Rzeźbę terytorium Polski przed okresem zlodowacenia tworzyły:

  • Masyw Sudetów
  • Masyw Karpat
  • Masyw Gór Świętokrzyskich
  • Pas Wyżyn Środkowopolskich

Nie obserwowano wzniesień morenowych, południowy fragment Morza Bałtyckiego był jeszcze lądem, sieć rzeczna wyglądała całkiem inaczej i nie miała kratowego układu, obszar centralnej Polski zajmowało ogromne jezioro.

Ten wygląd całkowicie uległ zmianie w wyniku okresu zlodowaceń:

  1. podlaskiego - rozpoczęcie około 950 tys. lat temu, zajęło obszar Polski północno - wschodniej
  2. krakowskiego - zajęło obszar całej Polski, oparło się o masyw Tatr, Karkonoszy i Babiej Góry, powstały wtedy pierwsze lodowce górskie, modelujące ich rzeźbę również w następnych epokach.
  3. środkowopolskie - oparło się o pas wyżyn i masyw Sudecki
  4. bałtyckie - objęło jedynie obszar pojezierzy i wybrzeża

Przekształcenia peryglacjalne - to ogół procesów, zachodzących na obszarze przedpola lądolodu, zachodzi wtedy intensywne wietrzenie mrozowe przejawiające się między innymi powstaniem gołoborzy.

Ze względu na rzeźbę polodowcową obszar Polski możemy podzielić na dwa:

  1. obszar młodoglacjalny w granicach zlodowacenia bałtyckiego, charakteryzujący się duża liczbą jezior polodowcowych i innych form działalności lądolodu, urozmaiconej rzeźbie i dużej miąższości osadów czwartorzędowych
  2. obszar staroglacjalny - między zlodowaceniem bałtyckim a środkowopolskim, charakteryzujący się brakiem jezior polodowcowych, zachowały się tylko niektóre formy działalności lądolodu jak ciągi moren czołowych, mała miąższość osadów czwartorzędowych
  3. obszar peryglacjalny - ciągnący się na południe od zlodowacenia środkowopolskiego, charakteryzujący się ukształtowaniem w wyniku procesów mrozowych, powstały liczne pola gołoborzy i pokłady lessu

Gleby Polski - 3 strefy gleb:

    • bielicowe i płowe
    • brunatne - 82% powierzchni Polski - razem z bielicowymi
    • czarnoziemy - 1% powierzchni kraju
    • gleby pozastrefowe - kompleks gleb bagiennych, mad, czarnych ziem, rędzin - 17% powierzchni kraju

Dla rolnictwa są to kompleksy słabo i średnio przydatne. Cały obszar Polski pokryty jest bielicami i glebami płowymi a gleby najżyźniejsze koncentrują się w dwóch regionach: w kierunku południkowym od Wrocławia, przez wschód Wielkopolski, Kujawy i dolinę Wisły, do Żuław Wiślanych i Warmii.

  • Czarnoziemy - powstają na utworach lessowych, bardzo żyzny kompleks
  • Brunatne - powstają na glinach, iłach i lessach, na terenach górskich
  • Mady - gleby o dużej żyzności, jednak ich uprawa jest skomplikowana i pracochłonna
  • Rędziny - bardzo żyzne, wykorzystywane pod uprawę
  • Czarne ziemie - bardzo żyzne, wykorzystywane pod uprawę

Morze Bałtyckie - powstało w plejstocenie w okresie poszczególnych glacjałów, ostateczny kształt przybrało po ostatnim zlodowaceniu i cofnięciu się lądolodu oraz zaprzestanych ruchach izostatycznych o kierunku pionowym. Jest to morze śródziemne, szelfowe o powierzchni 385 tys. km² o trzech basenach: Bornholmskim ,Gotlandzkim i Botnickim. Posiada średnią głębokość o mierze 56 metrów zaś maksymalną w głębi Landsort o wartości 459 metrów. Posiada dość dobrze rozwiniętą linię brzegową, co pomaga lokować porty. Charakterystyczna cechą jest występowanie wielu szkiców, przeszkadzających w rozwoju szlaków morskich. Jest słabo zasolony a jego wartość zmienia się w zależności od pory roku. Falowanie dochodzi do 3 metrów wysokości a pływy wahają się w granicach 60 cm na północy do 1-10 cm na polski wybrzeżu. Prądy morskie występują jedynie lokalnie. Bałtyk jest morzem ubogim w życie organiczne oraz wyposażenie surowcowe. Występuje tu gospodarka transportowa, rybołówstwo i rekreacja.

Klimat - głównie przejściowy:

  • na wschodzie dominują wpływy kontynentalne o dużych amplitudach temperatur powietrza, małej sumie opadów, lato występuje tu wcześniej i trwa dłużej, posiada długa ilość dni słonecznych, zima również trwa długo, występuje tu przez długi czas gruba pokrywa śnieżna (od 80-100 dni).
  • Na północy dominują wpływy morskie i oceaniczne z duża ilością dni pochmurnych i zwiększonej intensywności i częstotliwości opadów. Zaznaczają się niewielkie amplitudy temperatur powietrza z krótkim latem i zimą, która zwiększa swoją długość wraz z przesuwaniem się w kierunku wschodnim.
  • Na południu dominują wpływy oceaniczne na zachodnich krańcach a kontynentalne na wschodnich. Cały układ modyfikują wpływy górskie; występuje tu duża ilość niskich temperatur powietrza, wzrost opadów uwarunkowanych ukształtowaniem terenu.
  • Centralna Polska - tu mieszają się wpływy kontynentu i oceanu. Zaznacza się bardzo mała suma opadów a temperatury nie odbiegają zbytnio od średniej krajowej temperatury powietrza.

Baza surowcowa -

  • Węgiel kamienny - z epoki karbonu, występuje w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Rybnickim Okręgu Węglowym. Lubelskim Zagłębiu Węglowym, Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym.
  • Węgiel brunatny - powstanie w trzeciorzędzie, występuje w zagłębiach: Bełchatowskim, Turoszowickim, Konińskim.
  • Ropa naftowa - pochodzi z trzeciorzędu, złoża w Karpatach z tego okresu, z permu występują na Pomorzu Zachodnim, w okolicach Krosna Odrzańskiego, na dnie Bałtyku i na północy od Przylądka Rozewie.
  • Gaz ziemny - pochodzi z trzeciorzędu i permu, w okolicach Przemysla, Lubaczowa, Jarosławia, Krosna Odrzańskiego, Ostrowa Wielkopolskiego.
  • Uran - polskie złoża z epoki karbonu w okolicach Kowar i Rudek
  • Ruda żelaza - z prekambru, występują na Pojezierzu Suwalskim, z jury w okolicach Częstochowy i Łęczycy, z kredy w okolicach Gór Świętokrzyskich, Końskiego i Starachowic
  • Nikiel - złoża pochodzą z dolnego trzeciorzędu w okolicach Śląska Górnego i Szklar.
  • Miedź - pochodzi z permu w Zagłębiu Legnicko - Głogowskim, okolicach Bolesławca i Złotoryi.
  • Cynk i ołów - pochodzi z okresu triasu, jest to rejon bytomski, olkuski i chrzanowski.
  • Srebro - pochodzi jak miedź z tego samego okresu i występuje również w tamtym regionie.
  • Złoto - pochodzi z prekambru, paleozoiku i kenozoiku, wydobywane z Sudetach.
  • Siarka - pochodzi z trzeciorzędu, wydobywana w okolicach Tarnobrzegu, Grzybowa i Lubaczowa.
  • Sól kamienna i potasowa - w rejonie Kujaw z permu; w rejonie Bochni i Wieliczki z trzeciorzędu
  • Fosforyty - w okolicach Annopola pochodzą z okresu kredowego
  • Bar pochodzi z epoki karbonu a wydobywany jest w rejonie Masywu Sudeckiego
  • Gips - w rejonie Niecki Nidziańskiej pochodzi z trzeciorzędu.

Środowisko geograficzne Słowińskiego Parku Narodowego - występowanie krajobrazu nizinnego nadmorskiego o licznych wydmach i jeziorno - bagiennego. Wody podziemne zalegają głęboko zważywszy na występowanie piaszczystych wydm, płytkie jeziorka, występują gleby próchnicze, inicjalne i bagienne. Główne kompleksy roślinne to trawy, bory sosnowe, roślinność wydmowa i bagienna.

Żuławy Wiślane - o krajobrazie nizinnym nadmorskim deltowym, płasko - równinny, z płytkimi wodami podziemnymi, pokryty madami, na których rosną lasy łęgowe i wiele roślin uprawnych.

Pojezierze Suwalskie - o krajobrazie nizinnym młodoglacjalnym, występowanie licznych jezior, moren, sandrów, kemów. Wody podziemne zalegają na różnej głębokości, występowanie gleb brunatnych, płowych bielicowych. Pokryte jest lasami liściastymi mieszanymi, lecz ich skład gatunkowy jest zmieniony przez człowieka. Gleby wykorzystywane pod uprawę roślin.

Nizina Mazowiecka - o krajobrazie nizinnym staroglacjalnym, braku jezior i słabo zachowanych formach polodowcowych. Wody podziemne zalegają na różnej głębokości, występowanie gleb brunatnych, płowych bielicowych. Pokryte jest lasami liściastymi mieszanymi, lecz ich skład gatunkowy jest zmieniony przez człowieka. Gleby wykorzystywane pod uprawę roślin.

Biebrzański Park Narodowy - o krajobrazie dolinnym i równinnym akumulacyjnie z rzeźbą płaskodenną doliny. Wody podziemne zalegają płytko, Obszar pokryty łęgami, sosnami i olsami.