Pierwiastki występujące w żywym organizmie można podzielić na :
- makroelementy
- mikroelementy.
Makroelementy (z gr. makros = duży i z łac. elementum = substancja pierwotna), ich udział w budowie suchej masy nie jest mniejszy niż 1%. Należą do nich C (18%), H (10,5%), O (65-75%), N (3%) oraz P, K, Ca, Mg, S, Na, Cl. Makroelementy są pierwiastkami potrzebnymi do dobrego funkcjonowania organizmu. Brak makroelementów powoduje zachwianie całego organizmu.
Węgiel C
Jest to jeden z głównych makroelementów. Wchodzi on w skład wszystkich związków organicznych. Do naszego organizmu dostaje się jako produkt przyswojony ze związkami organicznymi. W naszym ciele podlega wielu przemianom. Węgiel zawarty jest w dwutlenku węgla, który wydalamy z organizmu. Z powietrza dwutlenek węgla jest przyswajany przez rośliny i poddawany procesowi fotosyntezy. W wyniki fotosyntezy powstają cukry, które zawierają węgiel.
H- jest także składnikiem wszystkich związków organicznych. Bierze udział w procesach oksydoredukcyjnych.
Tlen - także składnik związków organicznych Podobnie jak wodór bierze udział w procesach oksydoredukcyjnych i oddychaniu tlenowym.
Azot nazwa pochodzi z języka łacińskiego nitrogenium, gdzie oznacza "tworzący saletrę". Azot buduje białka. Białka zaś budują żywe organizmy. Azot wykazuje znacznie biologiczne. Azot buduje także kwasy nukleinowe.
Nośniki energii takie jak ATP i ADP, oraz barwniki także zawierają azot. Przykładem takiego barwnika jest hemoglobina.
Siarka - buduje ona także białka. Bierze udział w wydzielaniu poprzez wątrobę żółci. Dieta, która zawiera białko, również zawiera, pierwiastek siarkę. Nie jest znana ilość zapotrzebowania siarki. Siarka bierze główną rolę w tworzeniu kreatyny. Czyli białka, które stanowi główny element budujący włos. Siarka wiąże się z aminokwasami, głównie są to metionina, cystyna, cysterna. Wszystko to wpływa na ich rolę w organizmie. Siarka bardzo często jest pod postacią soli mineralnych. Inne role siarki to :
- udział w przemianie materii
- łączy się z witaminami z grupy B
- wpływa na alkę z zakażeniami bakteryjnymi.
Potas- dzięki potasowi, który współdziała z sodem, ciśnienie osmotyczne komórek jest utrzymywane na stałym poziomie. Podobnie jest w przypadku ciśnienia w płynach ustrojowych. Potas znajduje się prawie we wszystkich produktach, które spożywamy. Zaliczamy do nich;
- rośliny strączkowe
- warzywa
- owoce
- orzechy
- sole mineralne.
Hipoglikemia jest to spadek cukru we krwi. Z tym procesem związana jest również utrata potasu. Potas może być utracony również wraz z biegunkami oraz głodem. Dzienna dawka potasu jaka powinna być dostarczona organizmowi to około 1600 mg. Czasami niektóre choroby wymagają określonego poziomu potasu w organizmie. Do nich zaliczamy:
- choroby serca
- choroby nerek.
Sód- Jest to pierwiastek, którego rola powiązana jest silnie z prawidłowym działaniem komórek. Sód spełnia następujące funkcje w komórce:
- odpowiada za równowagę pomiędzy ciśnieniem panującym wewnątrz i na zewnątrz komórki,
- bierze główna rolę w przemianach energetycznych komórek
- pełni funkcje w gospodarce wodnej organizmu
- odpowiada za czucie pragnienia
- wpływa na wydalanie moczu
- jego rola wiąże się silnie z rolą potasu
- wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mięsni oraz nerwów
- chroni przed przegrzaniem
- stanowi ochronę przed udarem słonecznym.
W wyniku spadku określonej ilości potasu w organizmie mogą pojawić się problemy z trawieniem węglowodanów oraz neuralgia.
Fosfor - w ciągu dnia musimy dostarczać organizmowi około 800 mg fosforu. Fosfor jest składnikiem wszystkich komórek w organizmie. Fosfor, w szczególności jego działanie uzależnione jest od wapnia oraz witaminy D. Fosfor tworzy fosforany oraz sole mineralne, które są głównym składnikiem kości ssaków. Fosfor jest elementem budującym błony komórkowe, a także związki wysokoenergetyczne (adenozynofosforanów - ADP i ATP). Inne funkcje fosforu to :
- udział w odnowie komórek
- udział w procesach wzrostowych
- udział w metabolizmie tłuszczów i skrobi
- fosfor wpływa na dobry stan dziąseł i zębów.
Zbyt mała ilość fosforu w organizmie przyczynia się do powstania krzywicy oraz ropowicy.
Wapń - pojawia się on w postaci soli mineralnych. Buduje kości ssaków. Może tworzyć węglan wapnia (kreda) czy fosforan wapnia. Do głównych funkcji wapnia można zaliczyć;
- wchodzi w skład czynników budujących szkielet
- zwiększa wytrzymałość kości wraz z fosforem
- jest czynnikiem biorącym udział w procesie krzepnięcia krwi
- przewodzi impulsy nerwowe.
Brak wapnia powoduje krzywice, lub jego zbyt duża ilość jest przyczyną zwapnienia.
Procesy, które wymagają obecności wapnia to:
- laktacja
- czas wzrostu.
Magnez - zbyt duży ubytek w ilości magnezu prowadzi do zachwiania w funkcjonowaniu układu nerwowego. Magnez tworzy sole mineralne. Sole magnezu budują kości ssaków. Magnez tworzy również tlenek magnezu lub inne sole mineralne. Funkcje magnezu
- składnik kości
- odpowiada za wytrzymałość kości
- odpowiada za prawidłowe działanie układu nerwowego
- jest składnikiem wielu reakcji enzymatycznych
- bierze udział w przemianach energii.
Mikroelementy, są to pierwiastki:
- żelazo, mangan, miedź, molibden, biorą udział w procesach oksydoredukcyjnych.
Mangan, główne jego role to :
- funkcja we wzroście kości oraz chrząstek
- zapobiega zmęczeniu
- reguluje prace mięśni
- zwalcza osteoporozę
- wpływa na lepszą pamięć
- zmniejsza pobudliwość.
Miedź bierze udział w procesie wprowadzenia żelaza do hemoglobiny. Gdy przyjmiemy miedź szybko ona pojawia się we krwi. Wpływa ona na kolor skóry oraz włosów.
Żelazo- Główne jego funkcje to:
- udział we wzroście
- wpływa na powiększenie odporności organizmu
- zapobiega osłabieniu i złemu samopoczuciu
- zmniejsza niedokrwistość
- wpływa na barwę skóry
- bierze udział w wytwarzaniu hemoglobiny
- składnik krwinek czerwonych
- składnik mioglobiny oraz enzymów.
Tylko 8 procent z ogólnej ilości spożywanego żelaza jest wchłaniane i przekazywane do krwi. W organizmie człowieka ważącego około 70 kg żelazo występuje w ilości około 4 g. Dzienne zapotrzebowanie w diecie osób dorosłych oraz matek karmiących wynosi 10 do 15 mg.
- fluor - Główne jego funkcje to :
- utrzymanie dobrego stanu zębów
- wpływa na kości
- tworzy fluorek sodu oraz fluorek wapnia
- wpływa na prawidłowy stan zębów.
- jod - jego funkcja wiąże się z spalaniem tłuszczów, oraz bierze udział w procesach wzrostowych. Dodatnio wpływa na umysł. Dzięki jodowi skóra paznokci, włosów i zębów jest w dobrym stanie.
- cynk- jest składnikiem wszystkich narządów. Bierze udział w tworzeniu kolagenu oraz keratyny. Dzięki niemu odbywa się proces gojenia oraz regeneracji. Cynk pełni także funkcje jako koenzym w wielu enzymach. Dzięki niemu odbywa się transport witaminy A. Poprawa wygląd skóry oraz włosów.
- bor- u roślin powoduje zahamowanie podziałów komórkowych, wpływa na prawidłowy wzrost łagiewki pyłkowej.