Niewydolność serca

Sercem nazywamy organ mięśniowy, który pełni zasadniczą rolę w organizmie. Pompując krew do naczyń krwionośnych dostarcza wraz z nią tlen oraz substancje odżywcze do każdej komórki w układzie. Do osłabienia, czy niewydolności serca prowadzi wiele czynników, najczęściej jednak jest to miażdżyca tętnic wieńcowych. Zmiany miażdżycowe z kolei prowadzą do niebezpiecznego dla organizmu nadciśnienia tętniczego.

Miażdżyca tętnic wieńcowych to postępujące schorzenie, które obserwujemy w naczyniach wieńcowych doprowadzających krew do mięśnia sercowego. Polega ona na odkładaniu na wewnętrznych ścianach tętnic złogów tłuszczowych, zmniejszając przy tym światło tętnic. Jest to choroba niebezpieczna z tego względu, iż rozwija się ona przez dłuższy czas bezobjawowo. Dopiero gdy ponad 70% światła naczynia jest zwężone, pojawiają się dolegliwości związane z chorobą niedokrwienną serca.

Miażdżyca tętnic zwężając naczynia doprowadzające odżywczą krew do serca prowadzi do powtarzających się procesów niedokrwienia mięśnia sercowego. Za każdym razem wystąpienia procesu niedokrwienia uszkadzane jest serce, zmniejszając procent powierzchni zdrowego mięśnia. Te drobne uszkodzenia mogą w konsekwencji prowadzić po dłuższym czasie do rozwoju niewydolności serca. Najprościej mówiąc niewydolność serca to stan, w którym niemożliwe jest zaopatrzenie w odpowiednim czasie wszystkich komórek organizmu w dostateczną ilość krwi przez serce. Zatem komórki organizmu nie są zaopatrywane w taką ilość krwi oraz tlenu, jaką potrzebują. Miażdżycę tętnic nazywa się często "zastoinową" niewydolnością serca, gdyż niedokrwienie nerek prowadzi do zatrzymania wody w ustroju, a co za tym idzie do obrzęków kończyn, oraz gromadzenia wody w płucach, czego przyczyną są duszności.

Stosowane są różne badania w celu rozpoznania choroby:

• Radiologiczne badanie klatki piersiowej
• Elektrokardiografia (EKG), dzięki której można zmierzyć aktywność elektryczną serca, czy sprawdzić jego rytm w czasie spoczynku
• Testy wysiłkowe, czyli monitorowanie pracy serca podczas wysiłku. Pacjent badany jest na bieżni ruchomej lub na specjalnie przystosowanym rowerku treningowym, przy czym jest on podłączony do aparatu EKG. W czasie badania ocenia się zmiany w zapisie EKG spowodowane wysiłkiem fizycznym.
• Echokardiogram- przy pomocy sondy ultrasonograficznej, którą przykłada się do ściany klatki piersiowej bada się pracę serca, oraz mierzy się napływ i wypływ krwi z serca.
• Cewnikowanie serca- wprowadzenie cewnika- giętkiej rurki do tętnicy udowej, następnie prowadzenie cewnika do naczyń wieńcowych serca poprzez aortę. Dzięki podaniu przez cewnik kontrastu możliwy jest podgląd naczyń wieńcowych oraz ich sfotografowanie. Po wprowadzeniu cewnika do jam serca można ocenić ciśnienie krwi w lewej komorze oraz w przedsionkach.

Objawy choroby:

W zależności od tego, w jakim stanie jest serce, czy jest ono bardziej lub mniej uszkodzone i w jakim stopniu została utracona zdolność do przepompowywania krwi, różne jest nasilenie objawów jego niewydolności. Należy zauważyć, że objawy niewydolności serca mogą nastąpić dopiero po wielu latach, gdyż choroba ta rozwija się stosunkowo powoli.

Utrata zdolności przepompowywania krwi jest kompensowana za pomocą:

• Powiększania mięśnia sercowego- dzięki temu możliwy jest większy napływ krwi do serca
• Szybszej pracy serca, dzięki czemu możliwe jest przepompowanie większej ilości krwi
• Pogrubienia włókien mięśniowych, co w następstwie umożliwia mocniejsze Skórcze serca

W momencie, gdy zdolności adaptacyjne serca nie pozwalają już na prawidłową jego prace, zaczynają występować objawy związane z chorobą niewydolności takie, jak:

* Duszność, która jest jednym z pierwszych i zwykle stałych objawów niewydolności serca. Charakterystycznym dla tego objawu jest fakt, iż nasila się on bardzo często w momencie, gdy zmienia się pozycję ze stojącej na leżącą, czyli następuje po położeniu się. Wiąże się to z tym, iż krew, która zalegała dotychczas w kończynach dolnych wraca z powrotem do serca, które tymczasem jest osłabione i ciężko jest mu się uporać z tą dodatkową, sporą porcją krwi. Konsekwencją tego jest zaleganie krwi w naczyniach krwionośnych płuc, co z kolei powoduje duszności. Zjawisko to charakterystyczne przy niewydolności serca zwane jest też "orthopnoe". Z chorobą niewydolności serca wiąże się także inny objaw, jest to napadowa duszność nocna. Polega on na tej samej zasadzie, co poprzednio omówiony przykład duszności, jednakże pojawia się w nocy, jest on na tyle intensywny, ze budzi pacjenta powodując często uczucie lęku.

* Zmęczenie- jest również stałym objawem choroby niewydolności serca. Jego powodem jest osłabione serce, które nie jest w stanie przepompować wystarczająco szybko i dostatecznie dużo krwi, która poprzez naczynia krwionośne dostarcza mięśniom tak potrzebnego im przecież tlenu.

* Obrzęki kończyn dolnych, obserwowane najczęściej wokół kostek, lub nawet całych nóg. Powodem tych obrzęków jest osłabiona prawa komora serca dla której trudnym jest przepompowanie krwi do płuc, dlatego też część płynu wypełniająca żyły przemieszcza się do niżej położonych tkanek, w tym wypadku kończyn dolnych i tam gromadząc się powoduje wspomniane obrzęki.

* Bóle wieńcowe związane z bólami stenokardialnymi, czyli bólami zamostkowymi, często również występując w klatce piersiowej promieniują także do szyi, czy barku. Ból ten często opisywany jest przez chorych jako dławienie, pieczenie, ściskanie lub gniecenie. Powodem bólu wieńcowego jest brak odpowiedniej ilości tlenu dostarczanej przez naczynia wieńcowe wraz z krwią. Dolegliwości najczęściej narastają podczas wysiłku, ustępując po odpoczynku. Są jednak przypadki, kiedy bóle pojawiają się nawet w stanie spoczynku i nie ustępują tak szybko, ma to miejsce w zaawansowanym stadium choroby niedokrwiennej serca.

* Brak apetytu jest również objawem niewydolności, a jego intensywność zależy bezpośrednio od stadium choroby. Powodem tego jest zastój krwi w naczyniach biegnących do takich narządów, jak żołądek, czy wątroba.

* Zaburzenia rytmu serca- czyli np. przyśpieszona akcja serca, następnie migotanie przedsionków, które spowodowane jest rozciągnięciem i powiększeniem serca.

* Zwiększenie masy ciała, czyli wyniszczenie organizmu w skutek skrajnej niewydolności krążenia, przyczyną tego jest ogólne zwiększenie ilości płynów, co ma niekorzystny wpływ na mięsień sercowy, który jest już w tym momencie niewydolny, obserwowany jest zatem mechanizm "błędnego koła".

Leczenie niewydolności serca:

• Leki obniżające poziom cholesterolu zwane także statynami
• Powszechnie znana nam Aspiryna, dzięki której możliwe jest zapobieganie tworzenia się płytki miażdżycowej w naczyniach wieńcowych
• Preparaty nitrogliceryny, tzw. Intraty, które zmniejszają opór przepływu w tętnicach wieńcowych, zmniejszają one także zapotrzebowanie serca na tlen
• Zbiegi pomostowania naczyń wieńcowych, czyli zakładanie tzw. by- passów, polega na wstawieniu pomostów żylnych lub tętniczych, dzięki którym krew omija zwężone miejsca naczyń wieńcowych
• Przezskórna plastyka naczyń wieńcowych (PACA), jest to zabieg polegający na rozszerzaniu zwężonych, częściowo blokujących przepływ krwi miejscach. Odbywa się to za pomocą specjalnego balonika wprowadzonego do naczynia wieńcowego, tam balonik zostaje z zewnątrz "napompowany". Aby utrzymać drożność tętnicy wprowadza się kilku milimetrowe urządzenie- stent.