Przemiany ekonomiczne w XIX i XX wieku na świecie:

1. Znaczenie kolonii dla rozwoju danego państwa:

  • tani rynek zbytu,
  • eksploatowanie złóż,
  • tania siła robocza, wykorzystanie jej,
  • bazy wojskowe,
  • handel zagraniczny, wymiana towarów.

2. Hiszpania - krajem największych ilości kolonii (do I poł. XIX w.) :

  • Brazylia kolonią Hiszpanii,
  • Ameryka Południowa kolonią Hiszpanii,
  • część Ameryki północnej kolonią Hiszpanii.

3. Po I poł XIX w. zmiana lidera, posiadającego największą ilość kolonii:

  • Francja zdobyła Hiszpanię,
  • walki Hiszpanii o panowanie nad koloniami,
  • miejscowe rządy powstały.

4. Anglia wiedzie prym wśród posiadaczy kolonii. Wówczas posiadała:

  • sporą część Azji,
  • sporą część Afryki,
  • Nową Zelandię oraz Australię,
  • Kanadę.

5. Kolonizacja Afryki. Zaczęto kolonizować nie tylko obszary na wybrzeżach.

6. Do Afryki można było wysyłać produkty najgorszej jakości, bo był ona bardzo biedna i zacofana.

7. Indie - kolonią Anglii. Tak zwana "Perła Korony Brytyjskiej".

8. Indochiny - kolonią Francji.

9. Zależność Chin.

10. Okres izolacji Japonii ze światem zewnętrznym. Do Japonii nie wpuszczano cudzoziemców i zabraniano rodowitym mieszkańcom opuszczania państwa.

Przemiany gospodarcze w XIX i XX wieku na świecie:

1. Rewolucja przemysłowa, przejście od manufaktury do w pełni zmechanizowanego świata, co w konsekwencji doprowadziło do:

  • zmniejszenia cen produktów
  • powstały liczne zakłady przemysłowe,
  • szybko produkowano towary,
  • ogólna popularność towarów.

2. Liczne wynalazki i osiągnięcia w różnych dziedzinach:

  • wykorzystanie energii elektrycznej,
  • wynaleziono telefon (G. Bell), po telefonie było radio. Guglielmo Marconi w roku 1901 zrealizował pierwsze transatlantyckie połączenie bez drutu między Kornwalią w Wielkie Brytanii, a Nową Fundlandią w Kanadzie,
  • Arwright wynalazł maszynę tkacką,
  • T. Edison wynalazł fonograf,
  • powstały pierwsze linie kolejowa, pierwsze lokomotywy,
  • Bottcher zapoczątkował wyrób porcelany,
  • środkiem transportu stał się też statek parowy,
  • Diesel wynalazł silnik,
  • otwarto kanał sueski,
  • Franklin skonstruował piorunochron,
  • ropa naftowa znalazła zastosowanie w benzynowym silniku,
  • Montgolfier uniósł się w powietrze balonem, dając początek aeronautyce,
  • w powietrze uniósł się pierwszy samolot braci Wrigtów, co nastąpiło 17 grudnia 1903 roku, Orville Wright przeleciał na nim około 40 metrów i wykonał sterowany zwrot. A wzniósł się w powietrze w Kitty Hawk, w Północnej Karolinie.

3. Chłopi otrzymali ziemie na własność.

4. Wieś - rynkiem zbytu.

5. Rewolucja rolnicza i jej konsekwencje:

  • maszyny rolnicze n wysokim poziomie mechanizacji,
  • wykorzystanie sztucznych nawozów do użyźniania gleby,
  • melioracje,
  • płodozmian w zastosowaniu.

6. Zmniejszenie liczby rolników ze względu ma mechanizację maszyn rolnych.

7. Fabryki coraz częściej zastępowały małe warsztaty, zatrudniające poniżej dziesięciu robotników. Na początku XX w. w miastach Europy (powyżej 100 tysięcy mieszkańców) 2/3 zatrudnionych pracowało w przemyśle.

Przemiany społeczne w XIX i XX wieku na świecie:

1. Społeczeństwo podzieliło się na różne stany, ze względu na pochodzenie:

  • przedsiębiorcy, przemysłowcy, handlowcy i bankowcy to burżuazja,
  • właściciele małych sklepików oraz drobnych przedsiębiorstw to drobnomieszczaństwo,
  • proletariusze to robotnicy,
  • ziemiaństwo to właściciele dóbr majątkowych.

2. Na wsi również zróżnicował się poziom zamożności:

  • bogatsi posiadali ziemię,
  • tzw. średniozamożni,
  • bezrolni.

3. Sytuacja robotników w nowej hierarchii społecznej:

  • wyzysk,
  • pozbawienie praw,
  • od właściciela zależało, jak długo robotnik miał pracować w ciągu dnia,
  • żadnych świadczeń ubezpieczeniowych,
  • bardzo niskie dochody.

4. Teoria Karola Marksa i Fryderyka Engelsa o zniesieniu własności prywatnej. Zwolenników tej teorii nazywamy socjalistami, socjaldemokratami lub komunistami. Poglądy Marksa i Engelsa możemy nazwać marksizmem, który składał się filozofii, ekonomii politycznej i teorii socjalizmu naukowego (komunizmu)Mars z Engelsem byli zdecydowanymi przeciwnikami idealizmu, a zwolennikami materializmu. Według nich teoria

wszechstronnie rozwiniętej osobowości składała się z elementów: wychowania umysłowego, wychowania fizycznego, moralnego, politycznego i estetycznego. Poglądy ich oznaczały powstanie naukowej pedagogiki proletariatu.

5. Powstały liczne partie polityczne, związki zawodowe, które miały na celu polepszyć byt robotników, powstała najpierw I, nast. II Międzynarodówka, wyniku których wywalczono:

  • ośmiogodzinny czas pracy,
  • zminimalizowano zatrudnienie dzieci oraz kobiet,
  • zaczęto przyznawać ubezpieczenia.

6. Rola kobiety w społeczeństwie XIX wiecznym i na początku XX wieku:

  • kobieta nie mogła studiować na uniwersytecie,
  • kobieta nie mogła pełnić wysokich funkcji w społeczeństwie.

7. Zrodził się feminizm. We Francji feministki dbały o swe interesy pod nazwą pod nazwą sufrażystek. Walczyły o równouprawnienie, możliwość brania udziału w głosowaniach. Prawo do głosu kobiety uzyskały po I wojnie światowej, różnie to wyglądało w różnych krajach. Niemniej jednak uprawnienie jest zasługą pań Pankhurst, które walcząc o swe prawa, prawa kobiet wielokrotnie trafiały do więzienia, to one w 1903 r. dały początek temu ruchowi w Anglii.

8. Nastąpił rozkwit sztuki i kultury. Rozwinął się klasycyzm, realizm, a także impresjonizm oraz romantyzm.

9. Nastąpił rozwój drukarstwa, dzięki czemu rożne książki, czy gazety stały się dostępne.

10. Walka z analfabetyzmem, dzięki budowie nowych szkół.

11. W różnych dziedzinach życia nastąpił wyraźny rozkwit. Oto przykłady:

  • teoria ewolucji małp Darwina,
  • psychoanaliza Zygmunta Freuda, według niego sen wyraża niepokoje i pragnienie, których na jawie nie jesteśmy świadomi,
  • odkrycie szczepionki przeciw wściekliźnie przez Ludwika Pasteura,
  • Maria Curie-Skłodowska odkryła pierwiastki radioaktywne: rad i polon,
  • powstaje powieść Marcela Prousta pt. "W poszukiwaniu straconego czasu", Proust to jeden z największych prozaików stulecia, z pochodzenia Francuz,
  • wynaleziono nowy lek, aspirynę, została ona wprowadzona w Rzeszy w 1899 roku i wkrótce rozprzestrzeniła się w całej Europie.

12. Poprawa warunków bytowych:

  • dzięki elektryczności powstają metra,
  • kanalizacja wodna,
  • urozmaicenie diety, dbanie o zdrowie fizyczne poprzez zdrowsze odżywianie się.

13. Rozwój uniwersytetów w Europie z początkiem XX wieku.

14. Konflikty między państwami, walka o rynek zbytu.

15. Sytuacja europejska:

  • chęć odzyskania Alzacji i Lotaryngii przez Francję,
  • Rosja zamierzała umocnić wpływy na Bałkanach,
  • Rosja chciała opanować cieśninę Bosfor i Dardanele, które były w posiadaniu Turcji,
  • również Austro-Węgry chciały umocnić wpływy na Bałkanach,

16. W XIX i XX wieku zawarte zostały różne przymierza:

17. Spór o Maroko.

18. Niestabilna sytuacja na Bałkanach na początku XX wieku.

19. Przywódcy polityczni: wzrost klasy robotniczej zaowocował pojawieniem się nowych liderów. Wśród zatrudnionych byli bardzo często rzemieślnicy, lepiej przygotowani do pracy, bardziej pewni siebie niż robotnicy, którzy przychodzili z rolnictwa.