1. Reformacja w Polsce
1562 - 1565 - podział kościoła kalwińskiego na Zbór Większy (kalwini) i Zbór Mniejszy (arianie)
1570 - ugoda religijna w Sandomierzu
1573 - Konfederacja Warszawska
1596 - unia brzeska, powstanie kościoła greko-katolickiego (unickiego)
1658 - wygnanie arian z Polski
2. Folwark pańszczyźniany
1423 - statut warcki (usuwanie krnąbrnych i buntowniczych sołtysów)
1520 - ustalenie minimalnego wymiaru pańszczyzny w dobrach królewskich
3. Kształtowanie się ustroju Rzeczypospolitej
1493 - zebranie pierwszego sejmu walnego złożonego z izby poselskiej i senatu
1505 - konstytucja Nihil novi uchwalona na sejmie w radomiu; sejm złożony z trzech stanów sejmujących: króla senatu i izby poselskiej
Rodzaje sejmików:
przedsejmowe
relacyjne
elekcyjne
deputackie
kapturow
1506 - 1548 - panowanie Zygmunta I Starego
1537 - rokosz lwowski, czyli wojna kokosza
1548 - 1572 - panowanie Zygmunta II Augusta
1563 - 1567 - sejmy egzekucyjne, na których realizowano program ruchu egzekucyjnego
1572 - śmierć Zygmunta II Augusta, koniec dynastii Jagiellonów
1573 - pierwsza wolna elekcja, interrex - prymas Jakub Uchański, elekcja viritim, sejmy: konwokacyjny i elekcyjny, artykuły henrykowskie i pacta conventa,
1573 - 1574 - panowanie Henryka Walezego w Polsce zakończone jego potajemną ucieczką do Francji, w celu objęcia wakującego tronu francuskiego
1575 - podwójna elekcja Maksymiliana II Habsburga i Stefana Batorego. Ostatecznie królem został książę Siedmiogrodu Stefan Batory, ożeniony z Anna Jagiellonką
1578 - powstanie Trybunału Koronnego
1652 - pierwsze zastosowanie liberum veto - zerwanie sejmu przez posła litewskiego Władysława Sicińskiego
4. Wojna o Inflanty i rywalizacja o dominium Maris Baltici
1561 - Sekularyzacja Zakonu Kawalerów Mieczowych, wcielenie Inflant do Polski, Kurlandia i Semigalia lennem polskim we władaniu Kettlerów
1563 - zdobycie Połocka przez Iwana IV Groźnego
1570 - pokój w Szczecinie
1577 - wyprawa na Dyneburg
1579 - atak na Czernichów i Smoleńsk
1580 - wyprawa na Wielkie Łuki
1581 - bitwa pod Pskowem
1582 - rozejm z Rosją w Jamie Zapolskim (pośrednictwo nuncjusza Antonio Possevino)
1587 - 1632 - panowanie Zygmunt III Wazy
5. Konflikty z Rosją i problem kozacki
a) 1603 - 1619 - Dymitriady
1603 - 1605 interwencja polska w Rosji; Dymitr I Samozwaniec Józef i Maryna Mniszchowie; Wasyl Szujski; Dymitr II Samozwaniec
1610 - zwycięstwo hetmana Stanisława Żółkiewskiego w bitwie pod Kłuszynem
1611 - zdobycie Smoleńska
1612 - kapitulacja załogi polskiej na Kremlu
1613 - Michał Fiodorowicz Romanow obejmuje władzę w Rosji, początek dynastii Romanowów
1619 - rozejm w Dywilinie
b) 1632 - 1634 - wojna smoleńska z Rosją
1634 - pokój w Polanowie
d) problem kozacki i kolejna wojna z Rosją
1582 - utworzenie rejestru kozackiego
1591 - 1593 - powstanie kozackie pod wodzą Krzysztofa Kosińskiego
1594 - 1596 - powstanie kozackie pod wodzą Semena Nalewajki
1630 - powstanie kozackie na Ukrainie pod wodzą Tarasa Federowicza
1637 - powstanie chłopsko - kozackie pod wodzą Pawluka
1638 - powstanie na Zadnieprzu pod wodzą Ostrzanina
1648 - wybuch powstania na Ukrainie pod wodzą Bohdana Chmielnickiego; bitwy pod Żółtymi Wodami, Korsuniem i Piławcami
1648 - 1668 - panowanie Jana II Kazimierza Wazy
1649 - oblężenie Zaraża i ugoda zborowska; kanclerz Jerzy Ossoliński
1651 - bitwa pod Beresteczkiem; powstanie chłopskie pod wodzą Aleksandra Kostki - Napierskiego na Podhalu; porozumienie w Białej Cerkwi z Kozakami
1654 - Rada Perejasławska i przyłączenie Ukrainy do Rosji; początek wojny polsko - rosyjskiej
1655 - Rosjanie zajmują Smoleńsk, Grodno i Wilno
1656 - rozejm z Rosją w Niemieży
1657 - Jan Wyhowski następcą Chmielnickiego
1658 - ugoda w Hadziaczu.
1660 - bitwa pod Cudnowem, zwycięstwo Jerzego Lubomirskiego
1661 - zwycięstwa polskie w bitwie pod Połonką
1667 - rozejm w Andruszowie i podział Ukrainy pomiędzy Polskę i Rosję
1686 - pokój Grzymułtowskiego zawarty za panowania Jana III Sobieskiego
6. Wojny Polski ze Szwecją
a) wojna o Inflanty
1594 - 1599 - Zygmunt III Waza królem Szwecji
1600 - inkorporacja przez sejm północnej Estonii do Polski i wybuch wojny ze Szwecją
1604 - bitwa pod Białym Kamieniem
1605 - bitwa pod Kircholmem, wielkie zwycięstwo polskie i hetmana Jana Karola Chodkiewicza
b)1626 - 1629 - wojna o ujście Wisły
1621 - utrata Rygi na rzecz Szwecji
1622 - rozejm polsko - szwedzki
1625 - Gustaw Adolf zdobył Kokenhauzen
1627 - bitwa pod Oliwą
1629 - zwycięstwo hetmana Koniecpolskiego ze Szwedami pod Trzcianą; rozejm polsko - szwedzki w Altmarku. Wszystkie porty inflanckie i pruskie znalazły się w ręku Szwedów, którzy pobierali również cło z handlu gdańskiego. W ręku szwedzkim znalazły się Inflanty aż po Dźwinę.
c) potop szwedzki
1655 - król szwedzki Karol X Gustaw wkracza do Polski; kapitulacja polskiego pospolitego ruszenia pod Ujściem; układ Radziwiłłów ze Szwedami w Kiejdanach; przeor Augustyn Kordecki i obrona Jasnej Góry; uniwersał Jana Kazimierza z Opola; zawiązanie antyszwedzkiej konfederacji tyszowieckiej
1656 - zwycięstwo hetmana Gosiewskiego pod Prostkami; traktat w Radnot - układ o rozbiorze Polski, uczestniczyli w nim Szwecja, Brandenburgia, Siedmiogórd, Bogusław Radziwiłł, Bohdan Chmielnicki
1657 - układy welawsko - bydgoskie - elektor brandenburski otrzymywał suwerenność w Prusach Książęcych, które przestały być lennem Polski
1658 - 1659 - wyprawa Stefana Czarnieckiego na Pomorze Szczecińskie i do Dani. Tam walki przeciw Szwedom w Alsen, Koldyndze, Nyborgu
1660 - pokój w Oliwie
7. Stosunki polsko - tureckie
1617 - polsko - turecki traktat w Buszy
1620 - spalenie przez Kozaków Warny, bitwa pod Cecorą, śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego
1621 - bitwa pod Chocimiem (hetman Jan Karol Chodkiewicz) i pokój z Turcją
1633 - zwycięstwo hetmana Koniecpolskiego w bitwie pod Sasowym Rogiem
1667 - zwycięstwo hetmana Jana Sobieskiego pod Podhajcami
1672 - najazd turecki; upadek Kamieńca podolskiego; traktat z Turcją w Buczaczu
1673 - bitwa pod Chocimiem
1676 - rozejm z Turcją w Żórawnie
1674 - 1696 - panowanie Jana III Sobieskiego
1683 - przymierze z Austrią, bitwa pod Wiedniem i Parkanami
1684 - przystąpienie Polski do Ligi Świętej
1699 - pokój w Karłowicach zawarty za panowania Augusta II
8. Rokosz Zebrzydowskiego (rokosz sandomierski) 1606 - 1609
1606 - plany reform Zygmunta III; zjazd szlachty w Stężycach; zjazd szlachty w Sandomierzu; Mikołaj Zebrzydowski i Janusz Radziwiłł - popularyści; regaliści - Stanisław Żółkiewski; ugoda w Janowcu
1607 - bitwa pod Guzowem
9. Rokosz Lubomirskiego
1665 - rokosz
1666 - bitwa pod Mątwami,
1669 - 1673 - panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego
10. Czasy saskie w Polsce:
1697 - 1733 - panowanie Augusta II Mocnego
1733- 1763 - panowanie Augusta III Sasa
1715 - konfederacja tarnogrodzka przeciwko Augustowi II
1717 - sejm "niemy"
1720 - ustalenia prusko - rosyjskie w Poczdamie, w sprawie polskiej
1732 - traktat Löwenwolda zwany traktatem trzech czarnych orłów (Prusy, Austria i Rosja)
1733 - podwójna elekcja: Stanisław Leszczyński i Fryderyk August II, początek wojny sukcesyjnej polskiej
1734 - zawiązanie konfederacji w Dzikowie
1736 - sejm pacyfikacyjny w Warszawie
1740 - założenie Collegium Nobilium przez Stanisława Konarskiego
11. Stanisław August Poniatowski (1764 - 1795)
a) Familia - Czartoryscy, Poniatowscy, Zamojscy
1764 - reformy sejmu konwokacyjnego
1765 - założenie Szkoły Rycerskiej w Warszawie
b) Konfederacja barska i pierwszy rozbiór Polski
1766 - konfederacje w Słucku (prawosławni), Toruniu (protestanci)
1767 - konfederacja w Radomiu (katolicy) inspirowana przez ambasadora Rosji Mikołaja Repnina; aresztowanie Kajetana Sołtyka
1768 - sejm delegacyjny i "prawa kardynalne"
1768 - zawiązanie konfederacji w Barze; Kazimierz Pułaski; powstanie kozackie na Ukrainie Iwana Gonty i Maksymiliana Żeleźniaka, rzeź Humania
1769 - zawiązanie generalności konfederacji
1770 - detronizacja Stanisława Augusta Poniatowskiego przez konfederatów
1772 pierwszy rozbiór Polski; Rosja - Inflanty i Białoruś, Austria - część województwa krakowskiego i sandomierskiego, województwo ruskie, bełskie, Prusy - Warmia, województwa pomorskie, malborskie, chełmińskie
1773 - 1775 - sejm rozbiorowy i jego reformy, protest Tadeusza Rejtana
1775 - Rada Nieustająca
1773 - Komisja Edukacji Narodowej
c) Geneza Sejmu Wielkiego i jego obrady
1787 - spotkanie Stanisława Augusta Poniatwoskiego z Katarzyną II w Kaniowie
Obóz patriotyczny - Czartoryscy, stronnictwo hetmańskie - Seweryn Rzewuski, Franciszek Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki, stronnictwo dworskie.
1788 - 1792 Sejm Wielki, marszałek sejmu Stanisław Małachowski
1789 - "czarna procesja" przedstawicieli miast królewskich, Jan Dekert
18 IV 1791 - prawo o miastach królewskich
3 V 1791 - uchwalenie konstytucji 3 maja
d) konfederacja targowicka i wojna w obronie konstytucji
1792 zawiązanie konfederacji targowickiej, 18 czerwca bitwa pod Zieleńcami (order Virtuti Militari) - zwycięstwo Józefa Poniatowskiego; Tadeusz Kosciuszko i bitwa pod Dubienka
1793 drugi rozbiór Polski, sejm w Grodnie
Prusy - Toruń, Gdańsk, Mazowsze, Wielkopolska
Rosja - wschodnia część Białorusi, Podole, Ukraina Naddnieprzańska
e) Powstanie kościuszkowskie i trzeci rozbiór Polski:
24 marzec 1794 - ogłoszenie aktu powstania w Krakowie na rynku przez Tadeusza Kościuszkę
4 kwiecień 1794 - bitwa pod Racławicami,
1794 - powstanie w Warszawie (Jan Kiliński) i na Litwie (Jakub Jasiński)
7 maj 1794 uniwersał połaniecki - ograniczenie pańszczyzny
6 czerwiec 1794 - bitwa pod Szczekocinami
10 październik 1794 - bitwa pod Maciejowicami
1795 trzeci rozbiór Polski
Prusy - Mazowsze i wschodnia część Litwy
Austria - Małopolska, część Mazowsza i Podlasia
Legiony Polskie we Włoszech:
1795 - powstanie Agencji i Deputacji w Paryżu
9 stycznia 1797 - gen. Jan Henryk Dąbrowski podpisał konwencję o utworzeniu Legionów Polskich z Generalną Administracją Lombardii; rozejm w Leoben
1800 - Legia Naddunajska pod dowództwem gen. Kniaziewicza walczy pod Hohenlinden
1802 - wysłanie Legionów na San Domingo (Haiti)
1800 - Józef Pawlikowski wydaje broszurę "Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość?"
Księstwo Warszawskie 1807 - 1813:
1806 - Powstanie wielkopolskie
1807 - traktat w Tylży, utworzenie Księstwa Warszawskiego i nadanie mu napoleońskiej konstytucji
21 grudnia 1807 - dekret regulujący warunki opuszczania przez chłopa wsi
19 kwietnia 1809 - bitwa pod Raszynem, ks. Józef Poniatowski pokonał wojska austriackie ks. Ferdynanda d`Este
1808 - ekonomiczny układ polsko - francuski w Bayonne
