W okresie dwudziestolecia międzywojennego na polskiej scenie politycznej i gospodarczej figurowało wiele postaci, które w pewnej mierze wpływały na wzmacnianie odrodzonego państwa polskiego i wyprowadzanie go z sytuacji kryzysowej. Byli to ludzie, którzy z całą pewnością zabiegali o dobro Rzeczypospolitej bardziej, aniżeli o swoje własne. Postacią najbardziej popularną pośród współczesnych Polaków jest niewątpliwie Marszałek Józef Piłsudski, którego szczególnie w latach 1924-1926 określano mianem "męża opatrznościowego" i który uchodził za człowieka , z którym wszyscy Polacy wiązali najwięcej nadziei w tamtej epoce dziejów.
Niemniej jednak , po zamachu majowym w dniu 12 maja 1926 roku , odpowiadał on oficjalnie przede wszystkim za sprawy związane z militariami ,zaś sprawy gospodarcze oraz politykę zagraniczną kształtowały i wzmacniały postacie, o których wtedy niewiele się mówiło i słyszało . Niektórym powiodła się realizacji założeń, jakie wytyczał im Józef Piłsudski, pozostali natomiast najprościej w świecie robili to, co wtedy uważali za stosowne , a tym samym niezwykle wspierali swoją ojczyznę . Do tego typu ludzi z całą pewnością zaliczyć trzeba inżyniera Eugeniusza Kwiatkowskiego, który chyba najwięcej dobra uczynił dla nowo odrodzonego państwa polskiego. Stąd też właśnie on będzie jedną z najwybitniejszych postaci dwudziestolecia międzywojennego- w moim mniemaniu oczywiście- , którą opiszę.
Drugą postacią , którą pragnę przedstawić, jest Władysław Grabski ,bowiem to przede wszystkim jego osobie II Rzeczpospolita mogła wyjść z kryzysu gospodarczego w 1924 roku i miała możliwość kształtowania się i wzrastania jako normalne państwo. Władysław Grabski przyczynił się również znacząco do wzmocnienia na okres wielu lat polskiej złotówki, którą sam wykreował .
Skupmy się jednak najpierw na pierwszej z wybranych przeze mnie postaci. Eugeniusz Kwiatkowski przyszedł na świat w dniu 30 grudnia 1888 roku w Krakowie. W okresie między 1907 a 1910 rokiem studiował chemię na Politechnice Lwowskiej. Studia zakończył w 1912 roku na Uniwersytecie w Monachium, gdzie zdobył tytuł inżyniera chemika. W czasie pobierania nauk we Lwowie działał aktywnie w niepodległościowych organizacjach młodzieżowych "Zet" i "Zarzewie", a w późniejszym czasie był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. Praktykę zawodową pobierał w Łodzi, Lwowie i Lublinie, gdzie został świadkiem początku I wojny światowej. Eugeniusz Kwiatkowski uczestniczył w walkach początkowo w Legionie Wschodnim, dalej - w Legionach Polskich oraz brał udział w konspiracji, którą nadzorowała Polska Organizacja Wojskowa. W czasie wojny polsko-bolszewickiej objął stanowisko urzędnicze w Głównym Urzędzie Zaopatrzenia Armii przy Ministerstwie Spraw Wojskowych. Pomimo to nie wiązał swoich przyszłych losów z wojskiem i militariami i w związku z tym w 1921 roku opuścił szeregi wojskowe ze stopniem porucznika.
Eugeniusza Kwiatkowskiego wielce zainteresowała i pochłonęła praca naukowa na Politechnice Warszawskiej, na której zdobył tytuł docenta. Już w 1923 roku jego przyjaciel z Polskiego Towarzystwa Chemicznego - profesor Ignacy Mościcki powołał go do funkcji współkierowniczej nad przejętą od Niemiec fabryką chemiczną w Chorzowie. Eugeniusz Kwiatkowski został wkrótce powołany na stanowisko dyrektora technicznego tego zakładu przemysłowego.
Po przewrocie majowym w 1926 roku został skierowany do Warszawy w celu przyjęcia stanowiska ministra przemysłu i handlu w gabinecie rządowym Kazimierza Bartla. Stanowisko owe zajmował przez okres 4 lat. W tym okresie przyczynił się znacząco do przyspieszenia działań budowlanych portu i miasta Gdyni, dał początek rozwojowi towarzystw żeglugowych, a także pełnił opiekę nad powstawaniem najbardziej nowoczesnej w owym okresie Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Mościcach pod Tarnowem, którą w 1931 roku zarządzał na stanowisku naczelnego dyrektora. W 1932 roku z jego inicjatywy powołano Zjednoczone Fabryki Państwowe Związków Azotowych, w skład których wchodziły kolejno fabryki : mościcka, chorzowska oraz Spółka Akcyjna "Azot" w Borach koło Jaworzna. Po raz kolejny powołany został na rządowe stanowiska i sprawował w okresie 1935 - 1939 funkcje ministra skarbu i wicepremiera w rządach Mariana Zyndrama - Kościałowskiego oraz Felicjana Sławoja - Składkowskiego zarządzając ogółem życia gospodarczego II Rzeczypospolitej . Najbardziej istotną ideę gospodarczą stanowiła dla niego budowa zakładów w ramach realizacji projektu Centralnego Okręgu Przemysłowego. Utworzone zostały wówczas : huta stali w Pławnie, która w niedługim czasie została przemianowana na Stalową Wolę, fabryka celulozy w Niedomicach, fabryka gum jezdnych w Dębicy, elektrownia z zaporą na Dunajcu w Rożnowie, zakłady przemysłu lotniczego w Rzeszowie i Mielcu.
Po wybuchu II wojny światowej Eugeniusz Kwiatkowski wyemigrował, jednak kiedy przebywał na terenie Rumunii, został schwytany i internowany. Całkowicie oddał się wtedy badaniom nad zagadnieniami historii gospodarczej świata. Po zakończeniu działań zbrojnych w 1945 roku., kiedy powrócił do ojczyzny, przyznano mu stanowisko Delegata Rządu do Spraw Wybrzeża oraz przewodniczącego Komisji Planu Rozbudowy Trójmiasta. Eugeniusz Kwiatkowski z ogromnym zapałem zabrał się do tej pracy, albowiem tylko w taki sposób mógł powrócić nad ukochany Bałtyk. Niemniej jednak szybko stało się jasne to, że niemożliwym jest urzeczywistnianie jego projektów gospodarczych, bowiem nie były one zgodne z linią polityczną nowego gabinetu. Ostateczna odmowa Eugeniusza Kwiatkowskiego na złożoną mu propozycję wstąpienia do Polskiej Partii Robotniczej, stała się bezpośrednim powodem wyeliminowania go z Delegatury i pozbawienia możliwości jakichkolwiek działań, w tym także naukowych ( a był przecież autorem licznych publikacji akademickich) i dydaktycznych ( był wykładowcą historii gospodarczej na Uniwersytecie Jagiellońskim w owym okresie). Kiedy 1952 roku wygasła ważność mandatu poselskiego, Kwiatkowski udał się na emeryturę.
Osoba Władysława Grabskiego jest chyba mało znana młodemu pokoleniu Polaków w XXI wieku. Pomimo tego, że w czasie międzywojnia polskiego obok Eugeniusza Kwiatkowskiego uchodził za najwybitniejszego polityka gospodarczego II Rzeczpospolitej, dwukrotnie pełnił funkcję prezesa Rady Ministrów . Był także inicjatorem reformy walutowo-gospodarczej z 1924roku, jak również pomysłodawcą stworzenia Banku Polskiego.
Władysław Grabski przyszedł na świat w 1874 roku. Był on polskim politykiem z ramienia prawicy, ekonomistą a także historykiem. Studiował on na uniwersytetach w Paryżu, a także w Halle. W 1904 roku został współinicjatorem tajnego Związku Pracy Narodowo-Politycznego powiązanego z Narodową Demokracją, zaś w okresie między 1905 a 1912 rokiem, był posłem do rosyjskiej Dumy Państwowej. W 1914 roku powołał i został mianowany prezesem Centralnego Komitetu Obywatelskiego. W swojej karierze politycznej pełnił między innymi funkcje ministra skarbu oraz prezesa Rady Ministrów . Począwszy od 1925 roku całkowicie pochłonęła go praca naukowa do tego stopnia , że został nawet rektorem Szkoły Głownej Gospodarstwa Wiejskiego, a także założycielem Instytutu Socjologii Wsi.
Władysław Grabski jako jedyny polski polityk dwudziestego stulecia prezentował spoisty koncept polityki walutowo-gospodarczej, wskazywał zadania do realizacji i z ogromną determinacją starał się je urzeczywistniać. Jest autorem własnej ścieżki reform, która uchodzi za unikatową w skali kontynentu europejskiego, albowiem nie wykorzystuje ona wcześniejszego wzorca austriackiego bądź też niemieckiego. Z całą pewnością należy podkreślić fakt, iż kiedy Władysław Grabski przeprowadzał reformę walutową nie przyjął zagranicznej pomocy finansowej i korzystał wyłącznie z zasobów i środków państwowych. Zasadniczym celem reformy było zbalansowanie budżetu oraz wprowadzenie w miejsce dotychczasowej marki polskiej nowej waluty o nazwie złoty polski. W 1924 roku z jego inicjatywy powołano Bank Polski, który buł ekwiwalentem Polskiej Kasy Pożyczkowej. Reforma stała się ratunkiem dla "kalekiej" polskiej gospodarki. W sposób gwałtowny i błyskawiczny postępował wzrost wynagrodzeń i ceny na rynku osiągnęły stabilność. Za jedyny negatywny skutek reformy walutowej można uznać mało komfortowe położenie przemysłu polskiego oraz krajowego rolnictwa, niemniej jednak w pełni rehabilituje to fakt, że Polska w owym okresie uchodziła za jedyny kraj Europy Środkowej, który przy pomocy własnych sił i środków zdołał pokonać opłakane skutki hiperinflacji i opanować powojenny nieład gospodarczy.
Uzasadniając wybór charakteryzowanych przeze mnie osób pragnę powiedzieć, że w moim mniemaniu byli to najbardziej wybitni Polacy doby międzywojnia i że to oni, łącznie z wiernymi im współpracownikami i przyjaciółmi, poświęcili dla Polski całe swoje życie. Zasadniczą sferą ich działalności była gospodarka, bowiem to właśnie ona, po zakończeniu działań militarnych I wojny światowej i odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości po 123 latach zniewolenia, potrzebowała jak najwięcej wsparcia, opieki i troski. Eugeniusz Kwiatkowski wpłynął na poprawę tej sytuacji wznosząc wiele fabryk i budynków zakładowych, które niewątpliwie dawały miejsca pracy tysiącom Polaków. Co więcej , nie tylko wybudował on te obiekty przemysłowe , lecz wieloma z nich racjonalnie kierował bądź też współkierował. I wreszcie to on również w znacznej mierze przyczynił się do wybudowania portu w Gdyni, a także pragnął rozbudowywać całe Trójmiasto, czego jednak nie udało mu się zrealizować przez zatarg z aparatem władzy polskiej po II wojnie światowej.
Jeśli natomiast mowa o Władysławie Grabskim, to właśnie Polska zawdzięcza mu wyjście z kryzysu gospodarczego oraz przezwyciężenie następstw hiperinflacji. Włądysław Grabski w sposób znaczący przyczynił się do rekonstrukcji Rzeczpospolitej i wzmocnienia jej oraz zabezpieczenia przed ewentualnymi działaniami wojennymi. To również on jest twórcą polskiej złotówki, która przez wiele lat uchodziła za jedną z bardziej stabilnych walut kontynentu europejskiego. We współczesnych realiach posługujemy się przecież złotówką, którą stworzył Władysław Grabski, nie zaś marką funkcjonującą we wcześniejszych latach.
Reasumując - Eugeniusz Kwiatkowski i Władysław Grabski z całą pewnością byli ludźmi wielkiego formatu o zadziwiającym potencjale i umyśle. Zdolni byli oni wyciągnąć "tonącą Polskę" z sytuacji kryzysowej i przeprowadzić jej rekonstrukcję pomimo tego , że prowadzili oni działalność na odmiennych płaszczyznach: Kwiatkowski był inżynierem chemii, zaś Grabski działał na arenie politycznej. W dzisiejszych realiach naszemu krajowi również przydałaby się pomoc przynajmniej dwóch tak wybitnych osób jak te, którym poświęciłem kilka i tak zbyt krótkich zdań.
Bibliografia:
Historia 1871 - 1939
Notatki z klasy III i IV
4-tomowa Encyklopedia Powszechna PWN
