Typologia krajobrazu naturalnego polega na jego badaniach. W tym sensie krajobraz naturalny nie jest tłumaczony jako "pierwotny", lecz obejmujący ogół zjawisk przyrodniczych, odrzucając materialne dzieło ludzkości.
Za pomocą analizy typów krajobrazu dokonuje się wyznaczania granic pomiędzy sąsiednimi regionami. Różne krajobrazy klasyfikowane są do różnorodnych regionów przestrzennych. Krajobrazy nietworzony jest poprzez zwartą całość, z kolei zaś regiony są tworami zamkniętymi w granicach określonych obszarów. Badania krajobrazowe ma na celu ustalenie struktury regionalnej, co świadczy o podobieństwie przebiegu procesów i zależności składowych w podobnych typach krajobrazowych. To pozwala na przewidywanie zjawisk w czasie planowania wszelakich zmian i dokonywaniu określonych przekształceń.
Główny czynniki krajobrazotwórczy na terytorium Polski to ukształtowanie powierzchni terenu. Wiąże się ona z budową geologiczną i określonym podłożem skalnym. Warunkuje ona typ flory, fauny i kompleksów glebowych. Najbardziej ogólną klasyfikacją jest podział krajobrazu Polski na krajobraz górski i nizinny. Na obszarach nizinnych najważniejszy czynnik krajobrazotwórczy stanowi typ genetyczny ukształtowania powierzchni, z którym wiąże się charakter litologiczny mas skalnych (określany poprzez zespół cech, a więc charakterystykę: składu mineralnego, rozmieszczenia i wielkości ziaren jak również kryształów mineralnych, barwy itd.), stosunków wodnych, roślinności i kompleksów glebowych. W terenie górzystym "na pierwszy plan" wysuwana jest wysokość nad poziomem morza. W tej sytuacji stosunki wysokościowe kształtują charakterystyczną piętrowość, będącą fundamentem przy wyróżnianiu określanych typów środowiska przyrodniczego.
Na terenie wyżynnym obejmującym przedział wysokościowy od 200 do około 600 m nad poziomem morza piętra klimatyczno - roślinne nie zaznaczają się widocznie. Tu "pierwsze skrzypce" odgrywa charakter litologiczny skał budujących podłoże, co powoduje, iż obszar wyżyn polskich jest klasyfikowany jako odrębny typ krajobrazu.
Na terytorium Polski wyróżniono 6 rodzajów i 18 gatunków krajobrazów. Są to:
1. Krajobraz nadmorski (z gatunkami: wydmowym, deltowym, lagunowym)
2. Krajobraz młodoglacjalny (z gatunkami: równin morenowych, pagórkowatym pojeziernym, sandrowym pojeziernym)
3. Krajobraz staroglacjalny (z gatunkami: równin denudacyjnych, wzgórz ostańcowych)
4. Krajobraz dolin i równin akumulacyjnych (z gatunkami: zalewowym, tarasowo - wydmowym, rzeczno - jeziornym)
5. Krajobraz wyżyn (z gatunkami: lessowym, węglanowym, krzemianowym)
6. Krajobraz gór (z gatunkami: równin śródgórskich, piętrem leśnym dolnym, leśnym górnym, subalpejskim, alpejskim)
Krajobraz nadmorski reprezentowany jest przez trzy gatunki. Powstały one w czasie najmłodszych procesów geomorfologicznych występujących w pasie wybrzeża. W miejscach ujścia do Morza Bałtyckiego rzek Wisły i Odry wykształcił się obszar równinnego krajobrazu deltowego. Powierzchnia terenu zbudowana jest z napływów rzecznych, gleby to mady, zaleganie wód gruntowych jest płytkie, roślinnością naturalną jest rząd Populetalia albae, ale występuje szczątkowa obecność lasów, przeważającym udziałem charakteryzują się pola uprawne i łąki.
Zupełnie innym typ krajobrazu reprezentowany jest przez krajobraz wydmowy i piasków nadmorskich, których wąski pas sąsiaduje (w niewielkich przerwach) na całej długości wybrzeża polskiego. Jest ono środowiskiem suchym, fragmentarycznie halofilnym (z zasolonymi glebami), zajętym lub poprzez formację traw z klasy Ammophiletea, lub poprzez formację lasu z klasy Vaccinio - Piceetea.
Trzecim gatunkiem krajobrazu nadmorskiego są płytkie, słone zalewy - Wiślany i Szczeciński jak również gro rzadko występujących płytkich jezior o charakterze przybrzeżnym, z wodami wysłodzonymi, zarastanie przez florę wodną i bagienną (z lasy Potamogetea, Phragmitetea, Oxycocco - Sphagnetea). Występują również obszary na wybrzeży, na których spotkać się można z występowaniem krajobrazu młodych równin i wzniesień morenowych. Wyżej wymienione typy krajobrazu przedstawiają podprowincje strefy pobrzeża.
Krajobraz młodoglacjalny charakteryzuje się występowaniem znacznych ilości zagłębień bezodpływowych, które wypełnione są po części wodami jeziornymi jak również torfowiskami, posiada słabo wykształcony naturalny drenaż powierzchni ( zjawisko odwadniania obszaru za pomocą sieci cieków powierzchniowych i odpływu podziemnego), odpowiednio dużą zawartość soli mineralnej - węglanu wapnia w skałach na powierzchni ziemi i przeważającym udziałem gleb podobnych właściwościami do gleb brunatnych. Te zjawiska występują z mniejszą lub większą częstotliwością w trzech gatunkach krajobrazowych obszaru młodoglacjalnego: pagórkowatym pojeziernym morenowym, sandrowo - pojeziernym i młodych równin morenowych. Charakterystyczna klasa roślinna porastająca te tereny to lasy mieszane z klasy Fagetalia wypierany na sandrach poprzez bory, które wspomagają zachodzenie procesu bielicowania na dominujących glebach brunatnych. Licznie na tym obszarze występują jeziora, o charakterze jezior eutroficznych (jezioro słodkowodne ze znaczną zawartością substancji pokarmowych, obfitą florą i fauną; nadmiarem związków organicznych ulegających rozkładowi wywołując znaczne wykorzystanie tlenu i powstrzymanie procesu mineralizacji substancji; dominują organizmy beztlenowe; jezioro eutroficzne pod wpływem osiadania mułu ulega wypłyceniu, przekształca się w staw, zbiornik bagienny lub teren torfowiska niskiego). Na żyznych glebach z gliny zwałowej prowadzi się ożywioną gospodarkę rolną, piaski sandrowe porastają lasy, w zagłębieniach po jeziorach i w dnach dolinnych spotykane są licznie tereny łąkowe, a w jeziorach prowadzi się gospodarkę rybacką. Taki rodzaj krajobrazu spotykany jest na podprowincjach pojezierzy.
Na terytorium Niżu Polskiego w kierunku południowym od linii zasięgu ostatniego zlodowacenia dominuje rodzaj krajobrazu staroglacjalnego, związanego z procesami denudacyjnymi (całokształtem niszczących procesów geologicznych, które powodują zjawisko wyrównania i obniżenia powierzchni Ziemi) peryglacjalnymi. Jest to głównie krajobraz denudacyjnych równin morenowych (i częściowo starych sandrów) jak również denudacyjnych wzgórz ostańcowych, będących często w postaci szczątków moren czołowych oraz pozostałych form powstałych w wyniku zlodowacenia. Poziom wód gruntowych na terenie międzydolinnych wysoczyzn występuje na głębokości kilku metrów. Gleby są glebami bielicowymi. Lasy reprezentowana jest przez klasę Vaccinio - Piceetea oraz na terenie korzystnych warunków troficznych przez klasę Querceto - Fagetea.
Rodzaj krajobrazu, którym charakteryzuje się cały Niż Polski, jak również fragmentarycznie obszar wyżynny i górski, to krajobraz dolin rzecznych i aluwialnych. Ich podłoże charakteryzuje się płytkim zaleganiem poziomu wód gruntowych i okresowym zalewaniem przez wody rzeczne, wzbogacone w związki mineralne. Jest siedliskiem lasów klasy Populetalia albae i zbiorowisk łąkowych typu "zalewnego", fragmentarycznie zagospodarowanych na pola uprawne. Charakterystyczny typ gleb to mady, a okresowo również piaski aluwialne i torf. Obszar dolin zalewowych sięga znacznych przestrzeni na dnie rozległych pradolin rzek: Wisły, Odry, Warty, Noteci, Bugu oraz Narwi.
Nieco podobnym rozmieszczeniem cechuje się gatunek krajobrazowy tarasowo - wydmowy. Występują tu nadzalewowe tarasy rzeczne, zbudowane w przeważającej części z piasków przewiewanych w utwory wydmowe i rozległe równiny akumulacyjne podgórskie, na obszarze wyżynnym, na sandrach pochodzących z okresów starszych zlodowaceń itp., np. na terenie Niziny Śląskiej, Wyżyny Śląskiej i Kotliny Sandomierskiej. Wody gruntowe zalegają od głębokości kilku metrów, jednak między wydmami występują mokradła, jak również niewielkie jeziorka o znacznej płyciźnie. Występują gleby bielicowe, a flora z klasy Vaccinio - Piceetea.
Powyższy gatunek krajobrazowy spotyka się na całym obszarze Niżu Polskiego i fragmentami również na obszarze wyżynnym, z kolei w obrębie gór występuje krajobraz równin akumulacyjnych śródgórskich,, które budują żwiry i gliny, częściowo zajęte przez kompleksy torfowisk wysokich, jak to ma miejsce na obszarze Kotliny Nowotarskiej na Podhalu. Z kolei wydmy na terenie gór w ogóle nie występują.
Odmiennym środowiskiem cechuje się obszar równin akumulacji rzeczno - jeziornej na Polesiu. Występują one powszechnie na wschodzie od granic Polski, a na terenie kraju pokrywają tylko jeden region naturalny - Polesie Lubelskie. Poziom wód gruntowych jest bardzo płaski i na nieprzepuszczalnych utworach występuje płytko, formując zarastające wciąż zbiorniki jezior i bagien, a na południu występują wapienie w podłożu kredowym, na którym widocznymi są formy krasu powierzchniowego pod postacią lejów, czasami głębokich i wypełnionych wodą jezior, leżących przy płytkich jeziorach bagiennych. Roślinność naturalna reprezentowana jest przez odmianę bagiennej klasy Vaccinio - Piceetea, Oxycocco - Sphagnetea, Phragmitetea, Scheuchzerio - Caricetalia fuscae oraz Alnetea glutinosae. Gleby są glebami bagiennymi lub bielicowymi.
Krajobraz wyżynny lessowy spotykamy fragmentarycznie na obszarze Wyżyny Lubelskiej, Wyżyny Małopolskiej, Przedgórza Sudeckiego i na obrzeżach Karpat. Fundament tworzą łatwo dające się kształtować przez erozję skały lessowe, składające się z materiału kwarcowego oraz znacznej domieszki węglanu wapnia. Są one skałami przepuszczalnymi, a poziom wód gruntowych zalega znacznie głębiej. Zbiorowisko roślinne reprezentowane jest przez klasę Querceto - Fagetea oraz Festuco - Brometea. Lessy wykorzystuje się w znacznej większości w gospodarce rolnej.
Teren o krajobrazie wyżynnym węglanowym spotykany jest głównie na terenie Wyżyny Lubelskiej i Wyżyny Małopolskiej. Posiada różnorodne odmiany, zależnie od charakteru skał budujących podłoże: marglowego, wapiennego, dolomitowego, gipsowego itp. Jednak wszystkie skały podlegają procesowi krasowienia, a wody gruntowe są o charakterze wód szczelinowych. Gleby to przeważnie rędziny. Naturalnym zespołem roślinnym jest klasa Querceto - Fagetea, czasami spotykane są również murawy kserotermiczne (uwarunkowane do przeżycia w warunkach braku wody).
Krajobraz wyżynny krzemianowy charakteryzuje się zróżnicowaniem zależnie od budowy podłoża, na którą składają się różne rodzaje skał krystalicznych i metamorficznych w postaci: kwarcytów, piaskowców, łupków itp. Poziom wód gruntowych jest płytki (w warstwach zwietrzeliny). Gleby są typu górskiego, wykazują określone cechy gleb bielicowych, jak również brunatnych. Szata roślinna reprezentowana jest przez klasę Querceto - Fagetea, jednak lasy zajmują niewielką powierzchnię i oddały obszar polom uprawnym. Powyższy typ krajobrazu występuje na terenie Przedgórza Sudeckiego, Pogórza Karpackiego, Gór Świętokrzyskich i częściowo Wyżyny Śląskiej.
Ponad wysokością 600 m występuje na terenie Polski krajobraz górski. Najniższym jest piętro (na wysokości poniżej 1150 m w Sudetach, a 1350 m w Tatrach) to tzw. regiel dolny, będący formacją lasów jodłowo - bukowych (z klasy Querceto - Fagetea, z zespołami Fagetum Carpaticum oraz Fagetum subhercynicum). Stosunki wodne i glebowe są podobnymi jak na obszarze typy wyżynnego krzemianowego, jednak dostrzega się znaczny wpływ klimatu wywołujący wyraźny spadek temperatury, wzrost sumy opadów, skrócenie okresu wegetacyjnego, dłuższy czas zalegania pokrywy śnieżnej itd. Lasy maja znaczną przewagę nad obszarami pól uprawnych, sięgających na terenie Podhala nawet na wysokości ponad 1000 - 1100 m. Piętro regla górnego, będące formacją z lasami świerkowymi w Sudetach i Beskidach sięgające na wysokość około 1300 - 1350 m, a w Tatrach nawet 1550 - 1600 m. Stosunki wodne i glebowe są podobne do typu powyższego, ale uwarunkowania klimatu pogarszają się tak, że uprawa roślin jest nieopłacalna, a dominują lasy oraz liczne pastwiska górskie. Najwyższym piętrem krajobrazu górskiego jest typ subalpejski. Gleby są glebami o profilu niewykształconym, wystają często same nagie skały. Warunki klimatyczne należą do surowych. Wyżej niż granica lasu znajduje się piętro kosodrzewiny, która reprezentuje klasę Vaccinio - Piceetea. W Tatrach zalega ona do poziomu około 1800 m nad poziomem morza. Powyżej spotyka się już jedynie formację roślinną zielnej klasy Elino - Sesslerietea jak również Caricetea - Curvulae.
Schemat przedstawiający klasyfikację typologiczną w krajobrazie naturalnym Polski
I klasa: krajobraz nizin
Krajobraz: Cechy charakterystyczne:
Rodzaj: Nadmorski
Gatunek : 1. Wydmowy
Występowanie wody: Dość głęboko
Roślinność: Bory suche zbielicowane
Gleby i charakter gruntu: Piaski
Gatunek : 2. Deltowy
Występowanie wody: Płytko
Roślinność: Łęgi, łąki, pola uprawne
Gleby i charakter gruntu: Mady
Gatunek : 3. Lagunowy i jeziorny
Występowanie wody: W płytkich jeziorach i mokradłach
Roślinność: Roślinność wodna i bagienna
Gleby i charakter gruntu: Gleby bagienne
Rodzaj: Młodoglacjalny
Gatunek: 4. Równin morenowych
Występowanie wody: W równowadze drenowania, niezbyt głęboko lub śródglinowe
Roślinność: Grądy
Gleby i charakter gruntu: Gleby brunatne na glinach
Gatunek :5. Pagórkowaty pojezierny
Występowanie wody: W równowadze parowania lokalnie wzmożonego
Roślinność: Grądy, bory mieszane, torfowiska
Gleby i charakter gruntu: Gliny, piaski i żwiry z przewagą gleb brunatnych
Gatunek : 6. Sandrowy pojezierny
Występowanie wody: Dość głęboko, ale z występowaniem jezior w wytopiskach
Roślinność: Bory
Gleby i charakter gruntu: Gleby brunatne, zdegradowane na piaskach
Rodzaj: Staroglacjalny
Gatunek : 7. Równin denudacyjnych peryglacjalnych
Występowanie wody: Wody podziemne, niezbyt głęboko. Rzadka sieć rzeczna.
Roślinność: Bory (przewaga pól uprawnych)
Gleby i charakter gruntu: Bielice na glinach lub piaskach
Gatunek : 8. Wzgórz ostańcowych
Występowanie wody: Wody podziemne głębokie, brak wód, powierzchniowych
Roślinność: Bory
Gleby i charakter gruntu: Żwiry i piaski żwirzaste
Rodzaj: Dolin i równin akumulacji wodnej
Gatunek : 9. Tarasowo - wydmowy
Występowanie wody: Dość głęboko, ale z występowaniem mokradeł międzywydmowych
Roślinność: Bory
Gleby i charakter gruntu: Bielice na piaskach, gleby bagienne
Gatunek : 10. Zalewowy
Występowanie wody: Płytko z okresowym zalewaniem
Roślinność: Łęgi, przewaga łąk, pola uprawne
Gleby i charakter gruntu: Mady
Gatunek : 11. Rzeczno - jeziorny
Występowanie wody: Płytko z występowaniem jezior lub torfowisk
Roślinność: Łęgi, olsy i torfowiska
Gleby i charakter gruntu: Oglejone bielice i gleby bagienne
II klasa: Krajobrazy wyżyn i gór
Krajobraz: Cechy charakterystyczne:
Rodzaj: Wyżynny
Gatunek : 12. Lessowy
Występowanie wody: Głęboko
Roślinność: Grądy, zarośla ciepłolubne
Gleby i charakter gruntu: Gleby próchniczne
Gatunek : 13. Węglanowy
Występowanie wody: W szczelinach krasowych (głęboko)
Roślinność: Grądy, zarośla ciepłolubne
Gleby i charakter gruntu: Rędziny
Gatunek : 14. Krzemianowy
Występowanie wody: Płytko
Roślinność: Bory, grądy
Gleby i charakter gruntu: Gleby bielicowe i brunatne na różnym podłożu
Rodzaj: Górski
Gatunek : 15. Równin śródgórskich
Występowanie wody: Płytko, typu gruzowego
Roślinność: Bory, torfowiska
Gleby i charakter gruntu: Żwiry i gliny
Gatunek : 16. Regla dolnego
Występowanie wody: Wody podziemne typu zwietrzelinowo - skalnego, gęsta sieć powierzchniowa
Roślinność: Lasy jodłowo - bukowe
Gleby i charakter gruntu: Gleby górskie brunatne
Gatunek : 17. Regla górnego
Występowanie wody: j.w.
Roślinność: Bory świerkowe
Gleby i charakter gruntu: j.w.
Gatunek : 18. Subalpejski i alpejski
Występowanie wody: Wody podziemne typu gruzowego lub szczelinowego
Roślinność: Kosodrzewina, roślinność zielna
Gleby i charakter gruntu: Gleby górskie o profilu niewykształconym
Zasada regionalizacji oparta jest na tym, że uwzględnia ona nie tylko krajobraz naturalny, ale również różnice przestrzenne w wyniku lokalizacji geograficznej i rozwoju paleogeograficznego określonych terytoriów. Składa się na to zróżnicowanie stosunków klimatycznych współczesnych i przeszłych jak również ciągłe, ale powoli przebiegające zmiany w litosferze.
Wnioskując, iż im mniejszych rozmiarów jest jednostka, oraz im niższy szczebel reprezentuje na drabinie z podziałem regionalnym, tym ma cech bardziej jednorodne. Najniższym szczeblem określa się fację (komórkę) krajobrazową, która przedstawia pewien obszar terenu, jako jednorodny element ukształtowania terenu o jednolitym składzie litologicznym, jednakowych stosunkach wodnych, określonym gatunku gleb i jednakowej komórce roślinnej. Z zespołów takich komórek, a więc facji, grupując się w coraz większe lub mniejsze całości genetyczne, powstają np. torfowiska, jeziora, wydmy, wzgórza morenowe, wąwozy erozyjne, stożki napływowe potoku górskiego, terasy rzeczne. Natomiast zespoły tych jednostek, które należy jednak traktować w kategoriach typologicznych, składają się niewielkie jednostki regionalne, zwane mikroregionami.
Mikroregiony łącząc się w większych rozmiarów całości, rozmiarów więc makroregiony, a pomiędzy nimi znajdują się jednostki pośrednie, czyli mezoregiony. Regiony są to całości złożone ze względu na krajobraz, z różnorodnych gatunkowo krajobrazów, lecz ciągle w granicach wyższych jednostek krajobrazowych, czyli rodzajów oraz klas krajobrazów. Fizycznogeograficzne jednostki o charakterze regionalnym obrazują określony zespół cech środowiska, zależnych od elementów abiotycznych, a więc: ukształtowania powierzchni, charakteru podłoża skalnego i stosunków wodnych. Powyższy zespół warunków posiada związek z klimatem lokalnym, szatą roślinną i związanymi z nimi rozwojem genetycznych typów gleb. Również szata zwierzęca, a szczególnie zwierzęta bezkręgowe, mogą adaptować się do tego zespołu cech środowiska przyrodniczego.
W odmienny sposób kształtuje się sytuacja przy jednostkach regionalnych wyższego rzędu. Tutaj warunki łączenia się poszczególnych nauk geograficznych często są różne, a ogromne jednostki geomorfologiczne, opierające się o strukturę geologiczną, nie nakładają się na wielkie jednostki klimatyczne, geobotaniczne, zoogeograficzne itd. Klasyfikacja litosfery na wielkie jednostki oparta jest zwłaszcza o różnice, spowodowane działalnością sił wewnętrznych i przebiegiem etapów geologicznych, w czasie regionalizacji klimatycznej warunkowanej przez dynamikę atmosferyczną, wywołaną różnicami w dopływie promieniowania słonecznego na powierzchnię Ziemi, zaś podział na regiony geobotaniczne i zoogeograficzne jest uwarunkowany różnicami składu szaty roślinnej i zwierzęcej w oparciu o ich rozwój historyczny i współczesny. Z tej właśnie przyczyny regionalizacja fizycznogeograficzna, która w założeniu obejmuje cały kompleks przyrodniczy na powłoce ziemskiej, musi się opierać jednocześnie na efektach działalności endogenicznej jak i egzogenicznej Ziemi.
KLASYFIKACJA FIZYCZNOGEOGRAFICZNA TERYTORIUM POLSKI
Obszar: Europa Zachodnia
Prowincja A: Niż Środkowoeuropejski
Podprowincja I: Pobrzeże Południowobałtyckie
Makroregiony: 1. Pobrzeże Zachodniopomorskie
Mezoregiony: 10. Równina Odrzańsko - Zalewowa 11. Wyspy Uznam i Wolin 12.Puszcza Wkrzańska 13. Równina Goleniowska 14. Wzgórza Szczecińskie 15. Puszcza Bukowa 16. Równina Pyrzycko - Starogardzka 17.Równina Białogardzka 18.Równina Słupska 19.Wybrzeże Słowińskie
Makroregion: 2.Pobrzeże Wschodniopomorskie
Mezoregiony: 20. Pobrzeże Kaszubskie 21.Mierzeja Helska 22. Mierzeja Wiślana 23. Żuławy Wiślane 24. Wzniesienie Elbląskie 25. Nizina Warmińska 26. Pobrzeże Staropruskie
Podprowincja II: Pojezierze Południowobałtyckie
Makroregion: 3. Pojezierze Zachodniopomorskie
Mezoregiony: 27. Pojezierze Myśliborskie 28. Równina Gorzowska 29.Równina Drawska 30.Pojezierze Wałeckie 31. Pojezierze Drawskie 32. Pojezierze Bytowskie
Makroregion: 4. Pojezierze Wschodniopomorskie
Mezoregiony: 33. Pojezierze Kaszubskie 34. Pojezierze Starogardzkie 35. Pojezierze Iławskie
Makroregion: 5.Pojezierze Południowopomorskie
Mezoregiony: 36. Dolina Gwdy 37. Bory Tucholskie 38. Pojezierze Krajeńskie 39. Dolina Brdy 40. Równina Świecka
Makroregion: 6. Dolina Dolnej Wisły
Mezoregiony: 7. Pojezierze Chełmińsko - Dobrzyńskie 41. Pojezierze Chełmińskie 42.Dolina Drwęcy 43. Pojezierze Dobrzyńskie 44. Garb Lubawski
Makroregion: 8. Pradolina Notecka (toruńsko - eberswaldzka)
Mezoregiony: 45. Kotlina Gorzowska 46. Dolina Środkowej Noteci 47. Kotlina Toruńska
Makroregion: 9.Pojezierze Wielkopolskie
Mezoregiony: 48. Pojezierze Lubuskie 49. Bruzda Zbąszyńska 50. Pojezierze Poznańskie 51.Poznański Przełom Warty 52. Pojezierze Gnieźnieńskie 53. Pojezierze Kujawskie 54.Pojezierze Gostyńskie
Makroregion:10. Pradolina Warciańsko - Odrzańska (warszawsko - berlińska)
Mezoregiony: 55. Dolina Środkowej Odry 56. Kotlina Kargowska 57. Dolina Obry 58.Kotlina Śremska 59. Kotlina Pyzdrzańska 60. Kotlina Kolska
Makroregion:11. Wzniesienie Gubińsko - Żerkowskie
Mezoregion: 61.Wzniesienie Gąbińskie 62. Dolina Dolnego Bobra 63. Wał Zielonogórski 64. Nowosolski Przełom Odry 65. Pojezierze Sławskie 66. Pojezierze Leszczyńskie 67. Równina Kościańska
Podprowincja III: Niziny Środkowopolskie
Mokroregion:12. Nizina Południowowielkopolska
Mezoregiony: 68. Pradolina Zasiecko - Nowosolska 69. Pradolina Głogowska 70.Kotlina Żmigrodzka 71. Kotlina Milicka 72. Kotlina Grafowska 73.Wysoczyzna Leszczyńska 74.Wysoczyzna Turecka (Wzgórza Tureckie) 75. Niecka Sieradzka
Makroregion: 13. Wał Trzebnicki
Mezoregiony: 76. Wzniesienie Żarskie 77.Wzgórza Dalkowskie 78.Ścinawski Przełom Odry 79.Wzgórza Trzebnickie 80.Wzgórza Ostrzeszowskie
Makroregion: 14. Nizina Śląska
Mezoreginy: 81.Bory Dolnośląskie 82. Równina Wrocławska 83.Równina Oleśnicka 84. Pradolina Wrocławska 85. Równina Opolska 86. Płaskowyż Głubczycki 87. Dolina Nysy 88.Kotlina Raciborska
Makroregion: 15. Nizina Północnomazowiecka
89. Wysoczyzna Płocka 90. Pradolina Raciąska 91.Wysoczyzna Ciechanowska 92.Równina Kurpiowska 93.Dolina Dolnej Narwi 94.Międzyrzecze Łomżyńskie
Makroregion:16. Nizina Południowomazowiecka
Mezoregion: 95. Równina Kutnowska 96. Kotlina Warszawska 97.Wysoczyzna Rawska 98.Wysoczyzna Piotrkowska 99.Wzgórza Opoczyńskie 100. Równina Radomska 101.Wysoczyzna Siedlecka 102. Pradolina Wieprza 103.Równina Lubartowska
Prowincja B: Masyw Czeski
Podprowincja I: Sudety
Makroregion:17. Przedgórze Sudeckie
Mezoregiony: 104.Wzgórza Strzegomskie 105.Masyw Ślęży 106.Wzgórza Strzelińskie 107.Wzgórza Bukowe
Makroregion:18. Sudety Zachodnie
Mezoregiony: 108.Kotlina Turoszowska 109. Pogórze Izerskie 110.Pogórze Kaczawskie 111.Kotlina Jeleniogórska 112.Karkonosze 113.Rudawy Janowickie
Makroregion:19. Sudety Środkowe
Mezoregiony:114.Pogórze Bolkowskie 115. Góry (i Pogórze) Wałbrzyskie 116. Góry Kamienne 117.Góry Sowie 118.Góry Bardzkie 119.Góry Stołowe 120. Kotlina Kłodzka 121.Góry Bystrzyckie 122.Góry Orlickie
Makroregion: 20. Sudety Wschodnie
Mezoregiony: 123.Góry Złote 124. Góry Bialskie 125.Grupa Śnieżnika 126.Góry Opawskie
Prowincja C: Wyżyna Małopolska
Makroregion: 21. Wyżyna Śląska
Mezoregiony: 127.Obniżenie Warciańsko - Krośnieńskie 128.Próg Woźnicki 129.Garb Tarnogórski 130.Górnośląski Okręg Przemysłowy 131.Płaskowyż Rybnicki
Makroregion: 22. Wyżyna Krakowsko - Częstochowska
Mezoregiony: 132.Wyżyna Wieluńska 133. Wyżyna Częstochowska 134.Próg Aelowski 135.Wyżyna Krakowska
Makroregion: 23. Niecka Nidziańska
Mezoregiony: 136.Wzgórza Radomszczańskie 137.Niecka Włoszczowska 138. Płaskowyż Jędrzejowski 139.Wyżyna Miechowska 140.Płaskowyż Proszowski 141.Garb Wodzisławski 142.Niecka Solecka 143.Garb Pińczowski 144.Niecka Połaniecka 145.Pogórze Szydłowskie
Makroregion: 24. Wyżyna Kielecko - Sandomierska
Mezoregiony: 146.Wzgórze Koneckie 147.Przedgórze Iłżeckie 148.Góry Świętokrzyskie 149.Wyżyna Sandomierska
Makroregion: 25. Wyżyna Lubelska
Mezoregion: 150.Płaskowyż Nałęczowski 151.Równina Bełżecka 152.Kotlina Chodelska 153.Wzniesienie Urzędowskie 154.Wyniosłość Giełczewska 155.Równina Łuszczowska 156.Obniżenie Poru
Makroregion:26. Roztocze
Mezoregiony: 157.Roztocze Zachodnie 158.Roztocze Środkowe 159.Roztocze Południowe
Prowincja D: Karpaty i Podkarpacie
Podprowincja I: Kotliny Podkarpackie
Makroregion: 27. Kotlina Oświęcimska
Makroregion: 28. Kotlina Sandomierska
Mezoregiony: 160.Podgórze Krakowskie 161.Płaskowyż Tarnowski 162.Równina Tarnobrzeska 163.Równina Biłgorajska 164.Płaskowyż Kolbuszowski 165.Płaskowyż Tarnogrodzki 166.Pradolina Podkarpacka
167.Podgórze Rzeszowskie
Podprowincja II: Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
Makroregion: 29. Pogórze Karpackie
Mezoregiony: 168.Pogórze Śląskie 169.Pogórze Wielickie 170.Pogórze Ciężkowickie 171.Pogórze Synowskie 172.Doły Jasielsko - Sanockie
Makroregiony: 30. Beskidy Zachodnie
Mezoregiony: 173.Beskid Śląski (Beskid Średni) 174.Beskid Mały (Beskid Średni) 175. Kotlina Żywiecka (Beskid Średni) 176.Beskid Makowski (Beskid Średni) 177.Beskid Żywiecki (Beskid Wysoki) 178.Beskid Wyspowy (Beskid Wysoki) 179.Gorce (Beskid Wysoki) 180. Beskid Sądecki (Beskid Wysoki) 181.Kotlina Sądecka (Beskid Wysoki) 182.Beskid Niski
Podprowincja III: Wewnętrzne Karpaty Zachodnie
Makroregiony: 31. Podhale
Mezoregiony: 183.Kotlina Orawsko - Nowotarska 184.Pieniny 185.Pogórze Spisko - Gubałowskie 186. Rów Podtatrzański
Makroregiony: 32. Łańcuch Tatrzański
Mezoregiony: 187.Tatry Zachodnie (Tatry) 188.Tatry Wysokie (Tatry)
Podprowincja IV: Zewnętrzne Karpaty Wschodnie
Makroregiony: 33. Bieszczady
Mezoregiony: 189.Pogórze Przemyskie 190.Bieszczady Zachodnie
Obszar: Europa Wschodnia
Prowincja E: Niż Wschodniobałtycki
Podprowincja I: Pobrzeże Wschodniobałtyckie
Makroregion:34. Nizina Staropruska
Mezoregiony: 191.Wzniesienie Górowskie 192.Równina Ornecka 193.Nizina Sępopolska
Podprowincja II: Pojezierze Wschodniobałtyckie
Makroregion: 35. Pojezierze Mazurskie
Mezoregiony: 194.Pojezierze Olsztyńskie 195.Pojezierze Mrągowskie 196.Kraina Wielkich Jezior 197.Kraina Węgorapy 198.Wzgórza Szeskie 199.Pojezierze Ełckie 200.Równina Mazurska (Pojezierze Litewskie) 201.Pojezierze Suwalskie 202.Równina Augustowska
Podprowincja III: Równiny Podlasko - Białoruskie
Makroregion: 36. Nizina Podlaska
Mezoregiony: 203.Wysoczyzna Kolneńska 204.Kotlina Biebrzańska 205.Wysoczyzna Białostocka 206.Wysoczyzna Bielska
Prowincja F: Polesie
Podprowincja I: Polesie Zachodnie
Makroregion: 37. Polesie Lubelskie
Mezoregiony: 207.Zaklęsłość Łomaska 208.Równina Parczewska 209.Garb Włodawski 210.Równina Łęczyńsko - Włodawska 211.Obniżenie Dorohuckie 212.Pagóry Chełmskie 213.Obniżenie Dubienki
Prowincja G: Płyta Czarnomorska
Podprowincja I: Wyżyna Wołyńska
Makroregion: 38. Wyżyna Zachodniowołyńska
Mezoregiony: 214.Działy Grabowieckie 215.Grzęda Horodelska 216.Padół Zamojski 217.Grzęda Sokalska
Makroregion: 39. Kotlina Pobuża (Małe Polesie)
Podsumowując powyższą klasyfikację regionalną w ujęciu statystycznym można rzec, że na terytorium Polski posiadamy 2 wielkie obszary, 7 prowincji (3 strefy krajobrazowe), 13 podprowincji, 39 makroregionów i 210 mezoregionów. Przy podziale szczegółowym należy uwzględnić działalność człowieka, gdyż na terenie objętym intensywną gospodarką środowisko przyrodnicze ulega drastycznym a czasami nieodwracalnym zmianom, co należy uwzględnić w rozważaniu dotyczącym różnic środowiska naturalnego.
Trudne zagadnienie to wykreślenie granic regionów, gdyż w przyrodzie nie zawsze je widać wyraźnie, w szczególności w odniesieniu do jednostek, na które wpływają strefy klimatyczne. Wyraźną granicę tworzą często różne wysokości terenowe, zmiany w budowie geologicznej itp., lecz nie zawsze maja one miejsce przy stopniowym zmienianiu się cech charakteryzujących poszczególne tereny. Nieodzownymi więc są dokładne studia i badania w terenie o charakterze kompleksowym, które jak do tej pory, są słabo rozpowszechnione.
