Wypracowania

Krótka charakterystyka wybranych regionów Polski

61% 38 głosów

TATRY

Polskie TATRY możemy podzielić na:

TATRY WSCHODNIE
TATRY ZACHODNIE

Kilka informacji dotyczących budowy geologicznej całych Tatr:

- W okresie Kredy początek orogenezy alpejskiej (faza laramijska)
- Z południa nastąpił napór fałd i nastąpiło ich obalenie powyżej trzonu

krystalicznego

- Procesy denudacyjne - powstają tak zwane penepleny, czyli prawierównie np.

Gubałówka

- Trwa także erozja, która jest udziałem wody, temperatury oraz wiatru.

TATRY ZACHODNIE:

- - Budują je głównie skały osadowe
  - Są niższe niż Tatry Wschodnie
  - Bardziej narażone na erozję i krasowienie

TATRY WSCHODNIE:

Budują je przede wszystkim mocne granity
Należą do najwyższych polskich gór
Odporniejsze na czynniki niszczące

Dla ukształtowania geomorfologii Tatr miały znaczenie:

- Górskie lodowce z plejstoceńskiego cyklu krajobrazotwórczego
- Krążenie wód podziemnych, które bezpośrednio oddziaływały na węglany
- Wody płynące i opadowe

Formy rzeźby erozyjnej i polodowcowej:

- - Bystrza
  - Wodospady: Siklawa - 67 metrów, Wodogrzmoty Mickiewicza ok. 10 metrów każdy, wszystkich jest około 40

Formy rzeźby krasowej:

- - - Leje krasowe
    - Wąwozy
    - Jaskinie np.: Wielka Śnieżna i Jaskinia Mroźna
    - Żłobki
    - Wywierzyska

Rzeźba, a przede wszystkim wysokość n.p.m. ma zasadniczy wpływ na czynniki

klimatyczne, głównie temperaturę, która spada o 0,6°C co 100 metrów.

Piętrowość klimatyczna występująca w Tatrach:

Piętro zimne od - 4 do - 2°C
Piętro umiarkowanie zimne od - 2 do 0°C
Piętro bardzo chłodne od 0 do + 2°C
Piętro chłodne od + 2 do + 4°C
Piętro umiarkowanie chłodne od + 4 do + 6°C

W Tatrach notowana jest największa suma opadów, która wynosi średnio powyżej 1000

milimetrów rocznie.

Pojęcia:

- - - Inwersja termiczna: proces odwrócenia temperatury zachodzący w kotlinach i głębokich dolinach
    - Inwersja opadów - proces odwrócenia sumy opadów, polega on na tym, że suma rocznych opadów maleje wraz ze zwiększaniem się wysokości

PIĘTROWOŚĆ ROŚLINNA

- - - - Piętro POGÓRZA - lasy oraz pola uprawne
      - Piętro REGLA DOLNEGO - lasy mieszane z przewagą: jodły, buka oraz świerka
      - Piętro REGLA GÓRNEGO - las świerkowy (do 1550 m n.p.m.)
      - Piętro KOSÓWKI - kosodrzewina, sosna karłowata, świerk karłowaty oraz limba (od 1550-1800 m n.p.m.)
      - Piętro HAL - murawy wysokogórskie (od 1800-2300 m n.p.m.)
      - Piętro TURNI - skąpa roślinność, ciągła pokrywa śniegowa (powyżej 2300 m n.p.m.)

Roślinność jest powiązana niekiedy z budującymi teren skałami:

Skały węglanowe
- Turzyca tatrzańska na wapieniach
- Mak alpejski na marglach
- Pierwiosnek łyszczak na dolomitach
- szarotka
Granity oraz gnejsy
- Złocień alpejski
- Wierzba nibyzielna
- Goryczka kropkowana
Piaskowce - lepsze warunki dla życia roślin od gnejsów, lecz gorsze niż w węglanach

FAUNA TATR:

Świstaki
Kozice
Rysie niedźwiedzie brunatne
Pluszcz - ptak

"TATRZAŃSKI PARK NARODOWY"- powstał w roku 1954 dla ochrony:

Wód
Form krasowych
Wysokogórskiej rzeźby polodowcowej
Specyficzny górski klimat

GÓRY ŚWIĘTOKRZYSKIE

Kilka pasm rozdzielonych kotlinami
Łysogóry - najwyższe z pasm
Łysica - najwyższy szczyt 612 m n.p.m.
Pozostałe pasma to między innymi:
- Jeleniowskie
- Orłowińskie
- Oblęgorskie
- Cisowskie
- Iwańskie
- Masłowskie

Cechy budowy geologicznej:

Prekambryjskie łupki budują najwyższe pasma
Wapienie w części zachodniej
Lessy
Kształtowane przez wszystkie ważniejsze orogenezy: kaledońską, hercyńską oraz alpejską
Między okresami górotwórczymi panowała silna denudacja
W pewnych okresach były zalane lub otoczone przez morze
Występuje na tym obszarze inwersja rzeźby
Wskutek występowania węglanów rozwinęły się zjawiska krasowe:
Żłobki krasowe
Lejki
Jaskinie (stalaktyty, stalagmity, stalagnaty etc.

Ukształtowanie powierzchni a klimat:

Łysogóry otrzymują rocznie około 800 milimetrów rocznie
Częste burze w okresie letnim
Piętrowość klimatyczna - słabo wykształcona

Piętra klimatyczne:

Lasy sosnowe na piaskach (piętro najniższe)
Lasy mieszane z bukiem, modrzewiem i dębem na lessach
Bór jodłowy w Łysogórach

W 1950 powstał "Świętokrzyski Park Narodowy" dla ochrony:

- Bór jodłowy
- Gołoborza
- Lasy bukowo-jodłowe
- Leśne polany

Lądolód, który dwukrotnie wdarł się w Góry Świętokrzyskie, podczas zlodowacenia krakowskiego oraz środkowopolskiego, pozostawił piaszczysto-żwirowe osady, na których wytworzyły się bielice oraz brunatnoziemy.

WYŻYNA SANDOMIERSKA

Brak wyraźnie zaznaczających się wzniesień
Pieprzowe Góry o charakterze wzniesień budują kwarcyty kambryjskie
Liczne i bardzo gęsto występujące lessowe wąwozy
Procesy suffozji związane z lessami, tworzą się młaki
Gleby lessowe podatne na erozję
Słabe zalesienie
Stosunkowo duży procent roślin sucholubnych, tak zwanych kserofitów

Surowce:

Nie eksploatowane r. miedzi
Pomocny w celach dydaktycznych krzemień pasiasty
Rudy cynku i ołowiu
Czerwony piaskowiec
Wapienie
Iły ceramiczne na przykład w małym miasteczku - Ćmielów

NIZINA MAZOWIECKA

Urozmaicona rzeźba
- Pradolina Warszawsko-Berlińska
- Stożki sandrowe
- Misy deflacyjne
- Wały morenowe
- Morenowe wysoczyzny na przykład: Ciechanowska i Płońska
- Stożki napływowe
- Doliny
Nizina ta uformowała się w mezozoiku
Dwukrotnie przykryta przez lodowiec skandynawski
Gleby:
- Mady w rzecznych dolinach
- Dominujące bielice
- Brunatnoziemy
- Czarne ziemie w rejonie Sochaczewa i Błonia
  - Zróżnicowanie klimatyczne:
    - Niewielki wpływ Morza Bałtyckiego
    - Wpływy kontynentalne w znacznej przewadze
    - Średnia temperatura lipca 18°C (dane dla Warszawy)
    - Niewielkie opady ze średnią roczną około 500 milimetrów
    - Czas trwania wegetacji od 200 do 220 dni
      - Puszcze:
    - Puszcza Biała
    - Puszcza Kurpiowska
    - Puszcza Kozienicka
    - Puszcza Kampinoska, gdzie w roku 1959 utworzono park narodowy dla ochrony:

Bagien
Brzozy czarnej
Śródlądowych wydm
Modrzewnica Północna
Narecznice - rodzaj paproci
Łosie
Bociany czarne
Żurawie
Rysie
Sokoły wędrowne
Sowy błotne

POJEZIERZE SUWALSKIE

RZEŹBA:

Dobrze widoczna i zachowana rzeźba młodoglacjalna
Stosunkowo strome oraz wysokie (przekraczają miejscami 100 metrów) wzniesienia moren czołowych:
- Położona na południe od Suwałk Krzemieniucha (289 m n.p.m.)
- Rowelska Góra (298 m n.p.m.)
  - Na wysoczyznach możemy spotkać takie pozostałości po zlodowaceniach jak:
    - Kemy
    - Drumliny
    - Ozy
  - Głazy narzutowe są pozostałością po transportowej działalności lodowców
  - Dawny kierunek spływu wód określają sandrowe równiny
  - Silnie kontynentalny i dość surowy klimat
    - Długi okres zimowy, powyżej dwóch miesięcy
    - Pokrywa śnieżna utrzymuje się przez około 100 dni
    - Najwięcej opadów w okresie letnim, średnia roczna około 600 milimetrów
    - Średnia temperatura lipca mniej niż + 17°C (najmniejsza na nizinach)
    - Duże nasłonecznienie (śr.>7,5h/na dzień)
    - Średnia temperatura miesiąca stycznia - 4,5°C
    - Duża roczna amplituda śr. miesięcznych (powyżej 23°C
    - Roczna średnia temp. niższa od średniej krajowej aż o 2° i wynosi + 6°C
    - Najkrótszy trwający zaledwie około 180-190 dni okres wegetacyjny w kraju
Pokrywa glebowa:
- Brunatnoziemy na glinach polodowcowych
- Bielice utworzone żwirach oraz piaskach fluwioglacjalnych
- Gleby bagienne na obszarach bezodpływowych
  - Nie wydobywane rudy żelaza mieszczą się głęboko w osadach prekambryjskich
  - Lecznicze borowiny w uzdrowisku - Gołdap
  - Duży stopień zalesienia sięgający 36%
  - Słabo rozwinięta fauna (zwierzęta zagrożone wyginięciem):
- Puchacze
- Jenoty
- Bobry
  - Puszcze (pokrywają około jednej trzeciej terytorium Pojezierza Suwalskiego, między innymi:
Puszcza Romnicka
Część Puszczy Augustowskiej
- Wśród drzew dominuje:
  - Sosna
  - Świerk (charakteryzuje się większą ekspansją oraz żywotnością
    - 2 parki narodowe:
      - Wigierski Park Narodowy
      - Biebrzański Park Narodowy
    - 2 parki krajobrazowe:
Suwalski Park Krajobrazowy
Mazurski Park Krajobrazowy
- - - około 60 gat. ssaków
    - około 300 gat. ptaków
    - około 40 gat. ryb
    - Stanowi region wliczany do tak zwanych "Zielonych Płuc Polski"

Krótka charakterystyka wybranych regionów Polski

Zobacz podobne