Budowa
Ogólny wzór alkoholi to:
ROH
R to grupa alkilowa
Substancje te składają się z grupy hydroksylowej (wodorotlenowej) - OH, która wpływa na właściwości tych substancji.
Należy odróżnić alkohole od fenoli, które również posiadają grupę - OH, ale zawierają część aromatyczną, co wpływa na bardzo odmienne właściwości od alkoholi.
Alkohole są pochodnymi alkanów, alkenów, alkinów oraz węglowodorów aromatycznych, w których grupamy
-OH podstawiły atomy wodoru. Związki te mogą zawierać jedna grupę hydroksylową i wtedy nosza nazwe jednowodorotlenowych lub dwie - alkohole diwodorotlenowe (diole).
Nazewnictwo
Nazwy alkoholi pochodzą od nazw odpowiednich węglowodorów, do których dodaje się końcówkę -ol.
W przypadku występowania kilku grup hydroksylowych stosuje się przedrostki: di, tri, tetra itd.
Izomeria
- Najprostsze alkohole - metanol oraz etanol - nie posiadają izomerów (ze względu na równocenność wszystkich atomów wodoru)
- Propan ma dwa izomery: 1-propanol (grupa -OH zastępuje atom wodoru w grupie -CH3) i 2-propanol (-OH zastępuje atomu wodoru w grupie -CH2-), oba izomery stanowią przykład izomerii podstawnika
Podział alkoholi w zależności od rzędowości atomu węgla związanego z grupą hydroksylową:
- Pierwszorzędowe
- Drugorzędowe
- Trzeciorzędowe
Właściwości chemiczne:
- Alkohole pierwszorzędowe utleniają się do aldehydów (RCHO) lub kwasów karboksylowych (RCOOH)
- Alkohole drugorzędowe ulęgają utlenieniu do ketonów (R2CO)
- Ulegają estryfikacji (tworzenia estrów (RCH2OCOR))
Zastosowanie(Tabela 1)
Metanol, CH3OH
|
Etanol, C2H5OH
|
| do wytwarzania artykułów przemysłowych w przemyśle kosmetycznym do produkcji aromatów do ciast w przemyśle farmaceutycznym |