1.Powstanie Pojezierza Pomorskiego.

W ramach Pojezierzy Polskich zostały wydzielone 3 główne krainy fizycznogeograficzne: Pojezierze Pomorskie oraz Pojezierze Mazurskie, które oddzielone są od siebie pradoliną Toruńsko- Eberswaldzką, trzecią krainę stanowi Pojezierze Mazurskie. Wszystkie krainy usytuowane są w zasięgu najmłodszego zlodowacenia nazywanego zlodowaceniem Bałtyku. Rzeźbę terenu ukształtował lądolód skandynawski, i do niej ukształtowała się sieć rzeczna.

Bruzda środkowopolska (przebiegająca wzdłuż linii Kołobrzeg-Bydgoszcz-Włocławek-Opoczno) uległa wypiętrzeniu i została nazwana wałem środkowopolskim, lub inaczej wałem kujawsko-pomorskim, który łączy się we środkowym wschodzie z Górami Świętokrzyskimi pochodzącymi z orogenezy hercyńskiej wypiętrzone w okresie trzeciorzędu. Po dwóch stronach wału ukształtowane zostały niecki brzeżne. Na południowo- zachodniej stronie skrzydła niecki Szczecińsko-Mogileńsko-Łódzko-Miechowskiej utworzona na przedpolu Sudetów jest monoklina przedsudecka. W podłożu znajdują się liczne słupy i wysady solne, które nie zdołały przebić młodszych utworów.

2.Pokrywa glebowa.

Gleba to jeden z elementów środowiska naturalnego i zarazem jej wytwór. Gleby mają często układ strefowy i na poszczególnych kontynentach ten układ inaczej się rozkłada. W zależności od środowiska, w jakim powstają gleby i w dużej mierze od klimatu , procesy glebotwórcze przebiegają w różny sposób, co prowadzi do powstania różnych typów gleb. Na Pojezierzu Suwalskim dominującym typem gleb są gleby brunatne oraz płowe, które zostały wytworzone na pokrywach lessowych lub lessach. Gleby bielicowe oraz rdzawe zostały wytworzone z piasków luźnych, słabo gliniastych i gliniastych, a także z glin średnich i lekkich oraz piasków na glinie. Ważną rolę odgrywają także występujące tu rożne typy gleb bagiennych znajdujących się na fragmentach przybrzeżnych Morza Bałtyckiego.

3.Sieć rzeczna

Sieć rzeczna i jeziorna jest stosunkowo dobrze rozwinięta. Znajdujące się przy samym brzegu jeziora powstały z kumulacji morza. Położone niżej są efektem ostatniego a zarazem najmłodszego zlodowacenia bałtyckiego. Wynikiem którego jest również występująca tu rzeźba i ogólny krajobraz. Występujące tu liczne jeziora tworzą typowy krajobraz pojezierza. Ich największa liczba znajduje się na Pojezierzu Pomorskim.

4. Warunki klimatyczne

Klimat pojezierzy jest znacznie chłodniejszy oraz bardziej wilgotny niż w pozostałej części kraju. Jest to spowodowane znacznie większą wysokością bezwzględną obszaru, a także odmiennymi masami powietrza. Zima jest długa, ale niezbyt surowa, natomiast lato krótkie. Średnie roczne wartości opadów kształtują się w granicach 550 do 700 mm.

5. Szata roślinna

Naturalną szatą roślinną na terenie pojezierzy są lasy bukowe i bory mieszane, a na sandrach bory sosnowe. W południowej części Pojezierza Pomorskiego występują także torfowiska i wrzosowiska. Na glebach brunatnych wytworzonych na glinie zwałowej występuje las bukowy z jaworem i dębem bezszypułkowym. Wg danych za rok 1990 lesistość na pojezierzu wyniosła średnio od 27-36 %. 

6. Rolnictwo

Okres wegetacyjny roślin trwa około 220 do 200 dni w roku. Główną roślina uprawną jest żyto, którego zasiew wynosi średnio 30-40 % wszystkich zasiewów, pszenica (ozima oraz jara)zajmuje średnio 10% ogólnych zasiewów, na owies przypada średnio około 10-20% zasiewów, natomiast uprawa jęczmienia (ozimego i jarego) stanowi 10-20 % wszystkich zasiewów. Wśród roślin okopowych dominującą rolę zajmują ziemniaki, które stanowią średnio około 10-20% upraw, buraki cukrowe stanowią średnio około 5% upraw, natomiast rośliny oleiste, czyli rzepik i rzepak zajmują ok. 5-10% upraw.

7. Skały

Krajobraz sandrowy na pojezierzach jest wykształcony na przedpolu moreny czołowej. Swoim wyglądem przypomina przeważnie faliste i płaskie powierzchnie, a w ich obrębie występują jeziora, które powstały na skutek wytopienia się brył lodu występujących w żwirach i piaskach sandrowych. Porośnięte są one w większości przez bór sosnowy. Pojezierza rozcięte są przez szerokie równoleżnikowo przebiegające pradoliny. Ich profil poprzeczny jest asymetryczny. Stoki północne są przeważnie strome, natomiast południowe łagodne. Dna dolin osiągają czasem do kilkunastu kilometrów. Na tych obszarach rozwinęły się wydmy śródlądowe (występują one między innymi w Międzyrzeczu warciańsko- noteckim pomiędzy Bydgoszczą a Toruniem). Taki krajobraz nazywamy jest dolinnym wydmowym.