We współczesnych krajach rozwiniętych aktywność ruchowa obywateli zmniejsza się coraz bardziej. Jest to bardzo niekorzystne zjawisko, gdyż gatunek ludzki od początku swego istnienia cechował się dużą sprawnością fizyczną. Ruch jest, więc naturalną czynnością potrzebną do tego, aby nasze ciało funkcjonowało dobrze. Dlatego powinniśmy zachować równowagę: nie przejadać się, ani nie odchudzać, a przede wszystkim regularne uprawianie ćwiczeń fizycznych. W ten sposób można poprawić funkcjonowanie nie tylko mięśni i stawów, ale także serca, płuc oraz mózgu.

Przemęczenie i kontuzje zdarzają się nie tylko w sporcie wyczynowym. Do częstych kontuzji należy zaliczyć naciągnięcie i stłuczenie mięsni, zerwanie ścięgien, skręcenie i zwichnięcie stawów oraz złamania kości.

Jednym z większych problemów zdrowotnych współczesnych społeczeństw są: wady postawy, między innymi skolioza, płaskostopie, dyskopatia.

Skolioza jest to boczne skrzywienie kręgosłupa, rozwija się w wieku dziecięcym i młodzieńczym. Jedną z głównych przyczyn jest jednostronne obciążenie barku i zła postawa siedząca. Inaczej skoliozę możemy zdefiniować jako skrzywienie przekraczające 10° w płaszczyźnie czołowej. Skolioza mierzona jest metodą Cobba i uwidacznia się na zdjęciu rentgenowskim. Skolioza nie jest odczuwalna w czasie dzieciństwa, nie ma żadnych oznak bólu. Często może występować w czasie dojrzewania głównie u dziewczynek, których rodzice nie kontrolują postawy dziecka w tym czasie. Choroba wówczas przebiega niezauważona. Dlatego też w szkołach prowadzone są, co rok badania, zwane badaniami przesiwowymi, podczas których personel medyczny kontroluje postawę ciała uczniów. Cechami charakterystycznymi, które przewidują skoliozę są odstające łopatki, nierówno ustawione barki czy też nierówno ustawione biodra. Wszystkim tym objawom często towarzyszy krzywo przebiegający kręgosłup, przechylenie dziecka na jedną stronę, brak symetrii talii. Skolioza jest chorobą silnie związana z okresem nagłego wzrostu dziecka. Ten okres występuje w czasie dojrzewania. Biorąc pod uwagę dane statystyczne, około 20 % przypadków skoliozy spowodowane jest rodzinnym występowaniem choroby. Jeśli choroba wystąpiła u któregoś z członków rodziny tym ryzyko wystąpienia jej u nas jest większe.

Często zdarza się, że postępujące zmiany kręgosłupa, którym towarzyszy silny ból powodują pojawienie się zakłóceń w ośrodkowym układzie nerwowym. Wszystko to może doprowadzić do niepełnosprawności chorego.

Jak wykazują badania, ludzie ze skoliozą są bardzo słabi psychicznie. Głównym problemem, z jakim borykają się chorzy jest obecność garbu na plecach, jest to garb żebrowy. Zniekształcenia tułowia są wstydliwe dla chorych. Jeśli podejrzewamy wystąpienie skoliozy powinniśmy dokonać pełniejszej diagnostyki, poprzez udanie się do specjalisty, czyli ortopedy lub też można zasięgnąć informacji u lekarza rodzinnego, czy też, jeśli choroba dotyczy dziecka- pediatry.

Identyfikacja choroby polega na przeprowadzeniu prześwietlania rentgenowskiego. Prześwietlenie to przeprowadza się na stojąco, również prześwietla się miednice. Skoliozy można podzielić na: skoliozę małą, w tym przypadku zniekształcenie jest poniżej 25°, ten rodzaj wymaga tzw. obserwacji radiologicznej oraz klinicznej, skoliozę przekraczającą 25°-29°, gdzie widoczne są postępy wymaga głębszego leczenia, skolioza między (25°-29°) do (40°-45°), ten rodzaj skoliozy wymaga tzw. leczenia zachowawczego, które trwa aż do 16- 17 roku życia, wówczas pacjent jest pod opieka do czasu zakończenia okresu wzrostowego. W tych przypadkach podczas leczenia stosuje się gorset ortopedyczny.

Przy bardzo silnie zaawansowanej skoliozie często jedynym rozwiązaniem jest leczenie operacyjne. W leczeniu tym stosuje się metalowe wszczepy kręgosłupowe zwane powszechnie implantami. Za pomocą tych metalowych wszczepów chora część kręgosłupa ulega usztywnieniu i wyprostowaniu. Pojedynczy zabieg chirurgiczny skoliozy obejmuje około kilka godzin. Jest on bardzo czasochłonny, wymaga wyspecjalizowanej kadry. Operacja chirurgiczna skoliozy, mimo, że jest bardzo poważnym zabiegiem nie jest związana z wystąpienie jakichkolwiek powikłań. Ryzyko nie przekracza 3%.

Kifoza- ten rodzaj zniekształcenia kręgosłupa zauważalny jest w odcinku piersiowym i krzyżowym. W kifozie kręgosłup wygięty jest w płaszczyźnie strzałkowej. W przypadku kifozy stosuje się fizjoterapię oraz gimnastykę korekcyjną. Chorzy na kifozę często noszą gorset ortopedyczny.

Lordoza- w lordozie kręgosłup wygięty jest ku przodowi, towarzyszy temu często bardzo silny ból. Lordoza jest to deformacja kręgosłupa towarzysząca takim chorobom jak: zwichnięcia stawów biodrowych, porażenia mięśni czy też zniekształcenia kręgów. Profilaktyka w przypadku tej choroby obejmuje noszenie gorsetu usztywniającego. Jeśli lordoza jest bardziej zaawansowana, wówczas wymagane jest leczenie chirurgiczne.

Płaskostopie- jest to taka deformacja stopy, która sprawia, że w pozycji stojącej, czyli przy obciążeniu, stopa całą swą powierzchnią przylega płasko do podłoża. Po dłuższym staniu lub chodzeniu pojawiają się bóle stóp. Niekiedy płaskostopie jest dziedziczne (niedobór lub brak elastycznych elementów pełniącą funkcje nośną stopy).Często występuje już u małych dzieci (płaskostopie ujawnia się przy nauce chodzenia). Jeśli pośrodkowa powierzchnia obcasa jest bardziej starta pomóc może:

- podwyższenie obcasa

- noszenie obuwia z wkładką zwykłą lub ortopedyczną.

Dzieci powinny koniecznie uprawiać ćwiczenia gimnastykujące stopę: biegać na czubkach palców, stąpać na piętach, obciążać zewnętrzną powierzchnię stopy, ćwiczyć podnoszenie chusteczki lub ołówka z podłogi bosą stopą, chodzić boso po piasku. Należy udać się do lekarza, kiedy przez dłuższy czas odczuwa się ból stopy i jej sztywność.

Dośrodkowe ustawienie stopy- stopa szpotawa- charakteryzuje się tym, iż przy chodzeniu czubki palców skierowane są dośrodkowo, dlatego osoba dotknięta tym schorzeniem potyka się o własne stopy. U dzieci stopa szpotawa ujawnia się przy nauce chodzenia. W rzadkich przypadkach przyczyną schorzenia jest wadliwa budowa stopy.

Nogi koślawe (iksowate)- przyśrodkowe ustawienie kolan. Przy ruchach w stawach kolanowych kostki i stopy rozchodzą się na zewnątrz. Anomalia częsta zwłaszcza u dzieci pomiędzy drugim a piątym rokiem życia. U dzieci z nogami koślawymi podeszwy butów są bardziej zdarte od wewnętrznej strony. Należy nosić wkładki zwykłe lub ortopedyczne. Kiedy udać się do lekarza:

- jeśli anomalia jest jednostronna

- oba kolana są bardzo koślawe

- kiedy w miarę rozwoju i wzrostu dziecka nie następuje poprawa

- jeśli po upływie trzeciego roku życia jest gorzej niż było.

Nogi kabłąkowate- wygięcie nóg na zewnątrz. Przy zestawieniu stóp kolana wstają na zewnątrz poza os kończyny. Tak wygięte kończyny są stanem normalnym u dzieci, które uczą się chodzić. Anomalia ustępuje samoistnie w pierwszych latach życia. Przyczyną może być krzywica. W celu uniknięcia negatywnych zmian rozwojowych należy przestrzegać terminów lekarskich badań kontrolnych niemowląt i dzieci.

Dyskopatia- krążki międzykręgowe składają się z pierścieniem włóknistochrząstkowego z galaretowatym jądrem. Znajdują się one pod zmiennym, co do nasilenia, ciśnieniem wywieranym na cały kręgosłup. W miarę zużywania się (wiek, zmiany zwyrodnieniowe) lub na skutek nagłego działania siły(uraz, upadek) pierścień okalający jądro może pęknąć, co pociąga za sobą wypadnięcie galaretowatego jądra na zewnątrz (do tyłu). Zwykle dysk występuje nagle, ale na ogół zapowiadają go różne objawy prodromalne, np. bóle typu korzonkowego.

Wypadnięte jądro galaretkowate jest źródłem wielu dolegliwości i objawów, które są następstwem ucisku wywieranego przez jądro na nerwy rdzeniowe. Do najczęstszych należą bóle o różnym nasileniu, zaburzenia czucia, mrowienie, odrętwienie, przeczulica oraz porażenia w obszarach, obszarach, których znajdują się uszkodzone nerwy. Przykładem może być niedowład mięśni prostowników stopy (upośledzenie zgięcia grzbietowego stopy) oraz różne zaburzenia w oddawaniu moczu i stolca.

Dolegliwości nasilają się zwykle przy kichaniu, parciu, kaszlu lub śmiechu. Wszystkie te stany zwiększają przejściowo ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego i tym samym ucisk na korzonki nerwowe.

Zapobieganie

Należy wytrenować nawyk siedzenia w pozycji prawidłowej, umiejętnego, równomiernego wstawania, właściwego, symetrycznego obciążania grzbietu i pleców:

- przy siedzeniu obciążać pośladki i plecy równomiernie. Należy unikać pozycji niesymetrycznie obciążającej nogi (zakładanie nogi na nogę)

-wstawać wyprostnie, nie wyginać się, aby kręgosłup był równomiernie obciążony

-jeśli naprawdę nie można uniknąć dźwignięcia czegoś ciężkiego, należy przykucnąć i ciężar podnosić wzdłuż ciała tak, aby kręgosłup był maksymalnie wyprostowany.

Starać się spać w pozycji wyprostowanej, a nie skulonej. Jeśli już doszło do uszkodzenia kręgosłupa, należy dążyć do jego wzmocnienia. Godne są polecenia następujące środki zaradcze:

-wstrzyknięcie domięśniowe różnych leków

-zastosowanie chirurgicznej metody leczenia

-założenie gorsetu, jeśli zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa są bardzo zaawansowane

-operacja dysku nie chroni przed "nowym" dyskiem w innej części kręgosłupa.