Aldehydy są związkami zawierającymi grupę aldehydową (-CHO), która ma bardzo duży wpływ na właściwości tych związków. Podstawnikiem w grupie aldehydowej może być zarówno grupa alkilowa jak i arylowa. Z tego względu wyróżniamy aldehydy alifatyczne i aromatyczne.

Aldehydy są cieczami albo ciałami stałymi, wyjątek stanowi najprostszy aldehyd - aldehyd mrówkowy, formaldehyd, który jest gazem. Aldehydy powstają na skutek utlenienia alkoholi pierwszorzędowych. Obecność wiązania podwójnego w grupie karbonylowej powoduje, że aldehydy wykazują dosyć dużą aktywność chemiczną. Aldehydy ulegają reakcjom utleniania. Mają one silne właściwości redukcyjne. Na ogół aldehydy są bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie. Znajdują szerokie zastosowanie w syntezach organicznych, ponieważ ulegają one reakcjom między innymi z amoniakiem, cyjanowodorem. Te związki organiczne ulegają polimeryzacji. Aldehydy aromatyczne (takie jak na przykład aldehyd benzoesowy, anyżowy), które posiadają bardzo przyjemne zapachy oraz nienasycone aldehydy terpenowe (np. cytronelal) są spotykane w świecie roślin.

Nazwy aldehydów tworzy się poprzez dodanie do nazwy łańcucha głównego końcówki -al., albo z nazwy odpowiedniego kwasu, przez zamianę słowa kwas przez słowo aldehyd. Niektóre aldehydy posiadają nazwy zwyczajowe.

Przykłady niektórych aldehydów podano poniżej:

wzór

nazwa zwyczajowa

nazwa systematyczna

H-CHO

aldehyd mrówkowy

metanal

CH3-CHO

aldehyd octowy

etanal

CH3-CH2-CH2-CHO

aldehyd masłowy

butanal

Najprostszym aldehydem jest metanal, który zwany jest również formaldehydem lub aldehydem mrówkowym. Jest to bezbarwny gaz, posiadający ostrzy drażniący zapach. Metanal bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Roztwór metanalu w wodzie o stężeniu 30-40% zwany jest formaliną, którą stosuje się do konserwacji materiałów biologicznych. Formaldehyd jest związkiem trującym. Jest on bardzo reaktywny i powoduje on denaturację białek. Ulega on kondensacji i łatwo polimeryzuje. Jest on używany do produkcji żywic syntetycznych, barwników, włókien chemicznych.

Aldehydy znalazły zastosowanie w syntezach organicznych (otrzymywanie tworzyw sztucznych i barwników), w przemyśle spożywczym i kosmetycznym (jako aromaty spożywcze i składniki kompozycji zapachowych). Są stosowane także w garbarstwie (aldehyd glutarowy). Wodny roztwór aldehydu mrówkowego, zwany formaliną jest używany do konserwacji preparatów biologicznych.

Ketony są związkami organicznymi, zawierającymi grupę ketonową, która jest połączona z dwoma takimi samymi lub różnymi grupami organicznymi (alifatycznymi lub aromatycznymi). Najprostszym przedstawicielem ketonów alifatycznych jest aceton (propanon, keton dimetylowy). Niższe ketony to ciecze o charakterystycznym zapachu. Właściwości chemiczne ketonów są zbliżone do właściwości aldehydów. Ketony są jednak mniej aktywne chemicznie niż aldehydy, nie ulegają polimeryzacji i trudno ulegają utlenieniu.

Nazwy ketonów tworzy się przez dodanie końcówki -on do nazwy odpowiedniego węglowodoru.

Ketony są otrzymywane w wyniku utleniania alkoholi drugorzędowych. W obecności silnych utleniaczy ketony ulegają utlenieniu i tworzą dwa kwasy. Ketony nie utleniają się tak łatwo jak aldehydy, a utlenienie biegnie w łańcuchu węglowym. Natomiast redukcja ketonów (i aldehydów), czyli katalityczne uwodornienie powoduje powstanie odpowiednich alkoholi i jest to proces odwrotny do reakcji otrzymywania ketonów (i aldehydów).

Ketony są to związki mało toksyczne, które znalazły zastosowanie jako rozpuszczalniki, składniki przypraw i kompozycji zapachowych. Stanowią również półprodukty w różnych syntezach organicznych.