Przemysł jest to dział gospodarki narodowej, polegający na pozyskiwaniu zasobów przyrody, ich przetwarzaniu i produkcji dóbr materialnych. Produkcja ta odbywa się masowo, głównie przy użyciu maszyn i urządzeń technicznych.
Istnieje wiele teorii lokalizacji przemysłu. Najstarszą z nich jest opracowana przez Alfreda Webera w 1909 r., w której wyróżnia się trzy podstawowe czynniki lokalizacji:
- koszty transportu,
- koszty pracy,
- korzyści aglomeracji.
Aby osiągnąć jak największe korzyści i ponieść jak najmniejsze koszty w produkcji przemysłowej należy wziąć pod uwagę szereg czynników. Wraz z rozwojem technicznym i technologicznym waga poszczególnych czynników ulega zmianie, pojawiają się także nowe, dotychczas nie brane pod uwagę. Obecnie wyróżnia się dwie grupy czynników lokalizacji zakładów przemysłowych - czynniki naturalne i pozanaturalne, wśród których wyodrębnia się:
1. czynniki naturalne:
- baza surowcowa - ma to szczególne znaczenie, kiedy transport surowca naturalnego jest nieopłacalny (np. energetyka bazująca na węglu brunatnym) - wówczas zakłady przemysłowe powstają w miejscu wydobycia surowca.
- zasoby wodne - niektóre rodzaje działalności przemysłowej zużywają duże ilości wody, a ich lokalizacja z daleka od rzek czy jezior podniosłaby koszty produkcji (np. elektrownie, przemysł chemiczny, przemysł włókienniczy czy przemysł papierniczy).
- inne elementy środowiska przyrodniczego, jak: ukształtowanie powierzchni, właściwości fizjograficzne działek budowlanych, warunki klimatyczne.
2. czynniki pozanaturalne:
- zasobność w siłę roboczą (rozpatrywaną ilościowo i strukturalnie).
- bliskość i chłonność rynków zbytu - część zakładów przemysłowych powstaje w pobliżu rynków zbytu, zazwyczaj gdy transport produktów jest nieopłacalny lub niemożliwy.
- układ stosunków społecznych (tzn. status cywilizacyjny społeczności lokalnej, jej obyczaje, systemy wartości i ogólne nastawienie do projektowanej inwestycji).
- stopień rozwoju infrastruktury technicznej (komunikacja, energetyka, kanalizacja, oczyszczalnie ścieków, gazociągi i rurociągi).
- poziom rozwoju zaplecza naukowo-badawczego (obecność ośrodków naukowo-badawczych, wyższych uczelni i szkół kształcenia zawodowego oraz obecność wykwalifikowanej kadry).
- możliwości kooperacji (korzyści aglomeracji) - duże skupienie zakładów przemysłowych umożliwia współpracę między nimi.
- dostępność (ceny) terenów budowlanych.
- baza energetyczna - dotyczy energochłonnych gałęzi przemysłu, np. hutnictwo metali kolorowych, zakłady chemiczne, które lokalizują się w pobliżu dużych elektrowni.
- stabilność gospodarki i - wynikający z niej - stopień ryzyka.
- możliwości wystąpienia konfliktów społecznych.
- stopień wpływów związków zawodowych.
- stan środowiska naturalnego - nie można umieszczać zakładów przemysłowych w pobliżu obszarów chronionych oraz na glebach I i II klasy bonitacyjnej.
- struktura podatków (ulgi itp.).
- przepisy prawne.
- polityka miejscowej administracji.
