Należą do grupy  węglowodorów nienasyconych i  posiadają co najmniej jedno lub więcej wiązań podwójnych.

Budowa

etylen

Alkeny tworzą szereg  homologiczny, tzn. związki tego szeregu odróżniają się od siebie ilością grup CH2.

Przykład: eten  i  propen

CH2 = CH2  CH2 = CH - CH3

Szereg homologiczny alkenów został przedstawiony w Tabeli 2.

Nazwa alkenu

Wzór sumaryczny

Wzór półstrukturalny

Eten

C2H4

CH2=CH2

propen

C3H6

CH2=CH-CH3

Buten

C4H8

CH2=CH-CH2- CH3

Penten

C5H10

CH2=CH-(CH2)2- CH3

Tabela 2. Szereg homologiczny alkenów

Nazewnictwo

Nazwy alkenów tworzy się zmieniając przedrostek -an odpowiedniego węglowodoru nasyconego (alkanu) na -en, np. eten (zwany też etylenem) od etanu.

Alkeny, pomimo takiego samego wzoru sumarycznego mogą różnić się budową (zjawisko to nazywa się izomerią cis i trans).

cis, kiedy podstawniki ulokowane są po jednej stronie wiązania podwójnego

trans, kiedy podstawniki ulokowane są przeciwnej stronie wiązania podwójnego

Ponadto alkeny mogą posiadać dwa lub więcej wiązań podwójnych:

but - 1,3- dien

Właściwości fizyczne:

  •   bezbarwny oraz bezwonny gaz
  •   jest stosunkowo lekki - lżejszy niż powietrze
  •   nie rozpuszcza się w wodzie
  •   przyspiesza wegetację warzyw oraz owoców

Właściwości chemiczne

  •   Addycja z wodorem, chlorem, chlorowodorem, wodą:

Ogólnie można zapisać:

CnH2n + X2 = CnH2nX2

CnH2n + H2 = CnH2n+2

CnH2n + H2O = CnH2n+1 OH

Dla przykładu podajmy reakcję z wodorem oraz chlorem:

  •   Wodorem

CH2=CH2 + H2 = CH3-CH3

etan

  •   Chlorem

CH2=CH2 + Cl2 = Cl-CH-CH-Cl

A z wodą proces zachodzi według równania:

CH2=CH2 + H2O = CH3-CH2-OH

Etanol

  •   Przyłączanie fluorowca odbywa się zgodnie z regułą Markownikowa (gdy do wiązania podwójnego
  •   lub przyłącza się związek typu HX ( gdzie X to Cl, Br, I, F, OH) to atom wodoru przyłącza się do atomu węgla, który zawiera więcej atomów wodoru)

CnH2n + HX = CnH2n + X

  •   Spalanie do CO2, CO i C
  • C2H4 + 3O2 = 2CO2 + 2H2O 
  • C2H4 + 2O2 = 2CO + 2H2O
  • C2H4 + O2 = 2C + 2H2O
  •   Reakcja z  KMnO4 i Br2 aq (odbarwianie)
  •   Polimeryzacja

n CH2=CH2 = ( -CH2-CH2-) n

n CH3=CH-CH3  = (-CH-CH-CH3-)n

Otrzymywanie

  •   w przemyśle otrzymuje się go przez kraking (powstanie związków o krótszych łańcuchach) benzyny lekkiej
  •   laboratoryjne – w wyniku dehydratacji (eliminacja wody) alkoholu etylowego:

CH3-CH2-OH = CH2=CH2 +H2O

  •   laboratoryjnie – poprzez redukcję 1,2- dichloroetanu cynkiem, czyli  eliminację chloru

Cl-CH2-CH2-Cl + Zn = CH2=CH2 + ZnCl

  •   laboratoryjnie – w wyniku działania na bromoetan zasadą (eliminacja bromu)

CH3-CH2-Br + NaOH = CH2=CH2 + NaBr + H2