przykład wypiek pieczywa dla dworu, produkcja grotów do strzał, opieka nad książęcymi stadami bydła. Stąd nazwy wsi służebnych, które zajmowały się wypełnianiem tych zadań: Piekary, Grotniki, Świniary.