Drobnoustroje to grupa systematyczna zwierząt obejmująca organizmy o mikroskopijnych rozmiarach. Są one z reguły jednokomórkowe. Organizmy te są szeroko rozpowszechnione w środowisku ze względu na szybki proces rozmnażania . Do mikroorganizmów zalicza się bakterie, wirusy, glony, pierwotniaki i grzyby.

Klasyfikacja drobnoustrojów.

Systematyka ta oparta jest na podstawie cech morfologicznych, strukturze chemicznej i antygenowej, odporności na bakteriofagi a także na barwliwości. Różnorodne kształty bakterii mogą być charakterystyczne gatunkowo, lecz nie zawsze pozwalają na dokładne określenie gatunku.

Mikroorganizmy stanowią pomost między królestwem zwierząt i roślin. W grupie tej występują mikroby wykazujące cechy zwierzęce ale są tez takie, przypominają rośliny. Różnice te są dostrzegane w budowie ciała, sposobie zdobywania pożywienia i ogólnych czynnościach życiowych. W przypadku bakterii patogennych istnieją także różnice w możliwości wywoływania chorób.

Przyjmuje się że wyjściowymi organizmami w ewolucji roślin są jednokomórkowce z grupy Protophyta i Thallophyta. Pierwotnymi zwierzętami są natomiast Protozoa- mikroskopijne organizmy zwierzęce.

Gromada mikroorganizmów Tlallophyta dzieli się na 3 klasy: Ascomycetes -workowce , Phycomycetes -pleśniaki, i tak zwane grzyby niedoskonałe- Deuteromycetes ( Fungi imperfecti ). W obrębie tych klas istnieje około 30 rodzajów. są to pierwotne organizmy roślinne, niektóre z nich mogą wywoływać choroby (grzybice).

Gromada Protophyta obejmuje dwie klasy: Microtatobiotes zaliczane do najmniejszych istot żywych i Schizomycetes -rozszczepki. W klasie rozszczepek zawierają się rzędy : Eubacteriales ,Actinomycetales, Pseudomonadales , Mycoplasmatales i Spirochaetales. Tu również istnieje wiele rodzin i rodzajów. Na uwagę zasługuje klasa Microtatobiotes, która dzieli się na dwa rzędy :Virales i Rickettsiales. Organizmy te są bardzo prymitywne, nie wykazują własnej przemiany materii. Dlatego do rozmnażania potrzebują innego organizmu w którego ciele namnażają materiał genetyczny. Microtatobiotes zalicza się do pasożytów ścisłych.

Gromada Protozoa to licznie występujące w przyrodzie mikroskopijne zwierzęta o prostej budowie. Jest wiele klas tych organizmów w tym 4 klasy chorobotwórczych: zarodnikowce.-Sporozoa ,wiciowce -Flagellata, wymoczki- Infusoria (Ciliata), korzenionóżki - Sarcodina (Rhizopoda.

Z e względu na powszechność występowania w każdym środowisku i łatwość w rozprzestrzenianiu się mikroorganizmy chorobotwórcze mogą wywoływać wiele infekcji.

Przedostają się one do organizmu ludzkiego drogą pośrednią lub bezpośrednią. W tym pierwszym przypadku do zakażenia dochodzi gdy bakterie dostają się do organizmu człowieka poprzez wodę, powietrze, pokarm, kontakt z ziemia i przedmioty użytku codziennego. Pośrednio przenoszone są także przez owady. Jeśli do zakażenia dochodzi przez przejście bakterii przez kilka tych ogniw to mówi się o łańcuchu epidemicznym.

Droga bezpośrednia zarażenia ma miejsce gdy mikroorganizm chorobotwórczy bezpośrednio styka się z tkankami zdrowego organizmu. W ten sposób można zarazić się wścieklizną lub. chorobami wenerycznymi.

Drobnoustroje dostając się do organizmu człowieka mogą wywoływać zakażenia ogólne lub miejscowe. W przypadku zakażenia miejscowego choroba rozwija się w okolicach wtargnięcia mikroba do organizmu. W zakażeniu ogólnym czynnik chorobotwórczy rozprzestrzenia się po całym organizmie drogą dokrewną, limfatyczną, nerwową a także przez pośrednictwo wydalin i wydzielin.

Oporność na antybiotyki.

Bakterie szkodliwe dla zdrowia zwalcza się terapią antybiotykową i sulfonamidową. Odkrycie bakteriobójczych właściwości tych substancji było wielkim osiągnięciem medycyny XX wieku. Jak się jednak okazuje bakterie wytwarzają strategie obronne dzięki którym uodparniają się na zabójcze działanie antybiotyków. Dlatego nie jest wyeliminowanie do końca żadnej choroby zakaźnej. Przykładem jest bakteria -gronkowiec ropny który w momencie wprowadzenia terapii antybiotykowej (penicylina) był zwalczany w 100%; obecnie skuteczność tej metody wynosi około 10%. Związane to jest z tym, że komórki gronkowca wytwarzają enzym penicylinazę, która rozkłada antybiotyk penicylinę. I to właśnie zdolność syntezy enzymów przeciw antybiotykom jest podstawowym mechanizmem obrony bakterii patogennych. Na tej samej zasadzie prątki gruźlicy wytwarzają streptomycynazę niszcząca streptomycynę. Zjawisko lekooporności bakterii jest niebezpieczne z tego względu, że coraz trudniej znaleźć skuteczną terapię antybakteryjną. Oporność bakterii na antybiotyki jest dziedziczona, organizmy wrażliwe są eliminowane a odporne tworzą nowy, trudny do zwalczenia szczep. Lekooporność może wywołać źle przeprowadzona terapia lekowa- zbyt długi czas leczenia, nieodpowiednie medykamenty czy za mała ich dawka.

Właściwości patogenne bakterii związane są z ich przynależności do odpowiedniego gatunku. Typowe bakterie chorobotwórcze charakteryzują się toksycznością i inwazyjnością. Wirusy działają destrukcyjnie na swojego gospodarza, korzystając z jego metabolizmu.

Niektóre bakterie maja zdolność wytwarzania specyficznych barwników charakterystycznych dla gatunku. Barwniki te różnią się składem chemicznym i mogą być pomocne przy określaniu przynależności gatunkowej danej bakterii. Niektóre barwniki mają prawdopodobnie właściwości antybiotyczne. Na syntezę barwników wpływają czynniki środowiska m.in. podłoże na którym rozwija się sczep bakteryjny, temperatura i dostępność tlenu. Niektóre mikroorganizmy zyskały nazwy gatunkowe ze względu na barwniki jakie wytwarzają np. kropidlak czarny czy gronkowiec złocisty.

Także właściwości fizjologiczne mikroorganizmów mogą się zmieniać. Dotyczy to przede wszystkim właściwości metabolicznych, które uzależnione są od składników podłoża na którym rozwijają się drobnoustroje. Należy wziąć to pod uwagę w czasie badań diagnostycznych, które opierają się o przede wszystkim o badania czynności metabolicznych.