AIDS po raz pierwszy opisano w 1980 roku w Stanach Zjednoczonych. Rejestr nowych zachorowań rozpoczęto rok później.
Na czym polega AIDS oraz w jaki sposób działa wirus?
AIDS stanowi skrót od pełnej angielskiej nazwy choroby, która w tłumaczeniu na język polski brzmi- zespół nabytego niedoboru odporności ( ang. Acquired Immune Deficiency Syndrome). Nie jest to jedna choroba ale cały zespół objawów chorobowych ze strony wszystkich narządów i układów.
AIDS atakuje głównie układ immunologiczny, a przez to wiele chorób, które nie są szkodliwe dla osób zdrowych może okazać się zgubna dla nosicieli.
Występowanie AIDS w medycynie określane jest poprzez występowanie odpowiednich warunków. Osoba zakażona wirusem, u której wystąpi czynnik warunkujący rozwój pełonoobjawowego AIDS określana jest już mianem chorego.
Od momentu zakażenia do pojawienia się objawów AIDS może minąć bardzo długi okres czasu. Wiele osób zakażonych w ogóle może nie odczuwać żadnych dolegliwości. W tym czasie zakażony może zakazić wiele osób, gdyż nie zachowuje właściwych zasad postępowania.
Niezwykle ważne okazuje się w takiej sytuacji wykonywanie odpowiednich badań pozwalających na identyfikacje wirusa.
Wirus HIV wywołuje zanikanie odporności immunologicznej. Jego nazwa pochodzi od skrótu angielskiego- Human Immunodeficiency Virus.
Wirus HIV niszczy układ odpornościowy, paraliżuje te mechanizmy, które odpowiedzialne są za zwalczanie infekcji oraz niektórych chorób. Wirus HIV namnaża się w organizmie i powoduje spadek liczby komórek odpornościowych a tym samym zniszczenie układu immunologicznego.
Czas działania wirusa może być bardzo długi a przez ten okres osoba nie odczuwa żadnych objawów. Zakażenie wirusem HIV nie zawsze oznacza wystąpienie choroby AIDS. W większości jednak przypadków zakażeń wcześniej czy później dochodzi do pojawienia się AIDS. Wyróżnia się dwa typy wirusaHIV-1 i HIV-2. druga z wymienionych odmian uważana jest za mniej groźną.
Cząsteczka wirusa składa się z białka, kwasu nukleinowego, którym jest zazwyczaj RNA. Najwięcej wirusów znajduje się we krwi oraz w spermie. Te płyny ustrojowe stanowią wobec tego największe źródło zagrożenia.
Wirus HIV rozprzestrzenia się przez błony śluzowe poprzez bezpośredni kontakt z zakażonym materiałem.
Zakażenie się wirusem.
Wirusem HIV zakażają się ludzie znajdujący się w przedziale wiekowym od 15 do 40 lat.
Najlepszą metodą zapobiegania AIDS jest odpowiednia profilaktyka. Najskuteczniejszą metodą jest obopólne zachowywanie wierności wśród partnerów. Na zakażenie HIV najbardziej narażeni są prostytutki, narkomani oraz homoseksualiści. Zakażenie wirusem HIV ma miejsce najczęściej na kilku drogach. Najczęściej do przeniesienia wirusa dochodzi w czasie stosunku płciowego. Zakażeniu może ulec także płód, którego matka jest nosicielem wirusa.
Najpowszechniejszą drogą rozchodzenia się wirusa jest droga płciowa. Sperma oraz wydzielina pochwowa zawiera bardzo duże stężenie cząstek zdolnych do infekcji. Do zakażenia dochodzi, jeśli w obrębie układu płciowego dojdzie do uszkodzenia tkanek, albo jeśli stosunek płciowy ma miejsce w czasie miesiączki. Niebezpieczne są także stosunki analne, dlatego że ściana odbytu jest bardzo delikatna i bardzo wrażliwa na urazy. Zakażeniem w czasie stosunku płciowego bardziej są zagrożone zakażeniem, wynika to z budowy i fizjologii ich układów płciowych.
Zdarzają się przypadki zakażeń spowodowane przetoczeniem krwi lub preparatów krwiozastępczych, które zakażone są wirusem. Do zakażenia może dojść także na skutek przeszczepienia narządu, zarażonego wirusem.
Wirus HIV roznosi się także w środowisku narkomanów, gdyż może on znajdować się na igłach lub strzykawkach, które bardzo często używane są przez kilka osób.
W naszym kraju liczba zakażonych w powyższy sposób jest niska, gdyż wynosi około 1%.
Zakażeniu sprzyja także korzystanie z innych używek , w tym głównie z alkoholu. Nietrzeźwość sprzyja bowiem nieprawidłowej ocenie sytuacji i barkowi ostrożności.
Płód rozwijający się w ciele kobiety zakażonej HIV, może ulec zakażeniu na skutek przejścia wirusa poprzez łożysko, a także w momencie porodu, jeśli zostanie on wystawiony na działanie krwi matki. Wirus przechodzi także w mleku, wiec jeśli nie dojdzie do zakażenie dziecka w czasie porodu to zagrożeniem jest również karmienie piersią. Największe prawdopodobieństwo zakażenia dziecka przypada na 2 lub 4 ty tydzień od czasu zakażenia matki, gdyż ilość wirusów w jej organizmie jest wówczas największa.
Jak dotychczas nie ujawniono, że wirus HIV może infekować poprzez drogi oddechowe czy tez pokarmowe. Nie stanowią zagrożenia także owady, woda ani zrywność. Nie można zarazić się wirusem w czasie korzystania z tego samego telefonu , toalety czy innych przedmiotów codziennego użytku.
Przebieg choroby.
Tuz po zakażeniu występują najczęściej objawy choroby retrowirusowej, która jest wynikiem ostrej wiremii.
Tuz po zakażeniu chory jest szczególnie niebezpieczny dla innych. Badania krwi w tym czasie mogą jeszcze nie wykazać obecności wirusa.
Objawami choroby retrowirusowej są kaszel, bóle głowy, gorączka oraz powiększenie się węzłów chłonnych.
Jest to tzw. zespół mononukleozopodobny, który trwa do około czterech tygodni.
Po ustąpieniu tych objawów następuje okres bezobjawowy. Okres taki trwa w zależności od odporności organizmu od pół roku do nawet kilkunastu lat. Objawy typowe dla grypy, oraz wygaszenie efektów chorobowych powodują, że profilaktyka AIDS jest niezwykle trudna. Według badań, przeprowadzonych w USA, u ponad połowy zakażonych po około 10 latach dochodzi do wystąpienia AIDS.
Następna faza zakażenia to występowanie schorzeń zwanych wskaźnikowymi. Schorzenia te to tzw. choroby oportunistyczne, należą do nich:
- cytomegalia,
- zapalenie płuc,
- gruźlica,
- mięsak Kaposiego,
- opryszczka,
- kandydoza oskrzeli, ust, przełyku,
- pleśniawki,
- wiele rodzajów nowotworów w tym rak szyjki macicy,
- grzybice.
HIV i AIDS w Polsce i na świecie.
Występowanie AIDS na świecie przyjmuje charakter pandemii. Zachorowania na AIDS obserwuje się na każdym kontynencie. W Polsce pierwsze przypadki zachorowania na AIDS zanotowano po kilku latach od pierwszego rozpoznania tej choroby. Pierwsze zakażenia wynikały głównie z zakażeń w grupie homoseksualistów. Później problem AIDS pojawił się w środowisku narkomanów.
Wieloletni rozwój epidemii AIDS spowodował obniżanie się wieku zakażonych, powiększenie się przypadków zakażonych kobiet, wzrost zakażeń w wyniku kontaktów heteroseksualnych, oraz ogólny wzrost liczby zakażeń i zachorowań na pełnoobjawowy AIDS.
