Alkiny są węglowodorami nienasyconymi, które mają nie mniej niż jedno wiązanie potrójne

w cząsteczce.

Budowa acetylenu (etynu)
  • Hybrydyzacja sp
  • Wiązania typu π i σ
  • Wszystkie atomy leżą w jednej linii

Wzór ogólny

CnH2n-2

Alkiny są tworzą szereg homologiczny, w którym kolejne związki różnią się od siebie o jedną lub więcej grup CH2.

Przykład: etyn i propyn

Właściwości fizyczne acetylenu
  • bezbarwny gaz lżejszy od powietrza
  • czysty jest bezwonny
  • nie rozpuszcza się w wodzie
  • ma własności wybuchowe
  • dobrze rozpuszcza się w acetonie
Właściwości chemiczne acetylenu
  • palny na powietrzu spala się do sadzy, a w czystym tlenie do CO2

2C2H2 + O2 = 4C + 2H2O

2C2H2 + 5O2 = 4CO2 + 2H2O

  • reaktywny - powoduje odbarwienie KMnO4 oraz Br2 aq
  • ulega reakcji przyłączania z fluorowcami, H2, HX ( X-Cl, F, Br, I) zgodnie z regułą Markownikowa
  • (w reakcjach addycji związków typu HX (X to Cl, Br, I, F, OH) do wiązania wielokrotnego atom wodoru przyłącza się do tego atomu węgla, który zawiera więcej atomów wodoru)

  • ulega polimeryzacji
Otrzymywanie
  • w reakcji karbidu z wodą w środowisku alkoholowym

CaC2 + 2H2O = H - C ≡ C - H + Ca(OH)2

  • z metanu

2CH4 = H - C ≡ C - H + 3H2