Skorupa ziemska i wszystkie jej powłoki zaczęła się formować 4,5 miliarda lat temu. Kształtowały się wtedy tarcze kontynentalne, tworzyły pierwsze skały. W tym okresie istniały jedynie pierwotne organizmy - bakterie beztlenowe, które w dużym stopniu przyczyniły się do kształtowania atmosfery.
Po tej pierwszej erze, archaiku, nastąpił proterozoik. Był to również okres, gdzie zachodziły liczne procesy wewnętrzne - trzęsienia ziemi, wulkanizm, plutonizm, które przyczyniły się do powstania wielu skał magmowych i metamorficznych. Następowały też wtedy na pewno ruchy górotwórcze, jednak niewiele obecnie wiemy na ten temat. W świecie organicznym zaczęły kształtować się pierwsze zwierzęta bezszkieletowe, np. pierścienice i meduzy oraz prymitywne rośliny - glony i sinice.
Około 570 milionów lat temu zaczęła się era paleozoiczna. W tym czasie zaszły poważne zmiany w ukształtowaniu powierzchni Ziemi, które są widoczne nawet obecnie. Mianowicie, miały wtedy miejsce dwie orogenezy, kaledońska i hercyńska, w trakcie których wypiętrzyły się najstarsze masywy górskie. Paleozoik można podzielić na sześć okresów, w każdym z nim coraz bardziej postępowała ewolucja fauny i flory. W kambrze świat organiczny jest nadal ubogi, pojawiają się dopiero pierwsze zwierzęta z prymitywnymi szkieletami zewnętrznymi. Pierwsze kręgowce wykształciły się dopiero w następnym okresie, ordowiku. Był to czas bardzo szybkiej ewolucji organizmów morskich, pierwsze organizmy lądowe powstały dopiero w sylurze. Ekspansję na środowiska lądowe rozpoczęły rośliny. W tym okresie były one jeszcze bardzo prymitywne i żyły tylko na obszarach podmokłych, ale szybko zaczęły się przystosowywać do nowego środowiska. Zwierzęta natomiast ciągle żyły w morzach, pojawiły się pierwsze ryby.
Czwartym okresem ery paleozoicznej był dewon - wykształciły się wtedy owady i kolejne kręgowce - płazy. Bujny rozwój roślinności przypadł na karbon - wiele obszarów (w tym terytorium dzisiejszej Polski) zostało opanowane przez olbrzymich rozmiarów paprocie, widłaki i skrzypy. Ich śladem są bogate pokłady węgla kamiennego. Świat zwierzęcy zdominowały płazy.
Erę paleozoiczną zamyka perm, w którym nastąpiły znaczne zmiany klimatu, z wilgotnego na suchy i pustynny. Tak wspaniale rozwijające się w poprzednim okresie rośliny, ustąpiły miejsca nagonasiennym.
Następnym etapem w dziejach Ziemi jest era mezozoiczna. Był to okres spokoju tektonicznego, w którym dominowały procesy zewnętrzne. Dopiero pod koniec zaczęły się pierwsze ruchy orogenezy alpejskiej. W triasie pojawiły się w wodach morskich pierwsze ssaki. W kolejnym okresie świat opanowały olbrzymie gady - dinozaury, nie trwało to jednak długo, gdyż wyginęły one już w kredzie. Wtedy pojawiły się również rośliny kwiatowe.
Mezozoik zakończył się 65 milionów lat temu i od tamtej pory, do dziś trwa era kenozoiczna. Dzieli się ona na trzeciorzęd i czwartorzęd. W trzeciorzędzie nastąpiły poważne zmiany w wyglądzie ziemi. Miały wtedy miejsce ruchy górotwórcze orogenezy alpejskiej, które przyczyniły się do powstania najmłodszych gór na świecie - między innymi Alp i Himalajów. Doszło wtedy również do odmłodzenia starszych górotworów. W trzeciorzędzie znacznie posunęła się do przodu ewolucja najwyższych kręgowców - ptaków i ssaków, zaczęły pojawiać się już pierwsze naczelne i człowiekowate. W pierwszej części czwartorzędu - plejstocenie miała miejsce epoka lodowcowa, która pozostawiła swoje ślady w morfologii wielu obszarów Ameryki Północnej i Europy. Po nim nastąpił holocen, w którym zarówno ukształtowanie powierzchni Ziemi, jak i świat roślinny i zwierzęcy stały się podobne do współczesnego.
