Choroba niedokrwienna serca zwana jest także dusznicą. Objawia się charakterystycznym bólem w klatce piersiowej, za mostkiem, zwanym bólem wieńcowym lub dusznicą. Ból ten ma charakter uciskowy, rozpierania bądź pieczenia. Czasem ból promieniuje do szyi lub do rąk (jednej lub obu), może także nasilać się podczas wysiłku fizycznego lub stresu, a nawet obfitego posiłku czy znacznej zmiany temperatury. Po ustaniu działania wymienionego czynnika lub po podaniu leków, ból ustępuje w krótkim czasie. Zdarza się, że choroba wieńcowa daje inne, mniej charakterystyczne objawy. Do czynników ryzyka, które przyspieszyć mogą rozwój choroby wieńcowej (jak również miażdżycy prowadzącej do dusznicy) zaliczają się takie, na których działanie nie mamy żadnego wpływu - płeć i wiek, oraz podłoże genetyczne (u niektórych osób może występować rodzinna tendencja do chorób, np. miażdżycy). Zmieniając styl życia albo stosując skuteczną terapię medyczną można modyfikować działanie pewnych czynników. Należą do nich wysokie stężenie cholesterolu i nadciśnienie, otyłość oraz dieta bogata w tłuszcze, cukrzyca, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, a także obniżona aktywność fizyczna. Przyczyną choroby niedokrwiennej serca jest zwężenie tętnic wieńcowych, które odżywiają i zaopatrują w tlen mięsień serca. W wyniku zbyt wąskiego światła serce dostaje za mało tlenu i substancji odżywczych i nie pracuje prawidłowo. Najczęściej takie zwężenie jest wynikiem miażdżycy. Choroba niedokrwienna może mieć charakter stabilny, bóle wtedy są regularne i charakterystyczne o nie zmieniającym się umiejscowieniu, częstości i nasileniu. Dlatego osoba chora potrafi przewidzieć czym ból został wywołany (czy wysiłkiem, jeśli tak to jakim) i może przyjąć leki przerywające dolegliwości. Jeżeli choroba jest niestabilna bóle zaczynają pojawiać się częściej, są dłuższe i występują po dotychczas bezpiecznych dawkach wysiłku fizycznego. Dodatkowo mogą takie bóle słabiej reagować na leki, które działały jak dotąd prawidłowo. Niestabilna choroba wieńcowa może także pojawić się nagle u zdrowych ludzi, obserwują oni wówczas silne bóle za mostkiem, które nawracają.
Choroba niedokrwienna może mieć także mniej typową postać - typ Prinzmetala. Taka dusznica wywołana jest nagłym długim skurczem naczynia wieńcowego, w wyniku którego dopływ krwi do serca jest ograniczony i następuje niedokrwienie. Zdarza się także choroba małych naczyń wieńcowych, w przebiegu której bóle zamostkowe są podobne jednak zmiany je wywołujące dotyczą mniejszych naczyń wieńcowych, nie zaś głównych, dużych tętnic.
Zawał serca zwykle objawia się podobnymi bólami wieńcowymi (o zbliżonej lokalizacji i charakterze) do tych w przebiegu wieńcowej choroby stabilnej lub niestabilnej. Podczas zawału ból jednak jest silniejszy i nie przechodzi przez nawet pół godziny, a podanie leku niewiele pomaga. Często obserwuje się także towarzyszące bólowi złe samopoczucie, chory ma nudności lub wymiotuje, bardzo się poci, może zasłabnąć. Przyczyną wystąpienia zawału serca jest zahamowanie dopływu krwi do części serca, powodując obumarcie komórek w tym miejscu. Zwykle powodem jest pęknięcie blaszki miażdżycowej w naczyniu krwionośnym oraz powstanie skrzepu krwi, który zatyka naczynie wieńcowe. Ryzyko zawału serca dotyczy nie tylko chorych na chorobę wieńcową (stabilna czy niestabilną), lecz również dotknąć on może osobę zdrową nie wykazującą objawów tej choroby. Aby ustrzec się zawału należy stosować specjalna dietę zawierającą ograniczona ilość tłuszczów zwierzęcych. Zaleca się także ograniczenie spożycia słodyczy i cukru, oraz soli. Nie powinno się przesadzać z alkoholem, a zamiast mięsa czerwonego spożywać raczej drób i ryby morskie. Należy jeść dużo warzyw i owoców, ciemne pieczywo zamiast pszennego. Szczególnie należy zwracać uwagę na poziom cholesterolu.
Zwężenie zastawki dwudzielnej zwane także zwężeniem zastawki mitralnej. Objawia się dusznością występującą po wysiłku fizycznym, potem także spoczynkową. Osoba chora łatwo się męczy, odczuwa dolegliwości ze strony serca takie jak kołatanie i ból. Może także wystąpić plucie z krwią oraz kaszel, a gdy wada jest znaczna obrzęk nóg i wodobrzusze. Przyczyną zwężenia zastawki jest postępująca choroba reumatyczna.
Niedomykalność zastawki dwudzielnej, zwanej także mitralną objawia się zmęczeniem chorego, dusznością, która odczuwa w trakcie wysiłku i podczas odpoczynku, oraz kołataniem serca. Schorzenie wywołuje choroba reumatyczna, ale także może być wynikiem zapalenia bakteryjnego wsierdzia lub okołozawałowego pęknięcia mięśnia brodawkowatego lub struny, które podtrzymują zastawkę.
Zwężenie zastawki aorty objawia się zawrotami i bólami głowy, które wywołuje niedokrwienie mózgu. Z tego powodu występują także omdlenia i zaburzenia w widzeniu. Chory uskarża się także na ból wieńcowy oraz odczuwalna duszność. W wyniku powikłań od zwężenia zastawki aorty może dojść do ostrej niewydolności krążenia, arytmii serca, a nawet do zgonu chorego. Przyczynami choroby jest postępujące schorzenie reumatyczne, a także zapalenie bakteryjne wsierdzia i miażdżyca. Choroba także może być wrodzoną wadą.
Niedomykalność zastawki aorty objawia się bardzo podobnie do zwężenia zastawki aorty, a więc głównie zaburzeniami wynikającymi z niedokrwienia mózgu. Przyczynami mogą być choroba reumatyczna lub zapalenie bakteryjne wsierdzia, ale także choroba może być powikłaniem po kile (obecnie rzadko spotykanym) lub autoimmunologicznej choroby tkanki łącznej. Zdarza się także jako wrodzona wada.
Niedomykalność zastawki trójdzielnej powoduje odczucie duszności ze względu na zastój w płucach. Występują także wodobrzusze i obrzęki, oraz powiększenie i bóle wątroby. Przyczyną choroby są wady pozostałych zastawek serca w skutek nadciśnienia płucnego.
Zapalenie mięśnia sercowego może mieć niemal bezobjawowy przebieg, bywają także objawy takie, jak przy silnej niewydolności serca. Czasem zapalenie powoduje bóle w klatce oraz wrażenie silnego kołatania serca. Zapalenie mięśnia sercowego jest często powikłaniem po przebytej chorobie wirusowej lub bakteryjnej. Mogą istnieć także przyczyny autoimmunologiczne, lub choroba jest efektem działania toksyn lub silnych leków. Czasem trudno znaleźć jednoznaczna przyczynę.
