Rzeka jest to ciek wodny zasilany przez wody podziemne, deszczowe i roztopowe. Rzeki wyróżnia się na podstawie czasu ich istnienia na:
- rzeki stałe - płynące nieprzerwanie przez cały rok,
- rzeki okresowe - płynące jedynie w porze deszczowej, wysychające natomiast w porze suchej.
Rzeki płynąc niszczą, transportują i akumulują niesiony przez siebie materiał skalny. Na tych procesach polega ich działalność rzeźbotwórcza.
W obrębie rzeki wyróżnia się trzy odcinki:
- bieg górny, o największym i niezrównoważonym spadku rzecznym. W odcinku tym rzeka transportuje duże ilości materiału, który pochodzi ze zboczy doliny i wyerodowanego koryta. Podczas transportu ma miejsce niszczenie dna, tzw. erozja denna. Prowadzi ona do powstawania dolin V-kształtnych. Erozja ta najszybciej zachodzi w skałach miękkich. Skały twarde natomiast, opierające się niszczeniu, tworzą progi, bystrza i wodospady. Rzeka, podczas procesu tzw. erozji wstecznej, niszczy progi (dzieje się tak, ponieważ woda, spadając z dużą energią w dół, podcina próg u podstawy, w konsekwencji skała powyżej ulega skruszeniu, co powoduje, że próg się cofa). Proces erozji wstecznej odbywa się również wokół źródeł. Jeśli zachodzi na dziale wodnym, może doprowadzić do tzw. kaptażu rzecznego (przejęcia innej rzeki). Niesiony przez rzekę w górnym biegu materiał skalny jest po drodze rozkruszany i zaokrąglany, co prowadzi do powstawania otoczaków.
- bieg środkowy - spadek rzeki jest tu mniejszy niż w odcinku górnym. Przeważa działalność transportowa nad erozja wgłębną. Ma tu miejsce erozja i akumulacja boczna, które prowadzą do poszerzania koryta. Proces ten polega na tym, że wklęsły brzeg zostaje podcinany i przesuwany przez prąd, a na część wypukłą brzegu zostają nanoszone osady, ponieważ w tym miejscu rzeka wytraca prędkość. Koryto rzeki w tym odcinku wygina się raz w jedną, a raz w druga stronę. W ten sposób powstają zakola (meandry). Czasami dochodzi do odcięcia zakola, z którego wówczas tworzy się starorzecze. W odcinku tym może dojść również do powstania teras. Dzieje się tak wówczas, gdy baza erozyjna rzeki ulegnie zmianie. Wówczas rzeka ponownie wcina się w dno, a resztki dawnego koryta zostają na zboczu, tworząc terasę. Osady akumulowane przez rzekę podczas jej wylewów tworzą na terasach żyzne gleby aluwialne - mady.
- bieg dolny - posiada bardzo niewielki spadek, przez co woda płynie ona bardzo powoli. W tym odcinku dominuje proces akumulacji.
Rzeka kończy swój bieg w morzu lub oceanie. W miejscach tych tworzą się różne rodzaje ujść, których kształt zależy od rzeźby dna zbiornika, do którego uchodzi, oraz od ruchów wody morskiej. Wyróżnia się następujące rodzaje ujść rzecznych:
- deltowe - powstaje, kiedy zbiornik, do którego rzeka uchodzi jest płytki i nie występują w nim silne prądy, ani pływy morskie. Następuje wówczas osadzanie materiału rzeczny przy brzegu i nadbudowywania w tym miejscu dna zbiornika. Rzeka rozdziela się tu na ramiona, a z nanoszonych osadów buduje stożek napływowy - tzw. deltę.
- lejkowate (eustarium) - tworzy się w miejscach, w których rzeka uchodzi do głębokiego zbiornika, charakteryzującego się dużymi pływami morskimi. Fala przypływu wdziera się wówczas w koryto rzeki, które w konsekwencji niszczy i rozszerza, nadając mu kształt leja.
