Ryby należą do jednych z najstarszych kręgowców. Zamieszkują one oceany od milionów lat. Przez ten długi okres w wyniku ewolucji przystosowały się one doskonale do środowiska wodnego w którym żyją. Woda jest dla ryb czymś więcej niż tylko środowiskiem życia. Dostarcza im ona tlenu potrzebnego do życia, pokarmu oraz dzięki słom wyporu redukuje ciężar tak że rybi szkielet nie musi przenosić dużych obciążeń nawet największych ryb.

Woda utrzymuje również odpowiednia temperaturę ciała ryby, pozwalając jej mięśniom na wydajną pracę. Woda posiada znacznie większą gęstość niż powietrze, dlatego też stawia ona duży opór podczas ruchu. Aby zmniejszyć opór i tym samym zwiększyć prędkość poruszania ryby wykształciły opływowy kształt ciała. Dodatkowo warstwa śluzu na skórze bądź łuskach zmniejsza opór. Niektóre gatunki ryb poruszają się pod woda z wielkimi prędkościami.

Ryba wyginając swoje ciało wprawia je w ruch falowy, siła ta popycha ją do przodu. W ten sposób pływają ryby o długim ciele np. węgorze. Jednak większość gatunków ryb wykształciło pewne udoskonalenie dzięki któremu zużywają one mniej energii na poruszanie się. Udoskonaleniem tym jest płetwa ogonowa. Ma ona za zadanie wzmocnić napędowe możliwości ogona. To właśnie ogon przejmuje rolę napędu ryby.

Źródłem napędu są rybie mięśnie. Dzięki nim ryba może poruszać każdą częścią ciała. Ryby posiadają dwa rodzaje mięśni, białe i czerwone. Białe tworzą główne płaty mięśniowe otaczające kręgosłup. Nie potrzebują one dostawy świeżej krwi z tlenem ponieważ do produkcji energii zużywają one węglowodan glikogen, dzieję się to bez obecności tlenu. Dzięki temu procesowi ryba potrafi wytworzyć stosunkowo ogromne ilości energii. Jej nadmiar powoduje rozkład glikogenu i powstawanie kwasu mlekowego. Kwas ten musi być usunięty z organizmu na drodze utleniania. Dlatego mięśnie białe używane są przez rybę tylko w przypadku pościgu za ofiarą lub ucieczki przed większym drapieżnikiem. Gdy ryba porusza się spokojnie i miarowo wykorzystywane są mięśnie czerwone, ułożone w znacznie cieńszych warstwach. Nazwę swoja zawdzięczają one krwi, która dostarcza mięśniom potrzebnych składników, takich jak cukry, tłuszcze i tlen. W wyniku ich spalania w mięśniach powstaje energia. Jest ona znacznie mniejsza niż ta powstająca w mięśniach białych jednak jest ona stała i miesień nigdy nie męczy się.

Poza płetwa ogonową większość gatunków ryb wykształciło cały zestaw płetw. Wyróżniamy parę płetw piersiowych, parę płetw brzusznych, pojedynczą płetwę odbytową oraz pojedynczą bądź podwójną płetwę grzbietową. U niektórych gatunków różnie wykształciły się poszczególne rodzaje płetw i różne spełniają one rolę. U wielu ryb żyjących w wodach stojących (np. karp, płoć) płetwy piersiowe stanowią napęd. Dzięki nim mogą one poruszać się bardzo powoli nie zużywając tym samym wiele energii. U ryb żyjących w bystrych potokach (pstrąg potokowy, lipień)płetwy poza ogonową stanowią swego rodzaju stateczniki, pomagają one rybie w gwałtownych zmianach kierunku. U niektórych ryb płetwy przekształciły się w bardzo dziwaczny sposób. Płetwy piersiowe płaszczki bardziej przypominają skrzydła ptaka niż rybie płetwy. Również sposób poruszania się płaszczek jest podobny do latania, jednak w innym środowisku niż powietrze. Płetwa ogonowa płaszczek straciła całkowicie swoją funkcję napędową, jest cienka i długa.

U rekinów płetwy piersiowe kształtem przypominają bardzo skrzydła samolotu. Rekiny wykorzystują je do sterowania .Na takiej samej zasadzie działają stery głębokości nowoczesnych łodzi podwodnych. Rekin posiada większa gęstość niż otaczająca go woda, więc opada na dno. Płynąc za pomocą swoich płetw piersiowych steruje głębokością. Profil jego płetw jest podobny do skrzydeł samolotu, zasada działania jest również podobna.

Profil podobny do skrzydeł maja również płetwy ogonowe ryb potrafiących pływać z wielkimi prędkościami. Kiedy miecznik porusz ogonem wytwarza zarówno siłę pchającą, ale również ciągnącą go do przody. Połączenie tych dwóch sił skierowanych w jednym kierunku daje tej rybie niesamowite możliwości. Może ona pływać z prędkością ok. 100 km/h na krótkich dystansach. Do osiągania tak wielkich prędkości mieczniki zostały wyposażone w wyniku ewolucji w kształt ciała przypominający kadłub odrzutowca. Jego pysk zakończony jest długim cienkim dziobem, tnącym wodę jak miecz. Doskonale opływowe ciał nie stawia wodzie prawie żadnego oporu. Ryba rozpędza się z łatwością kilkoma silnymi uderzeniami ogona. Woda obmywając skrzela miecznika dostarcza jego mięśniom tlenu. System ten jest niezwykle wydajny, skuteczniejszy znacznie niż sposoby oddychania lądowych organizmów. Mieczniki swoje umiejętności wykorzystują do pościgu za ofiarą oraz do ucieczki przed większymi drapieżnikami. Do najszybszych pływaków w świecie zwierząt należą obok mieczników, żaglice oraz tuńczyki. Nie wszystkie ryby potrafią rozwijać tak duże prędkości, jednak wszystkie charakteryzuje duża efektywność, oraz wytrzymałość.

Na koniec kilka ciekawostek dotyczących sposobu poruszania się niektórych ryb:

  • Niektóre ryby z rodziny płastugowatych stosują napęd odrzutowy. Nabierają one wody przez pysk i silnym strumieniem wypuszczają ją przez pokrywy skrzelowe. Powstały w ten sposób odrzut pcha rybę do przodu.
  • Koniki morskie jako napęd stosują swoja płetwę grzbietową.
  • Większość z gatunków ryb posiada tzw. pęcherze pławne dzięki którym mogą one regulować swoją wyporność.