Amidy są pochodnymi kwasów karboksylowych lub sulfonowych, w których grupa hydroksylowa została zastąpiona przez grupę aminową –NH2 lub przez podstawione grupy aminowe, czyli –NHR′ lub –NR′R″.
Amidy kwasów karboksylowych, nazywane także karboksyamidami można przedstawić za pomocą wzoru:
Jest to amid pierwszorzędowy (I-rzędowy) kwasu karboksylowego. Spotykane są także amidy, w których jeden, albo dwa atomy wodoru grupy –NH2 zostały zastąpione przez grupy arylowe lub alkilowe. Są to amidy II i III-rzędowe.
Amidy są przeważnie związkami krystalicznymi chemicznie trwałymi i obojętnymi. W przeciwieństwie do amin nie tworzą one soli z kwasami, ale ulegają hydrolizie. Związki te posiadają wysokie temperatury wrzenia. Amidy, które posiadają niskie masy cząsteczkowe dobrze rozpuszczają się w wodzie w przeciwieństwie do amidów posiadających wyższe masy.
Amidy otrzymywane są w reakcji estrów, halogenków acylowych lub bezwodników kwasowych z aminami lub amoniakiem, a także na skutek ogrzewania soli amonowych kwasów karboksylowych. Przykładowe reakcje otrzymywania przedstawiono poniżej:
otrzymywanie amidów z halogenków acylowych
otrzymywanie amidów w wyniku reakcji amoniaku z kwasem karboksylowym
otrzymywanie amidów na skutek ogrzewania soli amonowych (lub amoniowych)
reakcja otrzymywania amidów z bezwodników kwasowych
Przykładami amidów są: mocznik, acetamid, acetanilid, formamid i benzamid.
Amidy znalazły zastosowanie między innymi w lecznictwie, do produkcji włókien chemicznych, do impregnacji tkanin nieprzemakalnych (amidy kwasu stearynowego).
