Mszaki to najpierwotniejsza grupa roślin, które współcześnie żyją na lądzie. Ich charakterystyczną cechą jest to, że w cyklu życiowym dominuje gametofit, a sporofit żyje jego kosztem i jest niepozorny. Pozostałe rośliny lądowe obrały inną strategię - u nich dominuje duży, samożywny sporofit, a gametofit jest niewielki (paprotniki) lub stanowi go zaledwie kilka komórek.
Gromadę mszaków dzieli się na wątrobowce oraz mchy.
Wątrobowce to niewielkie rośliny, o plechowatym gametoficie. Istnieje ich około 10 tysięcy gatunków. Najbardziej znanym gatunkiem wątrobowca jest porostnica wielokształtna. Jej gametofit, mimo prymitywnego wyglądu, ma ogromnie zróżnicowaną budowę wewnętrzną. Gametofity są dwupienne - na każdym powstają tylko rodnie lub tylko plemnie. Gametangia umieszczone są na wyniesionych do góry trzonkach. Rozwijający się z zygoty sporofit jest niewielki, wytwarza zarodnię o kształcie kulistym.
Wśród mchów wyróżnia się torfowce oraz mchy właściwe. Razem tworzą one grupę około 15 tysięcy gatunków.
Torfowce tworzą zwarte skupiska podmokłych torfowisk. Gametofity mają postać rozgałęzionych łodyżek, pokrytych drobnymi listkami i rosną przez całe życie. Budowa listków jest szczególnym przystosowaniem do gromadzenia dużych ilości wody. Gametangia torfowców powstają na odgałęzieniach gametofitu. Sporofit jest kulisty i silnie wrasta w rodnię tzw. stopą.
Mchy właściwe są szeroko rozpowszechnione na Ziemi, występują w licznych środowiskach - mimo, że są roślinami lądowymi, istnieją nieliczne gatunki występujące w wodzie. Podobnie jak u wszystkich mszaków, w cyklu życiowym mchów właściwych dominuje gametofit. Ma on postać wzniesionej łodyżki, otoczonej drobnymi listkami. Łodyżka przytwierdzona jest do podłoża za pomocą chwytników. Na szczycie łodyżki wytwarzają się gametangia - rodnie lub plemnie. Po zapłodnieniu z rodni rozwija się sporofit - jest to bezlistna łodyżka, cudzożywna, żyjąca kosztem gametofitu. Na szczycie sporofitu tworzy się zarodnia, okryta tzw. czepkiem, będącym ścianą rodni wyrwaną podczas rozrastania się łodyżki. W zarodni znajduje się tkanka archesporialna, z której w wyniku podziałów mejotycznych powstają zarodniki. Po otwarciu się wieczka zarodni, zarodniki wysypują się i kiełkują w splątki - są to samożywne twory, z których rozwijają się dojrzałe gametofity. Budowa gametofitu mchów jest zróżnicowana anatomiczne - na zewnątrz występuje tkanka okrywająca, pod nią warstwa wzmacniającej kory oraz wypełniający miękisz. Centralnie biegnie prymitywna wiązka przewodząca wodę i asymilaty.
Główne cechy mchów, pozwalające im żyć na lądzie:
- wytworzenie tkanki okrywającej, wzmacniającej i przewodzącej
- obecność chwytników, które przytwierdzają roślinę do podłoża oraz umożliwiają pobieranie wody z podłoża
- wytworzenie dużej powierzchni asymilacyjnej
- mechanizm rozsiewania zarodników sprzężony z okresem suchych warunków pogodowych
